BUYRUN


Beyin Gocu Kavramı ve Kapsamları(64Sayfa)



BEYİN GOCU



Beyin gocu iyi eğitim gormuş, kalifiye ve yetenekli işgucunun yetiştiği az gelişmiş/gelişmekte olan bir ulkeden gelişmiş bir ulkeye akışı/gocu olarak tanımlanabilir. Kıt ve sınırlı kaynakları ile yetiştirdiği değerli beyinleri kaybeden az gelişmiş/gelişmekte olan ulkelerin beyin gocu nedeni ile gelişmeleri daha da yavaşlarken, gelişmiş ulkelerin yetişmiş beyinlere daha yuksek ucret ve daha iyi olanaklar sağlaması ile gelişmeleri daha da hızlanmaktadır. Beyin gocu ulkeler arasındaki gelişmişlik farkının daha da artmasına neden olmaktadır.
Beyin gocu 1960’lı yıllarda başlamış olup, once doktorlar, muhendisler ve sonra bilim adamları arasında yaygınlaşmıştır. Beyin gocu ic ve dış beyin gocu olarak ikiye ayrılabilir. Ulke icindeki beyin gocune ic ve ulke dışına olan beyin gocune ise dış beyin gocu adı verilir. Ulkemizde ic beyin gocu coğunlukla devlet sektorunden ozel sektore olmaktadır. Orneğin Devlet Universitelerinden Vakıf Universitelerine Oğretim Uyesi erozyonu veya devlet dairelerinden yetişen elemanların ozel sektore geciş ic beyin gocu olarak adlandırılabilir. Dış beyin gocu ise iyi yetişmiş yetenekli işgucunun gelişmiş ulkelere akışı şeklinde algılanabilir.
Turkiye beyin gocu en fazla olan 34 ulke icinde 24. sırada yer almakta olup, maalesef iyi eğitim goren yuz kişiden 59’unu elinden kaybetmektedir. Beyin gocu Dunyada’ da onemli bir sorundur. Beyin gocunun fazla verildiği ulkeler arasında Hindistan, Pakistan, Birleşik Devletler Topluluğu, Cin, Filipinler, Cezayir, Fas, Tunus, İran, Nijerya, Turki Cumhuriyetler vs. de vardır. Onemli olcude beyin gocu alan ulkeler arasında ABD, Kanada, Avusturalya, G. Afrika, Almanya, Fransa vs gibi ulkeler vardır.
Gelişmiş ulkeler arasında bile beyin gocu soz konusudur. Orneğin Kanada’dan ABD’ye beyin gocu soz konusudur. Kanadalılar daha yuksek ucret ve daha duşuk vergi nedeniyle ABD’de calışmayı tercih etmektedirler. Kanada’dan dışarıya olan beyin gocu kadar da Kanada kendisi dışarıdan beyin gocu aldığından gidenler ve gelenler birbirini dengelemektedir. Coğunlukla gelenler daha fazla olmaktadır. Turkiye ise son on yıldır ozellikle Sovyetler Birliğinin dağılması ile birlikte Turki Cumhuriyetlerden bir miktar beyin gocu alsa da bunu iyi değerlendirdiğini soylemek yanlış olacaktır.
YOK’un hazırladığı bir rapora gore 24 bini Almanya’da, 15 bini ABD’de olmak uzere 50 binden fazla Turk genci yurt dışında eğitim gormektedir. Dunya Bankasına gore yurt dışında yuksek oğretim goren oğrencilerimizin yurt icindekilere gore oranı %3.2’ler civarındadır. Yurt dışında once eğitim ve sonra iş arayan genclerimizin bir kısmı Universitelere giremediğinden yurt dışına gitmeyi tercih etmektedir. Turkiye yurt dışına en cok oğrenci gonderen/okutan ulkeler arasında
11. sırada yer almaktadır. Turk oğrenciler Almanya, ABD, İngiltere, Kanada, Belcika, Avusturalya, Fransa ve G. Afrika’ya gitmekte ve buyuk coğunluğu lisans veya lisans ustu (Y. Lisans ve/veya Doktora) eğitimlerinden sonra ulkeye geri donmemektedir. Turkiye ABD’de en fazla oğrencisi bulunan 9. ulkedir. TUSİAD’a gore Turk oğrencilerin ABD ekonomisine yılda 824 milyon dolar katkı sağlamaktadır. Oğrencilerimizin ileri ulkelerde yuksek oğretim gormeleri tabii ki yararlıdır. Ancak eğitim kalitesi duşuk ulkelere oğrenci gonderilmemesinde yarar vardır. Yurt dışında eğitim goren ve yurda donen yetişmiş beyinlerin de ulkemizde iyi değerlendirilmesi ve iyi olanaklar sunulması gerekmektedir. Aksi halde ulkeye geri donenler tekrar batılı ulkelere kısa surede geri gidebilmektedir.
Ulkemizde bilim, teknoloji ve Ar-Ge’ye verilen onemin yetersizliği DİE verilerine gore şoyledir. Onbin kişiye duşen Ar-Ge personeli sayısı ulkemizde 1990 yılında binde 6.7 iken 2000 yılında ancak binde 10.5’e cıkabilmiştir. Bu oran Rusya’da binde 153, Japonya’da binde 136, Almanya’da binde 116 ve AB topluluğunda binde 95’dir. Ar-Ge harcamalarının GSYIH icindeki payı 1990 yılında binde 3.2 iken 2000 yılında ancak binde 6.3’e cıkabilmiştir. Bu oran Japonya’da yuzde 3.04, ABD’de yuzde 2.64, Almanya’da yuzde 2.46 ve AB ulkelerinde yuzde 1.85’tir. Fen Bilimleri atıf endeksinde taranan dergiler icinde yer alan Turkiye adresli 6074 bilimsel yayın ile 2000 yılında 25. sırada yer alabilmekteyiz. Ulkemizde buluş ve patent icin başvuru sayısı 2000 yılında ancak 3442 olmuştur. Bu rakam gelişmiş ulkelerdeki birkac gunluk başvuruya eşittir.


