1957’de Roma Anlaşması ile Avrupa Ekonomik Topluluğu kuruldu. Kurucu altı Avrupa ulkesi Batı Almanya, Fransa, Belcika, Hollanda, İtalya ve Luksemburg’tan oluşuyordu. Aynı ulkeler 1952 tarihli AKCT’nin de kurucusuydu.
1969 Lahey zirvesinde topluluğa katılma talebinde bulunan İngiltere, İrlanda, Norvec ve Danimarka’ya ilişkin muzakerelerin başlatılması kararı alındı.
1972 yılında İngiltere, Danimarka ve İrlanda tam uye olarak topluluğa girdi. (Norvec’in katılım anlaşması adı gecen ulkede yapılan referandumla reddedildi.) İlk genişleme sureci sona ermişti.
Yunanistan 1976 yılındaki tam uyelik başvurusunu izleyerek 1981’te topluluğa katıldı. Yine 70’li yıllarda tam uyelik başvurusu yapan Portekiz ve İspanya’nın da 1985’te topluluğa katılmasıyla birlikte uye sayısı 12’ye yukseldi ve ikinci genişleme sureci tamamlandı.


Katılan herbir ulkeyle birlikte topluluk, politikalarını, uye devletler arasında guc ve yetki dağılımlarını gozden gecirmek zorunda kaldı. Bu paralelde orneğin ikinci genişleme sureci, topluluğun anayasal yapısının değiştirilmesi goruşunu gundeme getirdi. İspanya ve Portekiz’in katılımı ile birlikte Avrupa Tek Pazarı uzerinde anlaşıldı. 1992 sonuna dek mal, hizmet ve sermayenin serbest dolaşımı hedeflendi.
Avrupa Topluluğu’na uye 12 devlet tarafından 1992’de imzalanan Maastricht Anlaşması, Topluluğa kapsamlı değişiklikler getirdi; Avrupa Topluluğu uzerinde ve onu da kapsayan Avrupa Birliği bu anlaşmayla bicimlendirildi. Anlaşmanın getirdiği yeni boyutla birlikte 1995 yılında İsvec, Finlandiya ve Avusturya da topluluğa katıldı. Uye ulke sayısı 15’e ulaştı ve ucuncu genişleme sureci yaşandı.
Soğuk Savaş’ın sona ermesi beraberinde topluluğun stratejilerini yeniden gozden gecirmesini ve yeni strateji arayışlarına girmesini getirdi. Orta ve Doğu Avrupa ulkeleri de topluluk gundemine girdi.
Avrupa Birliği, 1989 yılında Orta ve Doğu Avrupa ulkelerine destek amaclı bir mali cerceve hazırladı. Bu ulkelere pazar ekonomisine gecişleri surecinde verilecek kredilerin sağlanması icin Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası’nı kurdu.
1989-91 yılları arasında Polonya, Cekoslavakya, Bulgaristan, Romanya ve Macaristan ile ticaret ve işbirliği anlaşmaları yapıldı.
Ticaret ve işbirliği anlaşmalarının yetersiz kalması uzerine 1990 yılındaki Dublin Zirvesi’nin ardından Ortaklık Anlaşmaları gundeme geldi. 1991-95 yılları arasında 10 Avrupa ulkesi ile Ortaklık Anlaşması imzalandı. Bu anlaşmalar taraflar arasındaki yasal zemini oluşturdu.
Orta ve Doğu Avrupa ulkelerine adaylık perspektifinin verilmesi ise Kopenhag Zirvesi ile gundeme geldi. 1993 tarihli Kopenhag Zirvesi’nin konuya ilişkin kararı şoyleydi:
“AB uyesi olmak isteyen Orta ve Doğu Avrupa ulkeleri, AB uyesi olacaklardır. Katılım, ulkenin ekonomik ve siyasi koşulları yerine getirerek uyelik sorumluluklarını karşılayabildiği an gercekleşebilecektir.”
AB’nin Orta ve Doğu Avrupa ulkelerini iceren genişlemeye hazırlanma politikası kapsamında Avrupa Komisyonu bir rapor yayınladı. “Gundem 2000” başlıklı ve 1997 tarihli bu rapor, aday ulkelerle ilişkiler, bu ilişkilerin nasıl ve ne şekilde geliştirileceği ve genişlemenin etkileri ile ilgili ayrıntıları iceriyordu. Raporun yayınlandığı donemde goruş bildiren Komisyon, hicbir aday ulkenin bu kriterleri tam olarak yerine getiremediğini vurguladı. Polonya, Slovenya, Cek Cumhuriyeti, Estonya ve Macaristan’ı orta vadede bu kriterlere ulaşabilecek beş ulke olarak belirledi. Diğer aday ulkeler konusunda ise katılım muzakerelerinin başlatılmasına ilişkin olarak olumsuz goruş belirtti.
