KALSİT (CaCO3):

Kristallografi: Trigonal, kristaller son derece değişken ve coğunlukla karmaşıktır. Gunumuze kadar 300 ceşit şekil tanımı yapılmıştır. Kalsitte ikizlenme cok sık izlenir. Kalsit genellikle kristal halde, agrega, ince ve kaba taneli, kompakt, toprağımsı, sarkıt, dikit, oolitik veya pizolitik şekillerde bulunur.
Fiziksel Ozellikleri: Mukemmel dilinimlidir. Sertlik 3, yoğunluk 2.7 dir. Parıltısı cam parlaklığından toprağımsıya kadar değişir. Renk genellikle beyaz veya renksiz yada icerdiği yabancı maddelere gore gri, kırmızı, yeşil, mavi, sarı, kahve ve siyah olabilir. Saydam ve yarı saydamdır. Cift kırıcı ozelliğe sahiptir. Saf ve saydam kalsit turune İzlanda Spatı denir.
Bileşimi: %56.0 CaO ve %44.0 C02 icerir. Bazen Mn, Fe ve Zn kısmen Kalsiyum yerine gecebilir. Bu nedenle rodokrozit, siderit ve smithsonit ile katı eriyik yapar, kalsiyum yerine Mg sınırlı olarak gecer. Mg miktarı artmasıyla dolomit CaMg(CO3)2 gelişir.
Tanınması: Sertliği, rombuedrik dilinimi, acık rengi, camsı parıltısı ve soğuk asit HC1 de tepkimeye girip kopurmesi ile tanınır. Dolomit sıcak HC1' de kopurur.
Bulunuşu: Cok yaygın bulunan bir mineraldir. Mikro ve spar şeklindeki kristalleriyle kirectaşlarının ana mineralidir. Pek cok kabuklu hayvanların kavkısında yapıcı malzeme olarak bulunur. Kimyasal olarak deniz suyundan cokelir. Evaporotik olarak travertenlerde ve kirecli sulardan cokelerek sarkıt ve dikitler de bulunur. Volkanik kayaclar icindeki gaz boşluklarında bulunur. Hidrotermal damarlarda gang minerali olarak gorulur. Oniks turu mermerler de kalsit ve aragonitten oluşan damarlı kayaclardır.

DOLOMİT CaMg(CO3)2:

Kristallografi: Trigonal, kristaller genellikle rombuedrik ve kıvrımlı yuzeyler şeklinde, Bazen semer şeklinde oluşur, iri ve ince taneli, kompakt, masif ve agrega şeklinde bulunur.
Fiziksel Ozellikleri: Mukemmel dilinimli, sertlik 3.5-4 yoğunluk 2.9 dur. Camsı parıltılı, Bazen inci parıltılıdır, renk genellikle pembemsi, Bazen renksiz, beyaz, gri ve yeşil kahve veya siyah olabilir.
Bileşimi: %30.4 CaO, %21.7 MgO ve %47.9 C02 icerir. Normal dolomitlerde CaCO3/MgCO3 oranı 1/1 dir. Fakat bu oran Bazen yerine gore azalma veya coğalma seklinde değişiklik gosterir. Mg yerine Fe gecmesiyle Ankerite kovuşan bir seri oluşturur.
Tanınması: Rombuedr kristalleri ve el pembemsi rengi ile tanınır. Soğuk HC1' de yavaş, sıcak HCl'de hızlı tepkime verir. Kalsite benzer.
Bulunuşu: Dolomit yaygın olarak gorulen bir mineraldir. Magnezyumlu eriyiklerin kirectaşlarıyla metazomatik işlevleri sonucunda oluşur. Bazı dolomitlerin cokel kayaclardaki kalsitin magnezyum almasıyla geliştiği varsayılır. Ayrıca hidrotermal olarak pek cok damarlarda ozellikle kurşun-cinko ile beraber kalkerler icinde bulunur, fluorit, kalsit, barit ve siderit dolomite eşlik eder.

ARAGONİT (CaCO3):

Kristallografi: Ortorombik, kristalleri genellikle ışınsal, prizmatik ve ince uzun piramidler şeklindedir. Asikuler olan bu kristaller demetler halinde genellikle ışınsal gruplar oluştururlar, ikizleri cok yaygındır. Genellikle tekrarlanmış ikizlenme yuzeyine gore yapışma ikizleri ve grik ikizlenme gosterir.
Fiziksel Ozellikler: Sertlik 3.5-4, yoğunluk 2.9 dur. Camsı parıltılı, renksiz, gri, beyaz, acık sarımsı renkte, saydam ve yarısaydamdır.
Bileşimi: %56 CaO ve %44 C02 icerir. Aragonit kalsitle polimorfdur. Ca yerine Sr, Pb ve Zn gecebilir. Aragonit kalsite nazaran duraysızdır. Acık havada ısıtılırsa 400 °C ta kalsite donuşur. Donuşum karbonat cozeltisinde oda sıcaklığında da oluşabilir.
Tanınması: Kalsitten rombuedr diliniminin yokluğu ve asikuler kristal şekli ile ayrılır. HCl’ de kopurur.
Bulunuşu: Aragonit kalsit kadar yaygın değildir. Genellikle kalsite gore daha yuksek sıcaklıklarda oluşur, inciye benzeyen pek cok hayvan kabuğu ve incinin kendisi aragonitten yapılıdır. Aragonit sıcak su kaynaklarında, serpantinit ve bazaltlarda kabuklar halinde veya boşluklarda bulunur. Ayrıca bazı damar ve boşluklarda kalsit ve dolomit ile beraber, oksidasyon zonlarında ise ikincil mineral olarak gelişen smithsonit ve malakit gibi minerallerle birlikte gorulur.
__________________