0. KONU, KAPSAM

0.1. KONU

Bu norm, kayaların su emme yetenekleri ile Bulk ozgul ağırlığının olculmesine ilişkin bir normdur.

0.2. KAPSAM

Bu norm, slate dışında doğal yapı taşlarının hepsinde uygulanabilir.

1. AYGITLAR

Elektrik İşleri Etut İdaresi Genel Mudurluğu Kaya Zemin Mekaniği Laboratuvarında form konusu deneylerde aşağıda belirtilen aygıtlar kullanılmaktadır.

1.1. ETUV : Termostatlı, 105 5°C sıcaklığı sağlayabilen bir etuvdur.

1.2. TERAZİ : Duyarlığı en az 0.1 g olan aynı zamanda su icinde tartımda yapabilen bir terazi (arşimed terazisi) (Şekil 1).

1.3. DESİKATOR : Uygun buyuklukte bir desikator.

1.4. SU KABI : Uygun buyuklukte paslanmaz bir malzemeden yapılmış su kabı. Damıtık su, bir parca kurulama bezi.

2. DENEYİN YAPILIŞI

2.1. Deney Numunesinin Hazırlanması :

Deneyde her birinin ağırlığı en az 150 g olan 3 tane deney numunesi kullanılır. Numuneler kup, silindir veya herhangi bir prizma şeklinde olabilir.

2.1.1. Su emme yeteneği deneyinin yapılışı:

Numuneler 24 saat sureyle 105 ±5 C derece sıcaklıktaki bir etuvde değişmez ağırlığa kadar kurutulur. Kurutmadan sonra etuvden alınıp oda sıcaklığında 30 dk. bekletilir ya da numuneler hemen tartılmayacaksa desikator de saklanır. 0.1 g duyarlıkta tartılır (A).

Kurutulmuş numuneler, icinde 20 ±5 C derece sıcaklıkta damıtık su bulunan bir kapta yuksek-liklerinin yaklaşık ¼’u kadar suya daldırılır. Sonra kaba yavaş yavaş su ilave edilerek su duzeyinin, başlangıctan 1 saat sonra numunelerin yuksekliklerinin yaklaşık yarısına ve ikinci saatin sonunda ise ¾’une ulaşması sağlanır. Bu anda; yani numunelerin suya konuluşundan 2 saat sonra kaba yeniden su konularak numunelerin tamamen su altında kalmaları temin edilir. Sonra numuneler tamamen su altında kaldıklarından 22 saat ve deney başlangıcından 24 saat sonra sudan cıkarılır. Uzerindeki su damlaları, ıslatılarak sıkılmış bir bez veya sunger parcası ile silinip alındıktan sonra suratle tartılarak numune tekrar su icine konulur.

Bundan sonra bu tartma işlemi 24 saat aralıklarla tekrarlanır. Tamamen su altında bırakılan numuneye bu şekilde su emdirilmeye devam edilir ve 24 saat ara ile yapılan tartımlarda bulunacak ağırlık artışı bir evvelki tartının % 0.05’inden fazla değil ise son tartım suya doymuş değişmez ağırlık olarak ve 0.1 g duyarlılıkta tespit edilir.


2.1.2. (Bulk) Ozgul Ağırlık Deneyinin Yapılışı.

Numuneler Madde 2.1.1’de acıklandığı gibi işlemlere tabi tutulur. Daha sonra suya doymuş numune, su icinde de tartım yapabilen bir terazi (arşimed terazisi) ile su icinde yine 0.1 g duyarlıkta tartılarak numunenin su icindeki ağırlığı bulunur (C).


3. HESAPLAMA
Su emme yeteneği (ağırlıkca) [IMG]http://img90.**************/img90/3080/80044057yc4.png[/IMG] formulu,
[IMG]http://img90.**************/img90/2118/68323305lp3.png[/IMG] formulu ile ve virgulden sonra onda bir hanesine yuvarlanarak bulunur.

Bu formullerde;

A = Değişmez ağırlığa kadar kurulmuş numune ağırlığı (g),
B = Değişmez ağırlığa kadar su emdirilmiş numunenin havadaki ağırlığı (g),
C = Su emdirilmiş numunenin su icindeki ağırlığı (g).

Hacimce su emme yeteneği istenmişse; (Bulk) ozgul ağırlık değeri su emme yeteneği (ağırlıkca) değerleri carpılır.

Su emme yeteneği Hacimce
[IMG]http://img517.**************/img517/3339/51477092yq8.png[/IMG]



4. SONUCLARIN GOSTERİLİŞİ

Her biri numune icin en aşağı 3 kez yinelenen deney sonucları ayrı ayrı hesaplanır. ortalama değerler bir tablo halinde belirtilir,


5. YARARLANILAN KAYNAKLAR

Turk Standartları RS 699
ASTM C-97

[IMG]http://img169.**************/img169/257/72086577gc1.png[/IMG]

Kaynak:Elektrik İşleri Etut İdaresi Genel Mudurluğu
__________________