1997 Luksemburg Zirvesi’nde aday ulkeler muzakerelere hazır olup olmadıkları noktasından hareketle birinci ve ikinci dalga ulkeler olarak sınıflandırıldı. Muzakerelere hazır olan ulkeler ilk dalgayı, diğerleri ise ikinci dalgayı oluşturdu. Komisyon ilk dalga ulkelerle tam uyelik muzakerelerine 1998’de başlanmasını onerdi. Ancak zirvede 10 Orta ve Doğu Avrupa ulkesinin yanı sıra Kıbrıs’ın AB uyeliği de teyit edildi. Ekim 1996’daki iktidar değişikliği nedeniyle uyelik başvurusunu geri ceken Malta ele alınmadı.
1998’de 10 Orta Avrupa ulkesi ve Kıbrıs’ın adaylık sureci başlatıldı. Cek Cumhuriyeti, Estonya, Macaristan, Polonya ve Kıbrıs’ın uyelik goruşmeleri başladı. Malta AB adaylığını yeniledi.
1999’da Berlin’de toplanan AB Zirvesi, Orta Avrupa ulkelerine verilen uyelik oncesi yardımların 2000 yılından itibaren iki katına cıkarılmasını kararlaştırdı.
Helsinki Zirvesi’nde Bulgaristan, Letonya, Litvanya, Malta, Romanya ve Slovakya’yla uyelik goruşmelerine gecilmesi kararlaştırıldı ve Turkiye’nin adaylığı onaylandı.
2000’de diğer 6 aday ulkeyle uyelik goruşmeleri başladı. Yaşanan goruş ayrılıklarına rağmen AB kurumlarını, sayısını iki katına cıkan uyelere hazırlamak amacıyla duzenlenen Nice Anlaşması sonuclandırıldı. Pekcok alanda veto uygulaması coğunluk oyu esasıyla değiştirildi.
Avrupa Komisyonu’nda her uye ulkenin tek bir Komisyon uyesiyle temsil edilmesi ve Avrupa Parlamentosu’nun sandalye sayısının 740’a cıkarılması kararlaştırıldı. Bakanlar Kurulu’ndaki oy dağılması, Turkiye dışında şimdiki ve gelecekteki aday ulkeler dikkate alınarak yeniden belirlendi.
2001 Aralık ayında Laeken’deki zirvede 2004 yılına kadar birliğe uyeliğe hazır olacak 10 ulkenin adı acıklandı. Bunlar: Kıbrıs, Estonya, Macaristan, Letonya, Litvanya, Malta, Polonya, Slovakya, Cek Cumhuriyeti ve Slovenya.
1 Ocak 2002’de Avrupa tek para birimi Euro tedavule girdi.
1 Mayıs 2004’te AB 10 yeni ulkeyi uyeliğe kabul etti. AB tarihinin en buyuk genişleme hamlesi ardından birliğin uye sayısı 25’e yukseldi.
29 Ekim 2004’te Avrupa Birliği liderleri, birliğin ilk anayasasını imzaladılar.
8 Aralık 2004: Romanya ile uyelik muzakereleri tamamlandı.
16 Mart 2005: AB Konseyi Hırvatistan’la tam uyelik muzakerelerinin başlangıcını Uluslararası Savaş Sucları Mahkemesi ile tam işbirliği yapmadığı gerekcesi ile askıya aldı. Karar 22-23 Mart 2005 tarihli Zirve’de teyit edildi.
24 Mayıs 2005: Fransa’da yapılan referandumda AB Anayasası reddedildi.
1 Haziran 2005: Hollanda’da AB Anayasası’na ‘hayır’ dedi.
5 Haziran 2005: İsvicre, yapılan referandum sonucunda, AB ic sınırları dahilinde pasaport kontrolunun kaldırılmasını ongoren Schengen Anlaşması’nı yuzde 54,6’lık bir oranla kabul etti. İsvicre’nin Schengen bolgesine 2008 yılında girmesi ongoruldu.
1 Temmuz 2005: İngiltere, Avrupa Birliği Konseyi Donem Başkanlığı’nı Luksemburg’dan devraldı.
3 Ekim 2005: 1987 yılında uyelik başvurusunda bulunan Turkiye muzakere cerceve belgesinin kabulu ile resmen muzakere surecine başlamaya hak kazandı.

Alıntıdır .
__________________