Turkiye’ deki Kaplıcalar ve Maden Suları
Kaplıcalar Hakkında Genel Bilgi:
Ilıca olarak da bilinir, maden sularından yararlanma amacıyla kaynarcaların cevresinde kurulan tesislere verilen genel addır.
Araştırmalar sonucunda ceşitli hastalıkların tedavisine yardımcı oldu-
ğu anlaşılan mineral iyonlarıyla yuklu maden sularının oluşumuna ilişkin değişik goruşler vardır. Bu goruşlerden biri, catlaklardan sızan yerustu sularının, yolu uzerindeki minarelleri eriterek derinlerdeki ısınmış katmanlara ulaştığı ve buradaki sıcaklığın etkisiyle buharlaşıp yoğunlaşarak yeryuzune geri donduğu bicimindedir. Magmaya yakın katmanlarda bazı minarelleri eritmiş durumda bulunan suların buhar-
laşıp yoğunlaşarak tektonik olaylarla yeryuzune cıktığı goruşu ise baş-
ka bir yaklaşımdır. Maden suları fiziksel ozellikleri bakımından cok sıcak, sıcak ve soğuk sular olarak sınıflandırılır. Kimyasal ozellikleri bakımından ise bikarbonatlı, sulfatlı, tuzlu, kukurtlu, karbon dioksitli,
demirli, arsenikli, iyotlu, karışık ve radyoaktif madensuları vardır.
Maden suyunun yeryuzune cıktığı kaynağa kaynarca denir. Bir kaynarca suyunun fiziksel ve kimyasal ozelliği bir başkasına, hatta cok yakındaki bir kaynaktan cıkan maden suyunun ozelliğine benze-
mez. Bu nedenle tıbbi tedaviye yardım amacıyla kullanımında ozenli olmak gerekir. Ote yandan kaplıca sularının hastalıkların iyileştirilme-
sine katkıda bulunma olcusu hakkında ayrıntılı ve kesin bilimsel acık-
lama yoktur.
Kaplıca sozcuğu, ılıcanın ustune bir hamam yapılması sonucunda or-
taya cıkan tesisin “kaplı ılıca” biciminde tanımlanmasından turemiştir.
Kaplıcalar, ozellikleri nedeniyle şifalı sular olarak da bilinen maden sularının yeryuzune cıktığı kaynarcalar ile bunların cevresinde kurulan
hamam, havuz, klinik, otel gibi tedavi ve konaklama tesislerinden olu-
şur. Tesisler, kaplıca suyundan banyo ve icme kurleriyle yararlanılma-
sına gore farklılıklar gosterir. Uc haftayı bulan banyo kurleriyle hekim
denetiminde fizik tedavi yapılan hidroterapi aygıtlarıyla donatılmış
kaplıcalarda daha geniş tesisler kurulur.
Kaplıcalar sağlık acısından olduğu kadar turizm acısından da onem taşır. İnsanlığın eski cağlardan beri sağlık amacıyla şifalı sulardan ya-
rarlandıkları bilinmektedir. Anadolu’ nun ceşitli yorelerindeki kaplıcaların Yunan ve Roma donemlerinden beri işletildiğini gosteren
yapı kalıntılarına rastlanır.
Turkiye Kaplıcaları:
Turkiye’ de ozellikle kaplıca turizmi bakımından onem taşıyan
başlıca kaplıcalar Yalova, Cekirge, Oylat, Pamukkale, Bolu, Kızılca-
hamam, Gonen ve Haymana kaplıcalarıdır.

Pamukkale
Ege Bolgesi’ nde sıcak maden suyu kaynaklarıdır. Denizli ilinin
Merkez ilcesine bağlı Pamukkale koyunun kuzeydoğusuna duşer.Yak-
laşık 400 m yukseklikteki Pamukkale travertenleri yakınında bulunan antik Hierapolis kenti kalıntılarının cevresinde yer alır.
Doğu-batı doğrultusunda uzanan bir kırık (fay) boyunca breşler ara-sından cıkan kaplıca suyu bikarbonatlı acı maden sularındandır. Sulfat
kalsiyum, sodyum, magnezyum ve karbon de dioksit iceren bu şifalı suların sıcaklığı 33-35.5 derece arasında değişir. Eskiden Hierapolis
kentinin icinde bulunduğu anlaşılan kaynarcalardan cıkan maden sula-
rının sıcaklığının 19. yy başlarında 80 derece olduğuna ilişkin tarihsel
kayıtlar vardır. Daha sonra oluşan bazı tektonik olaylar sonucunda kaynarcaların yer değiştirdiği sanılmaktadır. Toplam debileri yaklaşık
330 lt/sn’ dir.