BEYİN GOCUNUN NEDENLERİ

Beyin gocunun nedenleri 6 grupta toplanabilir

I)Ekonomik Nedenler

·Duşuk ucret politikası varlığı,
·Vergi oranlarının yuksek olması,
·Ekonomik istikrarsızlık varlığı,
·Gelecek endişesi olması.

II)Politik/Siyasal

·Etnik koken farklılığı/ayrılığı oluşumu,
·Siyasal istikrarsızlık oluşumu,
·Siyasetin iş hayatına girip, onu kontrol etmesi.
III)Bilim ve Teknoloji Politikalarındaki Yanlışlıklar
·Ar-Ge’ye onem vermeme,
·Bilim ve teknolojiye değer vermeme,
·Fikir uretiminin ve buluşun para etmemesi ve desteklenmemesi,
·Ar-Ge alt yapı eksikliği,
·Ar-Ge yatırım teşvik azlığı,
·Ar-Ge yatırım yardımı azlığı,
·Ar-Ge vergi indirimlerinin yetersizliği.
IV)Eğitim Sistemindeki Carpıklıklar
·Kişibaşına (142 $) en az eğitim harcaması yapan 5. ulke olmamız,
·Eğitim harcamasında 109 ulke icinde 105. sırada yer almamız,
·Ulusal gelirden eğitime ayrılan pay Dunya ortalaması %5.2 iken bizde %2.2 olması,
·Kalıcı milli eğitim politikası yokluğu,
·Eğitimde fırsat eşitsizliği oluşu.

V)İşsizlik
·Universite mezunlarının %70’inin meslekleriyle ilgisiz işlerde calışması,
·En fazla işsizliğin Universite mezunları arasında olması,
·İş bulamama.
VI)Yabancı Dilde Eğitim
·Yabancı dilde eğitim beyin gocunde katalizor gorevi gormesi,
·Yabancı dilde eğitim batıya bedavaya insan kaynağı uretmeye yardımcı oluyor

SONUC

Eğitilmiş insan sermayesinin fakir ulkelerden akışı/kacışı batı dunyasının bilim ve ekonomisini artırırken, goc veren ulkelerin gelişmelerini yavaşlatmakta/engellemektedir. Buda beyin gocunun az gelişmişlikle ozdeşleşmesi anlamına gelmektedir. Beyin gocunu engellemek/kontrol etmek sadece gelişmekte olan ulkenin elinde değildir. Gelişmiş ulkelerdeki iş ve fırsat olanakları olduğu ve daha iyi bir gelecek sunulduğu surece beyin gocu kacınılmaz olarak devam edecektir. Yapılacak en iyi iş bunu minimuma indirmektir. Ulkemiz insanlarının refah duzeyini artırmak ve yaşam kalitesini yukseltmek bilim, teknoloji ve buluş yeteneğimizin yukselmesine bağlıdır. Buda ancak yetişmiş beyinlerle başarılabilir. En onemli yatırım eğitilmiş insana yapılan yatırımdır. Refah seviyemizi ancak teknoloji ureterek artırabiliriz. Bunu da bilime, teknolojiye, Ar-Ge’ye ve yetişmiş beyin gucune gereken onem verilerek başarabiliriz. Ulkemizde beyin gocunu tersine cevirecek akımların acilen guclendirilmesine ihtiyac vardır. Bunun icin Ar-Ge’ye onem verilip, Tekno-Parklar ve Araştırma Merkezleri kurulup verimli işletilmesinde ve Universitelerin cazip hale getirilmesinde yarar vardır.

KAYNAKLAR

RAKAMLARLA TURKİYE PROFİLİ ARAŞTIRMASI, TEKAM
DİE, DPT, TUBİTAK, TTGV, TİDEB, TEKAM, YOK, OECD Bilim ve Teknoloji Gostergeleri



__________________