Murekkebin Tarihcesi


M.O 2,500 yıllarında bulunan Cin murekkebi bir yana, Mısırlılar da aşağı yukarı aynı cağlarda murekkep kullanıyorlardı. Asurlular, Mısırlılar, hatta Yunanlılardan kalma, pişirilmiş toprak levhalar veya taş uzerine yazılmış pek cok yazıt, gunumuze kadar ulaştığı gibi, Mısırlıların yeraltı mezarlarında da, murekkeple (siyah ve kırmızı) yazılmış papirusler bulundu.

Bu elyazmalarında Calamus, hatta tuy kalem kullanıldığı sanılmaktadır. Balmumu tabletler ve kazı kalemi, Yunanlılar ile Romalılar icin duşuncelerini yazı halinde ifade etmeye yarayan tek arac değildi; ayrıca murekkep de kullandılar. Zaten Plinius, Marcus Vitrunius Polio ve Dicskorides`in eserlerinde murekkep formulleri yeralır.

Eskicağ'da sepi ali ve demir tannanlı murekkepler biliniyordu. Bu murekkeplerin, elyazmalarını kopya eden sanatcılar tarafından kullanıldığı sanılmaktadır. Bazı parşomenlerde, baş harflerin erguvan rengi (temel maddesi zencefre, cıva sulfur ve kantaşı) murekkeple yazıldığı gorulur.

Bizanslılarda kırmızı murekkep (kutsal murekkep), imparatorluk yazışmalarında kullanılırdı ancak 470 Fermanı'yla bu murekkebin ozel yazışmalarında kullanılması yasaklandı.

Ortacağ elyazmalarında, altın ve gumuş yıldızlı ceşitli murekkeplere rastlanılır. Bu cağda, siyah murekkep yapımında, ozellikle mazı urundan yararlanılırdı. Fakat bu yapım usulu cok ilkeldi ve murekkep kalitesiz olduğu icin, bugun elde bulunan yazmalar ya soluk ya tamamen renksizdir.

18. yuzyılda, murekkep yapımında bir gelişme goruldu ve daha bilimsel usullere başvuruldu. Yenicağ'da cok ceşitli ve renk renk murekkepler ortaya cıktı. Daha sonra dolmakalem murekkebi, kopya murekkebi, marka murekkebi; tipografi, litografi baskılarda kullanılan yağlı, altın, gumuş, bronz yıldızlı matbaa murekkepleri yapıldı.

Turkler, 20. yuzyıla kadar, genellikle bezit yağının yakılmasından elde edilen bezir murekkebini kullandılar. Siyah murekkep ise, Musul mazısı, sirke, goztaşı ve temiz suyun kaynatılıp suzulmesinden sonra, icine biraz Arap zamkı katılmasıyla hazırlanılırdı.

Uzun sure, murekkep yapım usûlleri gizli tutuldu. Her matbaacı, murekkebini kendi yapıyordu. Ancak 1818 yılında Fransız matbaacısı Pierre Lorilleux, ilk murekkep fabrikasını kurdu ve yaptığı murekkepleri, diğer matbaalara satmaya başladı.


Gorunmez Murekkep

Savaş donemlerinde, ajanların haber iletimi pek guvenli değildi. Acık yazılmış mektuplar okunabilir, şifreler cozulebilir, telefonlar dinlenebilirdi. Bu yuzden, gizli bilgi aktarmak isteyenler, her zaman gorunmez murekkeplere başvurmuşlardır.

Yazı murekkebi, gunumuzden 6,000 yıl kadar once Mısır'da bulunduğuna gore gelişiguzel kimselerin okuyamadığı murekkep de bu tarihlerde bulunmuş olabilir. Bizanslı Philomenes, meşe yazısından elde edilen bir gizli murekkepten sozetmiştir. George Washington ile Kont Rumford, yazışmalarda bu murekkebi kullanmışlardır. Bu murekkebin okunur hale gelmesi icin bir dizi kimyasal işlem yapılması gereklidir.


__________________