Pamukkale maden sularından sindirim sistemi, solunum, dolaşım
ve romatizma hastalıklarının tedavisinde yaralanılır.




2- Kızılcahamam Kaplıcaları
Kızılcahamam turizm yonunden Ankara'nın en hareketli ilcelerinden biridir.Hititlere, Friglere, Lidyalılara, Rumlara ait tarihi kalıntılar, mağaralar ve tarihi eserlerden de anlaşılacağı uzere Kızılcahamam değişik medeniyetlere sahne olmuştur.
İlcenin genel ozelliklerini Kaplıcaları ve Milli Parkı belirlemektedir. İcinde bulunan şifalı kaplıcalarıyla Kaplıcalar Diyarı adını haketmiştir. Doğal guzellikleri,ormanları camur banyoları, tarihi eserleri maden ve memba suları ile meşhurdur. Kaplıcalar ile maden suları dunya capında une sahiptir.
Tatil yapmak,dinlenmek,tedavi olmak amacıyla yurt ici ve dışından ozellikle Ankara’dan gelen konuklar icin yakın olması nedeniyle tercih sebebidir. Kızılcahamam'da konaklama tesislerinin yatak kapasitesi yaklaşık 2500 civarındadır.
Festivalleri, kulturel ve sanatsal programları gezinti yerleri,ormanları piknik alanları, insanının cana yakınlığı,termal tesisleri ve ulaşım kolaylığı ile onemli bir turizm merkezidir.
İlce ekonomisine buyuk katkısı olan kaplıcaların Romatizmal, Dermatolojik, Ortopedik, Norolojik ve Alerjik bazı hastalıkları tedavi ettiği bilinmektedir.
Genel Turizm Acısından:
- Meşhur soğuksu milli parkı,
- Her derde deva termal ve memba suları
- Kurtboğazı Barajı, Eğrekkaya ve Camlıdere Barajları,
Aydos Yaylası,
-40 kilometre yakınında Karagol
-Tarihi yapılar,hamamlar,
-Eski cağlara ait mağaralar
-Kız Kalesi, Gelin Kayası,
-Avcılık, olta balıkcılığı,binicilik
-Kamp ve piknik alanları
-Tertemiz hava, nefis bir tabiat


UYUK KAPLICA :
Buyuk Kaplıca
İlce merkezindedir, modern bir gorunumde olup, icmeden ziyade banyo kurleri icin kullanılır. Derinden gelen, volkanik sulardandır. Kaplıca bolumu, Turk hamamı bolumu ve kadın ve erkeklere ait havuzlardan oluşur. Sodyum bikarbonatlı, hafif klorurlu bir sudur. Kızılcahamam Belediyesi'nin yonetiminde işletilmektedir. Romatizma,egzama, kırık cıkık tedavi sonucu cıkan ağrılarda, kadın hastalıkları, dolaşım yolları, cocuk hastalıklarına iyi gelir. Suyunun sıcaklığı 50 derecedir.
rKucuk Kaplıca
Buyuk Kaplıca kaynağının ust tepelerindedir. Suyun geldiği yerdeki kaya oyularak kubbeli bir hamam halini almıştır. Kaya aralığından cıktığı yerdeki sıcaklığı 51 derecedir. Kurnalı hamamdaki sıcaklığı ise 43 dereceye duşer. Tedavi yonunden Buyuk Kaplıca'nın şifa değerini taşır.
,Sey Hamamı Kaplıcası
KIZILCAHAMAM' a 14 km uzakta Guvem bucağı' na 3 km uzakta bir dere kenarında kaynar. Sıcaklık 43 derecedir. Meşe ve cam ağaclarının suslediği bir yerdedir. Su, bir değirmen dondurecek kadar bol akar. Erkeklere ve kadınlara ayrı ayrı hamamları ve havuzları vardır. Sular, havuzların dibinden kaynar. Havuzlara, soğuk su katılmadan girilebilir. Kalsiyum bikarbonatlı olan su icilir. Hazmı kolaylaştırır. Romatizma, nevralji, nevrit, kadın hastalıklarında faydalıdır. Gec tutan kırıklar ve mafsal tutukluklarında iyi sonuc alınır.
Maden Suları:
Camlık Maden Suları.
Mide,karaciğer ,safrayolları, dolaşım sistemi bozokluklarına , bronşiti olan hastalara kalp yorgunluğu ve yetersizliğine ve ic organları hastalıklarına iyi gelmekte ve hazmı kolaylaştırmaktadır.
Kuruluşu 1957
Nitrit mg/lt yok- 100ml'de kaliform bakteri sayısı 0 olup madensuları yonetmeliğine uygundur.
Tum işlemler eldeğmeden yapılmaktadır.
As-Koop Maden Suları
Mide,karaciğer ,safrayolları, dolaşım sistemi bozukluklarına , bronşiti olan hastalara kalp yorgunluğu ve yetersizliğine ve ic organları hastalıklarına iyi gelmekte ve hazmı kolaylaştırmaktadır.
Kuruluş 1976
Tum işlemler el değmeden yapılmaktadır.

