1463 yılında Osmanlı idaresi altına gecen Boşnaklar aynı zamanda Muslumanlığı da benimsemiştir. Muslumanlığı benimsemeyen Boşnakların dini vecibelerini yerine getirmesine izin veren Osmanlı idaresi Bosna topraklarında inşÃ‚ ettiği yapılar ve camilerle aynı zamanda Boşnakların gelenekleri ile kulturune de etki etmiştir. 1878 yılına kadar devam edecek olan Osmanlı idaresi altındaki donemde pek cok Boşnak Osmanlı idaresinde, devlet yonetiminde onemli gorevlere getirilmiştir. Zayıflayan Osmanlı İmparatorluğu'nu parcalamaya karar veren muttefiklerin malî sıkıntılar icerisindeki İstanbul'a baskısı sonucu Bosna'daki Osmanlı idaresi savaşılmadan, masa başında son bularak Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun kontrolune gecmiştir.
1918 - 1941 yılları arasındaki donem Yugoslavya'nın ic karışıklıkları ve savaşla gecmiştir. 1941 - 1945 yılları arasındaki II. Dunya Savaşı sırasında Naziler Yugoslavya'yı işgal ederek Slovenya'yı Almanya'ya, Hırvatistan'ı İtalya'ya ve Makedonya'yı Bulgaristan'a bağlayarak ozellikle Yahudi ve Cingenelere karşı bir etnik temizlik hareketine girişerek toplama kamplarında binlerce insanı oldurduler.
1945 - 1990 yılları arasındaki soğuk savaş doneminin 35 yıllı Tito'nın liderligi altında gecti. Bu donemde Bosna - Hersek'in sınırları 1918 oncesi dondu ve Boşnaklar kulturel kimliklerine yeniden kavuştular. Batı'nın desteği ile Yugoslavya'da savaşın izleri cabuk silindi. Batılı ulkeler Yugoslavya'yı sadece ekonomik değil aynı zamanda askeri ve siyasi alanda da destekledi. 1970'li yıllarda Sovyet mudahalesi riski ile karşılaşıldığında Amerika Birleşik Devletleri Yugoslavya'yı savunmak icin nukleer guce başvurabileceğini acıkladı. Soğuk Savaş'ın son bulması ve sona eren komunist rejimle birlikte parcalanan Sovyetler Birliği'nden Yugoslavya da etkilendi.
1986 - 1992 yılları arasında yaşanan kanlı ic savaşların sonrasında Yugoslavya parcalandı. Aşırı milliyetci Slobodan Miloşevic ve onun desteklediği militanlarca Buyuk Sırbistan'ı kurma hayalleri ile sistematik bir katliam gercekleştirildi. Bu donemde 100.000'in uzerinde Boşnak yaşamını kaybetti. Sırpların başta Saraybosna olmak uzere kuşatma altında tuttuğu şehirleri bombalamasına, sniper ateşi ile masum sivilleri oldurmesine, başta aydınlar olmak uzere secilmiş kişilerin toplama kamplarında oldurulmesi ile gercekleştirilen etnik temizlik hareketine batılı ulkeler; uzun sure gereken tepkiyi gostermeyerek soykırıma seyirci kaldı.
Şubat 1992'de bağımsızlığını ilan eden Bosna - Hersek 7 Nisan 1992'de ABD ve diğer batılı ulkelerce tanındı ve 22 Mayıs 1992'de Birleşmiş Milletler'e yaptığı uyelik başvurusu kabul edildi.
Bosna'daki savaş 1992 yılının ilkbaharında başladı. Bosna'nın kuzeyini hedef alan saldırıların amacı bu bolgelerden Boşnak ve Hırvatları uzaklaştırarak Sırp devletini kurmaktı. Sırpların bu saldırıları bolgedeki diğer etnik gruplar icin tam bir felakete donuştu. Kuşatma altındaki şehirler ve multeci kamplarında pek coğu olduruldu ve işkenceye uğradı.
Savaşın ilk aylarında askeri olmayan doğudaki pek cok Boşnak şehri Sırpların saldırıları sonucu kolayca duştu. Ancak şehri ceviren tepelerinde yardımıyla Srebrenitsa saldırılara karşı kendisini başarıyla savundu.
1993'te Birleşmiş Milletler altı yerleşim birimini "guvenli bolge" ilan etti; Srebrenitsa da bunlardan birisiydi. Amac sınırları korunabilir hale getirerek barış icin goruşulebilir bir zemin oluşturmaktı.
