Okulumuz adını kurucusu olan Sultan 2. Mahmut'un muhterem eşi, Sultan Abdulaziz'in muhterem annesi Pertevniyal Valide Sultan'dan alır.
Bu faziletli Turk anası omrunu hayır hasenat işlerine adamış, yaptırdığı sayısız ceşme, yol, sebil, vakfın yanında en onemli eseri kendi adına yaptırdığı Aksaray'ın incisi Pertevniyal Valide Sultan Camii'dir. Caminin yanında eşi Sultan 2. Mahmut adına 6 Nisan 1872 tarihinde tedrisata başlayan Mahmudiye Ruştiyesi'dir.
Okul kurulduğu tarihten itibaren subyan ve Ruştiye olarak iki kısım uzerine oğrenim yapmakta idi. Subyan kısmında Elifba, Kur'an, Tecvit, İlmihal, Turkce, Ahlak ve yazı dersleri okutulmakta, bu derslerin imtihanında başarılı olan talebeler Ruştiye kısmına gecebilmekteydi. Ruştiye de ise Arabi, Farisi, Matematik, imla ve inşaat dersleri okutulurdu.
Subyan mektebi kadrosunda bulunan hafıs Kur'an'dan hergun bir cuz okutur, her ayın son haftasına tesaduf eden Cuma gecesi hatim tamamlanırdı. Okulun talebeleri onunde hatim duası edlip amin denir, bu hatimin sevabı 2. Mahmut'un ruhuna hediye edilirdi.
Subyan sınıfı oğrencileri mezun olabilmek icin en az uc defa hatim indirirlerdi. Pertevniyal Valide Sultan'ın yaptığı cami ve okul Kur'an okuyan talebelerin sesleri ile dolardı. Tecvit ve ilmihali iyice oğrenen, hareketsiz yazılıp okunan sulus yazısını oğrenen talebe ancak ikinci kısıma gecebilirdi.
Pertevniyal Valide Sultan Camii ile birlikte yapılan Mahmudiye Ruştiyesi cok guzel kagir bir yapıydı. Bu bina 1911 yılında cıkan buyuk Aksaray yangınında tamamen yandı. 39 sene bu binada eğitim veren okul, yangın sonrası, Aksaray'daki Sinekli Bakkal Sokak'taki bir konakta aynı isimle tedrisata devam etmiştir.
Pertevniyal Valide Sultan 1883‘te vefat etti. Geriye, kendi gelirleri ile yaptırdığı pek cok eserin yanı sıra olumunden sonra da bazı eserlerin yapıldığı ya da onarıldığı gelirlerin biriktiği bir vakıf bıraktı. Vakıf mutevellisi Osman efendi, biriken vakıf gelirleri ile, biri Aksaray yangınında yanan binanın yerine diğerleri Sarıyer ve Bandırma da olmak uzere uc okul binası yaptırdı.
Eski binanın yerine yaptırılan 10 derslik ve idari odalardan oluşan ve ilk okul olarak eğitim vermesi duşunulerek inşa edilen bina cevre halkının yoğun isteği uzerine, zamanın bakanlar kurulunun izni ile Pertevniyal Lisesi adı ile 17 Ekim 1930 tarihinde eğitim hayatına yeniden girmiştir.
1949 yılında Capa'daki Oğretmen Okulu binasına taşınan ve bir yıl orada eğitim oğretime devam eden Pertevniyal Lisesi 1950 yılında yeniden kendi binasına donmuştur.
Artan oğrenci sayısı nedeniyle mevcut binanın yetersiz kalması uzerine, Ataturk Bulvarı'na cepheli 14 derslik, labratuvar ve tuvaletlerden ibaret ikinci kısım inşa olunmuş ve 1957 yılında eğitimin hizmetine girmiştir.
Okulun, 17 derslik, konferans salonu, spor salonu, kantin, yemekhane ve idari odalardan muteşekkil 3. kısım inşaatı 1967 senesi başında, eski Postahane ve spor salonu olarak kullanılan kerevetin yıkılması ile kazanılan alanda başlamış ve 03.09.1968 tarihinde bitirilerek 1968/69 Eğitim-Oğretim yılında hizmete acılmıştır.
18.11.1986 tarihinde tadilat gerekcesi ile Capa'daki Yuksek Oğretmen Okulu binasına taşınan Pertevniyal Lisesi'nin Aksaray'daki binası Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mudurluğu'nun kullanımına verildi.
Pertevniyal Lisesi Mezunları tekrar Aksaray'daki binalarına donmek icin buyuk bir mucadele başlattılar. Okul Yonetimi, oğretmenleri, Pertevniyal Lisesinden Yetişenler Derneği, Pertevniyal Spor Kulubu, Pertevniyal Eğitim Vakfı, Pertevniyal Lisesi Okul ve Oğrencileri Koruma Derneği uye ve yoneticilerinin gayretleri sonucu 1991 yılında kendi binalarına donen Pertevniyal Lisesi, 1998 yılından beri "Anadolu Lisesi" statusunde eğitim vermekte olup ulkemize değerler yetiştirmeye devam etmektedir.
Kaynak
__________________