Altın Memba Suları
Soğuksu Milli Parkı icerisinde ormanın icinde bulunan su kaynağından beslenmektedir. Bu suya ''ALTINSU'' adını 17/7/1934 tarihinde ilceye gelen ulu onderimiz Mustafa Kemal ATATURK vermiştir.
Kuruluş 1950 'li yıllar
Uretim otomatik makinelerde el değmeden yapılmaktadır
Berrak, renksiz PH=6,5 tortu yoktur.

3- Gonen Kaplıcaları
Marmara Bolgesi’ nde, Balıkesir’ in Gonen ilcesinde yer alan sıcak su kaynaklarıdır. Gonen kent merkezinin kuzey kesiminde bulunan kaplıcalara gelen sıcak sular, yoreden gecen kırık (fay) hattını orten ve geniş bir alan yayılan aluvyon katmanlarının gozeneklerine yerleşmiş durumdadır. Buradaki sıcak su kaynakları Eski kaynak, Cemberli kaynak ve Buyuk Kanal adıyla da anılan Mermerli Kuyu’ dur.
Kaynaklar, kaplıca tesislerinin ortasındaki geniş bir parktadır. Eski kaynak suyu 52 derece, Cemberli kaynak suyu 75 derece, Mermerli
Kuyu’ nun suyu da 77 derecedir. Sodyum, sulfat, bikarbonat ve klorur bakımından zengin olan bu kaynak suları, magmatik ve hipotonik su-
lar grubundadır.
Gonen kentine 10 km kadar uzaklıkta Ekşidere Dağ Ilıcası ve Ekşidere Genclik Suyu kaynakları vardır. Oteki sulardan daha soğuk olan bu kaynaklardan cıkan suların radyoaktivitesi yuksektir. Dağ Ilıcası’ nın suyu 44 derece, Genclik Suyu ise 18 derecedir.




Gonen Maden sularının banyo olarak romatizma, bağırsak, kan ve kadın hastalıklarında, icme kurleriyle kullanıldığında da sindirim sistemi hastalıklarında olumlu etkisi olduğu bilinir. Gelişmiş ulaşım olanakları ve modern tesisleri olan Gonen Kaplıcaları, kaplıca turizmi
bakımından Turkiye capında onem taşır ve ilgi gorur.


4- Haymana Kaplıcaları
İc Anadolu Bolgesi’ nde maden suyu kaynağıdır. Ankara’ nın
guneydoğusunda, Haymana kasabasındaki tepelik bir alanda yer alır.
Bikarbonatlı ve karbondioksitli sulardandır. Kalker yapılı bir tepecik-
ten kaynaklanır. Yoredeki cokuntu alanında yuzeyden gorulmeyen kırıklardan sızan suların gecirimsiz kayaclar arasından kaynak noktasına doğru cıktığı sanılır.