Mayıs 1995'te Sırplar Saraybosna'daki kuşatmayı şiddetlendirdi ve Nato Sırplara karşı hava saldırısı duzenlendi. Buna misilleme olarak Sırplar, altı guvenli bolgeyi bombalayarak 300 Birleşmiş Milletler askerini rehin aldı. Sırpların şehre yaklaşması uzerine, Srebrenitsa'daki Boşnaklar, Hollandalı askerlerin kendilerini savunmasını istemiştir. Buna rağmen red cevabı aldıklarında, guvenli bolge olduğu icin şehre girilirken ellerinden alınan silahların teslimi ve şehrin bizzat Boşnaklar tarafından savunulması yonundeki taleplerini ilettikleri halde, Boşnaklar silahsız ve yalnız bırakılmışlardır. Temmuz 1995'te general Mladic komutasındaki Sırp gucleri Srebrenitsa'daki Hollandalı Birleşmiş Milletler gucleriyle anlaşarak şehri hedef aldı. Yaklaşık 25,000 Boşnak Sırp tehdidi uzerine şehri terk ederek bir başka guvenli bolge olan Potocari'ye ulaştı. Sırplar Srebsenitsa'ya geldiğinde Hollandalı Birleşmiş Milletler gucu komutanı, Sırpları engellemek yerine onlara katliam konusunda yardımcı oldu. Rivayete gore Hollandalı birliklerin komutanı, Sırp general Mladic ile karşılıklı olarak kadeh bile kaldırmıştır. Hollandalı birlikler hic mudahale bulunmamış, hatta soykırımın duzgun bir şekilde gercekleştirilmesi icin katliama yardımcı bile olmuşlardır. Kadın ve cocuklar ayrıldıktan sonra askerlik cağına gelmiş olan erkekler otobuslere bindirilip kampın yakınında kurşuna dizilerek oldurulmuştur. II. Dunya Savaşı'ndan sonraki bu en buyuk soykırımda 10-15 bin Boşnak'ın katledildiği iddia edilmektedir. Kızılhac yetkilileri bu olaylar sırasında 7.500-8000 kişinin kaybolduğunu bildirmiştir. Olayın en ilginc tarafı ise, bu olaydan utanması gereken Hollandalı birlikler, memleketlerine donduklerinde Hollanda hukumeti tarafından "madalya" ile odullendirilmişlerdir.
M.O. 1. yy: Romalıların bugunku B-H toprakları uzerinde hakimiyet kurması.
476 : Roma İmparatorluğu’nun yıkılması ve bolgenin Ostrogotların ve daha sonra Bizans ’ın eline gecmesi.
650 : Hırvat ve Sırpların Balkanlara goc etmeleri (Bazı kaynaklar Hırvat ve Sırpların bugunku İran’dan Balkanlara goc ettiklerini iddia etmektedir).
1102 : Bolgenin Macar hakimiyetine gecmesi.
1167-1180 : Bolgenin tekrar Bizans’ın kontrolune gecmesi.
1180-1204 : Ban Kulin’in hakimiyeti.
1322-1353 : Ban Stephen Kotromanic’in egemenliği.
1353-1391 : Kral Stephen Tvrtko’nun egemenliği.
1366 : Osmanlıların Balkanlardaki ilk kazanımları.
1382-1386 : Osmanlıların Bulgaristan, Arnavutluk ve Sırbistan’da toprak kazanımları.
1389 : Kosova Meydan Savaşı.
1463 : Bosna’nın Fatih Sultan Mehmet tarafından fethedilerek Rumeli Eyaletine bağlı bir sancak statusuyle Osmanlı İmparatorluğu’na katılması.
1483 : Osmanlıların Hersek’i fethi.
1492 : Engizisyon zulmunden kacan Yahudilerin Balkanlara ve ozellikle Bosna’ya yerleşmeleri.
1583 : Bosna’nın eyalet statusu kazanması.
1699 : Karlofca Antlaşması (Habsburg İmparatorluğu’nun Macaristan’ı ele gecirmesi).
1789 : Fransız ihtilali ve Avrupa’da milliyetcilik akımlarının guclenmesi.
1804 : Sırp soylularının Osmanlı yonetimine karşı ayaklanması.
1807 : Sırp otonomisinin kabulu.
1812 : Osmanlı yonetiminin Sırbistan uzerinde tekrar hakimiyet sağlaması.
1875 : Bosna’da dinî cekişmelerin başlaması.
1878 : 93 Harbi (1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı)'nı takiben yapılan Berlin Antlaşması (1878)hukumleri uyarınca Bosna’nın Avusturya-Macaristan yonetimine bırakılması.
1908 : Bosna’nın Avusturya tarafından ilhÂkı.
1912-1913 : Balkan savaşları.
1914 : Avusturya-Macaristan İmparatorluğu veliaht prensi Franz Ferdinand ve eşinin Sarajevo (Saraybosna)’da Gavrilo Princip adlı bir Sırp milliyetcisi tarafından oldurulmesi ve I. Dunya Savaşı’nın başlaması.
