Amerikalı sismologlar, depremleri onceden tahmin etme konusunda onemli bir aşama kaydettiklerini duşunuyorlar.
Buna gore yer kabuğundaki değişimler izlenirse, depremleri saatler oncesinden haber almak mumkun olabilir.
Bu izleme, fayın icine yerleştirilen gozlem aletleriyle yapılabiliyor.
Sonucları bilim dergisi Nature'da yayımlanan araştırma, Kaliforniya'daki San Andreas fayı uzerinde yapılan deneylere dayanıyor.
Deprem bilimci Paul Silver, kucuk bir yer sarsıntısından saatler once yer kabuğunda değişimler kaydettiklerini anlatıyor.
"Normal olarak kayaların değişmesini beklemiyorsunuz." diyen Paul Silver, ekliyor:
"Şaşırtıcı olan; 3,0 buyukluğundeki bir depremden tam on saat once bu tur değişimler kaydetmiş olmamız."
Deprem bilimci Silver'a gore bu değişimler yer kabuğu uzerindeki basınc değişikliğine denk duşuyor.
Bu nedenle 3,0 buyukluğundeki depremin habercisi olmaları buyuk olasılık.
Kaliforniya dunyanın en aktif deprem bolgelerinden biri.
San Andreas fayında da onumuzdeki otuz yıl icinde yuzde 99 ihtimalle cok buyuk bir deprem bekleniyor.
Amerikalı ekip şimdi bolgede bulgularını kontrol etmek icin yeni deneyler yuruteceklerini soyluyorlar.

Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi NASA, depremleri tahmin edebilme calışmalarında onemli bir aşamaya gelindiğini bildirdi.
NASA'da gorevli araştırmacılar, dunya atmosferinin kenarındaki elektrik hareketliliğiyle, altında yeralan bolgede hemen sonra olan sarsıntılar arasında yakın bir ilişki saptadıklarını soyluyorlar.
Cin'de gectiğimiz haftalarda meydana gelen ve buyuk can kaybına yolacan şiddetli deprem oncesinde de bu tur sinyaller alındığı kaydedildi.
NASA'daki araştırmacılar, İngiliz uzmanlarla biraraya gelerek uzay merkezli bir erken uyarı sistemi geliştirilip geliştirilemeyeceğini araştırıyorlar.
Bilim dunyasında bircok uzman, bu tur sinyallerin gercekten de yaklaşan bir depremin habercisi olduğu konusunda derin kuşku duyuyor.
Ancak California'daki NASA Ames Araştırma Merkezi'nde gorevli fizikci Minoru Freund BBC'ye yaptığı acıklamada, "Bazı depremlerle kimi deprem-oncesi sinyaller arasında acık bir bağlantı kurabileceğimize inanıyorum" dedi.
Freund, sağlam bilimsel verilere sahip oldukları konusunda 'temkinli bir iyimserlik duyduğunu' belirterek, eldeki bilgileri doğrulamak icin bir dizi deney hazırladıklarını kaydetti.
Depremleri onceden tahmin edebilmek icin yıllardır araştırma yapılmasına rağmen, gelecekteki bir depremin zamanını guvenilir şekilde tahmin edebilmek hÂl mumkun değil.
İpucları iyonosferde mi?
Atmosferdeki diğer tabakalardan farklı olan iyonosfer, guneşten gelen radyasyona acık olduğu icin elektrik yuklu. Ve bircok defa uydular, deprem bolgelerinin 100-600 km yukarısındaki atmosfer tabakasında belli bir hareketlilik saptadılar.
Bu hareketliliğin en onemlilerinden biri, iyonosferdeki elektron ve diğer elektrik yuklu zerrelerin yoğunluğunda gozlenen değişimler oldu.
NASA'daki araştırmacıların erken deprem uyarı sistemi geliştirilmesi konusunda işbirliği yaptığı İngiliz Surrey Sattellite Technology Limited kurumunun yetkililerinden Stuart Eves, "Eldeki veriler, teknolojik bakımdan bir eşiği atlamaya cok yaklaştığımıza işaret ediyor" dedi.
Eves, "Ancak, deprem meydana gelmeden, etkisinin ne kadar buyuk olacağını ve ne kadar sureceğini bilemiyoruz" dedi.
NASA araştırmacılarından Minoru Freund da, depreme işaret eden diğer bilinen faktorlerin de bu sisteme dahil edilebileceği inancında.
Bunlar arasında depremin merkezinden cıkan guclenmiş kızılotesi ışınlarla, duşuk frekanslı elektrik ve manyetik alan verilerindeki anormallikler yeralıyor.
BBC Turkce
“Deprem uyarı sisteminin 'eli kulağında'” (06 Haziran, 2008 ilk yayınlanma tarihi)
“ABD'de deprem tahmini” (10 Temmuz, 2008 ilk yayınlanma tarihi)
__________________