Bolu yoresine ilk yerleşenlerin Bebrikler olduğu sanılmaktadır. Bebrikya adıyla anıldığı sanılan bu yoreye İ.O. 8.yy sonra batıdan gelen Bithynialılar yerleşti. Daha sonra Bithynia olarak adlandırılan bu topraklardaki başlıca yerleşme yerleri Kienos (daha sonra Prusias, bugun Konuralp) ile Bithynion (bu gunku Bolu)’du. İskender’in olumunu izleyen donemde Bolu yoresinde bağımsız Bithynia Krallığı kuruldu.

Roma doneminde onemi artan Bithynia, Bizans yonetimi altındayken elverişli doğal konumu sayesinde 7. ve 9. yuzyıllardaki Arap akınlarından etkilenmedi. 11.yy’dan sonra Bizanslılar ile Anadolu Selcuklular arasında el değiştiren yore 13. yuzyılda Anadolu Selcuklularının, daha sonra İlhanlıların eline gecti. Osman Gazi doneminde (1299-1324) Konur Alp tarafından Osmanlı topraklarına katıldı ve sancak merkezi yapıldı. 1324-1692 donemine Bolu'yu yoneten sancak beyleri arasında Konur Alp, Gunduz Alp, I. Suleyman (Kanuni) ve Zor Mustafa Paşa dikkat ceker.

Bu donemde, bir ara İsfendiyaroğulları’nın istila ettiği Bolu, 1692'de sancak beyleri yerine atanan Voyvodalarca yonetildi. 1811'de II. Mahmud voyvodalığı kaldırınca, Bolu-Viranşehir adıyla yeniden sancak oldu. 1864 Vilayet Nizamnamesi ile Bolu Sancağı Kastamonu Vilayetine bağlandı. II. Meşrutiyet ilan edildiğinde Bolu Kastamonu’ya bağlı olduğundan, ilk Bolu Mebusları Kastamonu mebusları arasında yer almıştır.

II. Meşrutiyetten (1908) Cumhuriyet donemine kadar bağımsız sancak olarak yonetilen Bolu, 1923’te Vilayet haline getirildi. Bolu’nun son Mutasarrıfı Ahmet Fahrettin Bey, Bolu’nun ilk valisi oldu.

Roma doneminde Bithynium olarak anılan kente İmparator Cladius’un hukum surduğu yıllarda Cladiopolis adı verildi. İ.S.12 yy. başlarında İmparator Hadrianus’un sevgilisi Antinoos’un doğum yeri olması nedeniyle onem kazanan kent daha sonra Hadrionapolis olarak adlandırılmaya başlandı. Bir piskoposluk merkezi olan ve Bizans doneminde Polis denen kenti, 11.yy’da yoreye gelmeye başlayan Turkmenler Bolu olarak adlandırdılar.

Kaynak : Ansiklopedi.
__________________