Zeminlerin sınıflandırılması işlemi uzun yıllardır tum dunyada yapılagelen standard bir laboratuvar, gerektiğinde de arazi calışmasıdır. Onceleri tarım, jeoloji ve inşaat muhendisliği dallarında ayrı yaklaşım ve kriterlerle ozel amaca yonelik olarak yapılmıştır. Ancak 1950'lere gelindiğinde tum yontemlerde kullanılan deneyler elek analizi, kıvam limitlerinden likit ve plastik limit olcumleri biciminde benzer hale gelmiştir. Orneğin, buzulme limiti, kil iceriği, organik madde iceriği, pH gibi zeminlerin mekanik ozelliklerini yansıtabilen ozelliklerin olcumunden şantiyelerde deneylerin gercekleştirilmesinde karşılaşılacak sorunlar nedeniyle kacınılmıştır. Kıvam limiti deneylerinden likit limit icin numune hazırlanmasında plastisite ozelliği olmayan kum ve silti iceren –No.40 elek malzemesinin kullanılması ve yıkama işlemi ile 74 μm elekten sadece ince malzeme (silt+kil) elde edilmesi girişiminden kacınılması da aynı nedenden kaynaklanmaktadır. Geoteknik alanında calışmaların hacımca buyuk ağırlık taşıdıgı İngilizce konuşan ulkelerde kullanılan Numaralı eleklerin da bir anlamda diğer ulkelere zorlama ile kabul ettirildiği soylenebilir. Gunumuzde Turkiye’de metrik elek kullanan laboratuvar yok gibidir. Benzer şekilde Amerikan standardı ASTM D2487 de Birleştirilmiş Sistem (USCS) adı altında “globalleştirilmiş” bulunmaktadır.

Turkiye gibi farklı bir jeolojik ortamda Birleştirilmiş Sistemi uygulamanın yararı irdelenmemiştir. Bunda kuruluşları aşamasında A.B.D. yardımlarından geniş olcude yararlandırılmış bulunan Karayolları ve Devlet Su İşleri genel mudurluklerinin anılan ulkenin ilgili kuruluşlarının destek ve denetiminde gelişmiş olmalarının rol oynadığı bilinmektedir. Turk Standardında Zemin Sınıflandırması (TS1900) onceleri ASTM ve BS yontemlerinin kopyalanması ile yapılmakta iken TS1900/1987 biraz daha ozgun bir yaklaşımla revize edilmiştir. Bu standardın one cıkan ozelliği cakıl-kum geciş dane boyutunu Birleştirilmiş Sistemin (USCS) ongorduğu 4.75mm den 2.00mm ye indirmiş olmasıdır. Tablo-1'de ASTM, BS ve TS’de dane boyutları icin getirilmiş ayırım karşılaştırma amacı ile gosterilmektedir.
TMH - TURKİYE MUHENDİSLİK HABERLERİ SAYI 430 - 2004/2
__________________