KAPLICAYA GİDEN HASTALARIN İSTATİSTİKİ DOKUMU

Hastalıklar Adet İstifa eden İstifa Edemeyen Menfi
Romatizma 4.556 4.326 230 Yok
Lumbago 136 98 38 0
Siyatik 813 735 79 0
Kadın hastalıkları 326 221 105 0
Varis 21 3 2 16
Filebit 4 3 1
Hypertantion 378 268 110
Polinevrit 4 2 2 0
Litilbast 1 1 0 0
Cocuk felci 4 1 3 Az istifade
Osteomiyalit 2 2 0 0
Astım Bronşit 14 14 0 0
Guatr 4 0 4 0
Kilye rahatsızlığı 6 2 4 0
Hemoroit 3 1 0 0
Safra-Karaciğer 20 9 11 Yok
Ankilos 1 1 0 0
Ekzama ve Cilt 58 49 9 0

Sıcaklığı 44 derece olan Haymana kaplıcası’ nın suyu oldukca boldur. İcildiğinde sindirim sistemine yaptığı olumlu etki nedeniyle sofra suyu olarak şişelenmesi onerilmiştir. Banyo icin kullanıldığın- da dolaşım ve solunum sistemlerini olumlu yonde etkilediğine inanılır.
Roma ve Selcuklu donemlerinde de işletilen Haymana Kaplıcası’ nda
bir fizik tedavi kuruluşu vardır.


Kaplıca Suyunun Terkibi ve Ozellikleri
Sıcaklığı Kaynakta 44,havuzda 42-43,kuvetlerde 41 derecedir.
Radyoaktivitesi 0,155*10-9 gr/lt
Tuz miktarı 1,2211796 gr/lt
Yoğunluğu 15 derecede 1,00017 gr/cm kup


5-Bolu Buyuk Kaplıca
Karasu Ilıcaları olarak da bilinir, Bolu kentinin 5 km kadar
guneyinde kaplıcadır. Bolu Ovasının guney kesiminden gecen Kuzey Anadolu fay cizgisinin uzantıları uzerindedir.
Kaynak kesiminde birbirinden bolmelerle ayrılmış, ısısı farklı uc havuzdan oluşan Buyuk Kaplıca’ da su sıcaklığı 42-46 derece arasında
değişir. Bu su kalsiyum bikarbonat ve kalsiyum sulfat bakımından ol-
dukca zengindir. Kalsiyum dışında icinde sodyum, magnezyum, po-
tasyum , klor, fosfor ve amonyum iyonları da vardır. Bileşiminde az miktarda da olsa radyoaktif ozellikte maddeler bulunduğu ve romatiz-
mal hastalıklara iyi geldiği icin aranılan bir kaplıcadır. Suyunun icimi
sert olmakla birlikte ceşitli mide rahatsızlıklarına iyi gelir.
6-Cekirge Kaplıcaları
Marmara Bolgesi’ nde, Bursa kent merkezin kuzeybatısında bir dizi kaplıcadır. Nilufer Cayı ile Uludağ etekleri arasında
yer alır. Batıdan kuzeydoğuya doğru uzanan kırık hattından aldığı sıcak su kaynaklarının en onemlisi, Yukarı Cekirge’ den cıkan Vakıfbahce kaynağıdır. Sıcaklığı 47 derece olan yuksek debili bu su yoredeki otellere verilir. Diğer kaynaklar; Bademlibahce, Karamustafa, Kaynarca, Yenikaplıca, Kukurtlu’ dur. Bu kaynakların suları daha sıcaktır.
İstanbul’ a yakınlık, ulaşım ve konaklama kolaylıkları gibi etkenler yorede canlı bir kaplıca turizminin gelişmesini sağlamıştır. Bizans doneminde Pythia olarak bilinen kaplıcalar, bugunku adını Cekirge Sultan’ dan soz edilen bir halk oykusunden almıştır.
7-Oylat Kaplıcası
Marmara Bolgesi’ nin Guney Marmara Bolumu’ nde sıcak maden suyu kaynağıdır. İnegol ilcesinin Tahatkopru bucağına bağlı Saadet koyu yakınındaki Oylat yoresindedir. İnegol cokuntu ovasının gune-
yindeki dağlık alanda yer alır.
Sıcaklığı 40 dereceyi, debisi 40 lt/sn’ yi bulur. Kaplıca cevresinde
kaynarcaya gelen maden sularının sızmasıyla yeryuzune cıkmış bazı,
kacak kaynaklar da vardır. Yorede goz hastalıklarına iyi geldiğine ina-
nılan Goz Suyu bunlardan biridir. İnegol kentinden 19 km’ lik duzgun bir yolla ulaşılan Oylat Kaplıcası’ nda konaklama ve hizmet tesisleri vardır.
__________________