Bor, periyodik tabloda B simgesi ile gosterilen, atom numarası 5, atom ağırlığı 10,81 olan metalle ametal arası yarı iletken ozelliğe sahip bir elementtir. Periyodik cetvelin 3A grubunun ilk ve en hafif uyesidir. Temel hal elektron konfigurasyonu 1s2 2s2 2p1’dir.

Bor elementi 8B, 10B, 11B, 12B, 13B izotoplarından oluşmaktadır. En kararlı izotopları 10B ve 11B’dir. Bu izotopların tabiatta bulunma oranları sırasıyla % 19.1-20.3 ve % 79.7-80.9’dir. 10B izotopu, cok yuksek termal notron tutma ozelliği gosterir. Boylelikle nukleer malzemeler ve nukleer enerji santrallerinde kullanılabilmektedir. Turkiye’de 10B izotop oranı yuksek bor cevher yatakları bulunmaktadır.

Ceşitli metal veya ametal elementlerle yaptığı bileşiklerin gosterdiği farklı ozellikler, bor bileşiklerinin bircok endustride kullanılmasına olanak sağlamaktadır. Bor, bileşiklerinde metal dışı bileşikler gibi davranır, ancak, farklı olarak saf bor, karbon gibi elektrik iletkenidir. Kristalize bor, gorunum ve optik ozellikleri acısından elmasa benzer ve neredeyse elmas kadar serttir.

Borun saf elementi ilk kez, 1808 yılında Fransız kimyager J.L. Gay-Lussac ve Baron L.J. Thenard ile İngiliz kimyager H. Davy tarafından elde edilmiştir.

Bor, biri amorf ve altısı kristalin polimorf olmak uzere, ceşitli allotropik formlarda bulunur. Alfa ve beta rombohedral formlar en cok calışılmış olan kristalin polimorflarıdır. Alfa rombohedral struktur 1200C'nin uzerinde bozulur ve 1500C'de beta rombohedral form oluşur. Amorf form yaklaşık 1000C'nin uzerinde beta rombohedrale donuşur ve her turlu saf bor ergime noktasının uzerinde ısıtılıp tekrar kristalleştirildiğinde beta rombohedral forma donuşur.

Bor, yerkabuğunda yaygın olarak bulunan 51. elementtir. Bor tabiatta hicbir zaman serbest halde bulunmaz. Doğada yaklaşık 230 ceşit bor minerali olduğu bilinmektedir. Yaygın olarak bulunan bor minerallerinden bir tanesi bir tur aluminoborosilikat minerali olan ve yapısında %10’a kadar bor icerebilen Turmalin’dir. Ancak, sanayide alkali ve toprak alkali bor mineralleri olan Tinkal (Na4B4O2. 10H2O), kernit (Na2B4O7. 4H2O), kolemanit (Ca2B6O11. 5H2O) ve uleksit (NaCaB5O9. 8H2O) kullanılmaktadır. Ticari maden yatakları sınırlı olup en cok Turkiye ve ABD’de bulunmaktadır.

Bor elementinin kimyasal ozellikleri morfolojisine ve tane buyukluğune bağlıdır. Mikron ebadındaki amorf bor kolaylıkla ve bazen şiddetli olarak reaksiyona girerken kristalin bor kolay reaksiyon vermez. Bor yuksek sıcaklıkta su ile reaksiyona girerek borik asit ve bazı diğer urunleri oluşturur. Mineral asitleri ile reaksiyonu, konsantrasyona ve sıcaklığa bağlı olarak yavaş veya patlayıcı olabilir ve ana urun olarak borik asit oluşur.
Atomik Yapısı :
__________________