Kilise, Kudus'ten İran'a kacırıldıktan sonra 7. yuzyılda Van yoresine getirildiği rivayet edilen Hakiki Hac'ın bir parcasını barındırmak amacıyla inşa edilmiştir.
Adanın guney doğusuna kurulmuş olan kilise, mimari acıdan Ortacağ Ermeni sanatının en parlak eserleri arasında sayılır.
Kilise merkezi kubbeli, dort yapraklı yonca bicimli hac planında olup kırmızı kesme tuf taşlarıyla inşa edilmiştir. Kilisenin dış cephesi, alcak rolyef şeklinde işlenmiş zengin bitki ve hayvan motifleriyle ve Kutsal Kitap'tan alınma sahnelerle bezenmiştir. Kilise bu ozelliğiyle de Ermeni mimari tarihi icinde eşsiz bir konuma sahiptir.
Tarihci Anne R. Redgate, 'The Armenians' adlı kitabında, Ermeni Kralı Gagik'in bu kiliseyi yaptırmak icin butun civar medeniyetlerin saraylarından mimar ve ustalar getirdiğini yazıyor. (Redgate, bu sebeple Akdamar Kilisesi'nde Bizans, Sasani, Abbasi ve Turk mimari izlerinin de bulunduğunu vurguluyor.)
1021 yılında Vaspurakan Krallığı ortadan kalkınca 1113'te yapılar manastıra cevrilmiştir ve 1895 yılına kadar kilise bolgedeki Ermeni Patrikliği merkezi olmuştur. Akdamar kilisesi manastır olduktan sonra "Kutsal Hac Kilisesi" adıyla anılır.
Kutsal Hac Kilisesine, XIII. yuzyıl sonlarında Stephanus şapeli, 1293'te Zacharias şapeli, 1763'te kilisenin batısındaki jamatun (cemaat evi) ve son olarak da XIX. yuzyılın başlarında can kulesi yapılmıştır.
Kaynak
__________________