1918 : Bosna’nın I. Dunya Savaşı sonrası kurulan Sırp-Hırvat-Sloven Krallığı’nın bir parcası olması.
1921 : Kral Alexander’ın iktidarı ve ulke adının Yugoslavya (Guney Slavların Ulkesi) olarak değiştirilmesi.
1929 : Yugoslavya’da cok partili demokrasiye gecme cabaları, ancak başarılı olunamaması.
1941 : Bosna’nın Almanya tarafından ilan edilen "Hırvatistan Bağımsız Devleti"nin yonetimi altına girmesi. Almanya’nın kontrolu altındaki Hırvat milliyetcisi Ustaşalerin yonetimi ele gecirmesi. Partizan ve Cetniklerin (Sırp milliyetcisi) Almanya’ya ve Ustaşa yonetimine karşı direniş başlatmaları.
1945 : Josip Broz Tito’nun yeni Yugoslavya’yı kurması, II. Dunya Savaşı’nın sonu.
1948 : Tito ve Stalin arasındaki anlaşmazlık neticesinde Yugoslavya’nın Kominform’dan ihrac edilmesi.
1974 : YFSC’de Muslumanlara etnik statu tanınması.
1980 : Tito’nun olumu.
1990 : Slobodan Miloşevic’in Sırbistan Cumhurbaşkanlığı’na secilmesi. Milliyetci Sırp hareketlerinin ateşlenmesi.
1991 : Slovenya ve Hırvatistan’ın Yugoslavya’dan ayrılması, Belgrad tarafından kontrol edilen Yugoslav Ordusu’nun bu ulkelere saldırması.Birleşmiş Milletler’ in eski Yugoslavya’ya silah ambargosu uygulaması.
1992 : Referandum akabinde Bosna-Hersek’in bağımsızlık ilan etmesi, buna karşılık Bosnalı Sırpların da Republika Srpska’yı ilanı, ulke ici catışmaların başlaması. BM’nin Hırvatistan’daki catışmaların Bosna-Hersek’e yayılmasını onlemek amacıyla UNPROFOR Karargahı’nı Sarajevo’ya yerleştirmesi. Sırp-H
1993 : B-H’in etnik temeller cercevesinde kantonlara ayrılmasını ongoren Vance-Owen planı nın Bosnalı Sırplar tarafından reddedilmesi. Boşnaklar ve Hırvatlar arasında catışmaların başlaması. NATO ucaklarının BM’nin ucuş yasağını uygulamaya koyması. BM Guvenlik Konseyi’nin Boşnaklar icin 6 guvenlikli bolge ilan etmesi.
1994 : Hırvatlar ve Boşnakların, aralarındaki catışmaları sona erdiren anlaşmayı imzalamaları. NATO’nun Bosnalı Sırplara geri cekilmeleri hususunda ultimatomu. 50 ucağın katılımı ile NATO’nun Bosna Sırp Yonetimi’nin askeri havaalanlarını bombalaması.
1995 : Boşnak ve Hırvat guclerinin Sırpların kontrolundeki Orta ve Batı Bosna’da ilerlemeleri. NATO’nun artan hava saldırıları sonucu tarafların ateşkesi kabulu.
14 Aralık’ta Paris’te “Dayton Barış Antlaşması”nın imzalanması ve Bosna-Hersek Devletinin kurulması. BM Guvenlik Konseyi’nin barış gucu faaliyetlerini NATO’ya devretmesi. Dayton Barış Antlaşması’nın askeri yonlerini uygulamak amacıyla NATO liderliğinde 60.000 kişilik IFOR’un (Implementation Force) ulkeye yerleştirilmesi.
1996 : IFOR’un yerini daha az personele sahip SFOR’un (Stabilization Force, halen 17.700 kişi) alması. Dayton Barış Antlaşması’nın sivil yonlerini uygulamakla yukumlu Yuksek Temsilcilik Ofisi ’nin (OHR-Office of High Representative) faaliyete gecmesi. Bosna-Hersek’in ilk uclu Başkanlık Konseyi uyelerinin secimle goreve gelmesi: Aliya İzzetbegovic (Boşnak uye), Kresimir Zubak (Hırvat uye), Momcilo krajisnik (Sırp uye).
1997 : 4 Şubat: Statusu Dayton Barış Antlaşması'yla duzenlenmemiş olan ihtilaflı Brcko Bolgesi’nin uluslar arası yonetime devredilmesi.
1998 : 22 Haziran: Bosna-Hersek’in para birimi Konvertibl Mark (KM)’ın yururluğe girmesi
2001 : Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından aranan sanıklardan, Slobodan Milosevic’in, Bosna-Hersek, Kosova ve Hırvatistan’daki suclarla ilgili olarak yargılanmak uzere, Mahkemeye teslim edilmesi .
http://tr.wikipedia.org
__________________