Avrupa dilleri, Arapca ve İbranice’ye baktığımızda takvim aylarının isimlerinin bizim kullandıklarımızla ve birbirleri ile aynı veya benzer olduğunu goruyoruz. Turkce’deki Mayıs’ın karşılığının İngilizce’de May olması gibi. Aslında bu durum oldukca karışık ve bircok dilde ay isimleri birbirine gecmiş durumdadır. Ozellikle Arap ulkeleri ve cevresindeki kulturel etkileşimi gormek acısından ay isimlerini incelemek faydalı olacaktır.

Maya takvimi

Bugun kullandığımız takvimin ve ayların kokeni Roma takvimine dayanır. Roma takvimi en başta şu aylardan oluşan 10 aylık bir takvim olarak hazırlanmıştır: Martius, Aprilis, Maius, Junius, Quintilis, Sextilis, September, October, November, December. Daha sonra bu ayların en başına Januarius ve Februarius adında iki ay daha eklenmiştir ve Sextilis ayı, Augustus olarak, Quintilis ayı da Julius olarak değiştirilmiştir. İngilizce ve diğer Avrupa dillerindeki ay isimleri tamamen Latince’den alınmıştır.

Latince (anlamı) – İngilizce – Turkce
Januarius (Janus’a ithafen) => January => Ocak
Februarius (Februa’ya ithafen) => February => Şubat
Martius (Mars’a ithafen) => March => Mart
Aprilis (Aphrodite’e ithafen) => April => Nisan
Maius (Maia’ya ithafen) => May => Mayıs
Junius (Juno’ya ithafen) => June => Haziran
Julius (Julius Caesar’a ithafen) => July => Temmuz
Augustus (Augustus Caesar’a ithafen) => August => Ağustos
September (Yedinci ay) => September => Eylul
October (Sekizinci ay) => October => Ekim
November (Dokuzuncu ay) => November => Kasım
December (Onuncu ay) => December => Aralık
Turkce’deki Mart, Mayıs, Ağustos ayları da gorulduğu gibi Latince kaynaklıdır. Bir kısım ay isimleri de İbrani takviminden Arapca’ya, oradan da Turkce’ye gecen isimlerdir.

Yahudi Takvimi

İbrani takvimindeki ay isimleri ve Levant bolgesi olarak adlandırılan ve Filistin, Urdun, Suriye, Lubnan ve Irak’ı kapsayan bolgede kullanılan ve kısmen İbranice’den etkilenmiş olan ay isimleri de aşağıdaki gibidir(İbrani takvimi, Nisan’dan başlar ancak aşağıdaki listede Tevet [Ocak] ayıyla başlatılmıştır).
İbranice – Levant bolgesi

1.Tevet => Kanun-essani
2.Sebat => Şubat
3.Adar => Adar
4.Nisan => Nisan
5.İyar => Ayyar
6.Sivan => Haziyran
7.Tammuz => Tammuz
8.Av => Ab
9.Elul => Aylul
10.Tişri => Tısrin-ul evvel
11.Marheşvan => Tısrin-essani
12.Kislev => Kanun-ul evvel

(İbranice ve Arapca ay adlarının temel kokenleri de Babil dillerine, Aramice, Suryanice, Akkadca ve Sumerce’ye dayanır. Bazı ay isimleri de adını Mısır tanrılarından alır.)

Bu listeden gorulduğu gibi Turkce’deki Şubat, Nisan, Temmuz ve Eylul aylarının isimleri İbranice, Haziran ayının ismi ise Arapca kokenlidir.

Ocak, Ekim, Kasım, Aralık ayları ise başka dillerde gorulmeyen, Turkce’ye ozgu adlardır. Ocak, Ekim ve Aralık ayları oz Turkce kelimelerdir. Kasım ise Arapca’da bolen, aralayan anlamına gelen bir kelimedir.


Kaynak
__________________