I GİRİŞ

Yerkure, Guneş'ten uzaklık olarak ucuncu, cap olarak beşinci gezegen. Yerkure'den Guneş'e olan ortalama uzaklık 149,503,000 km dir. Yaşamın varolduğu (şimdilik !) yegane gezegen. Yerkure'nin yorungesinin ortalama uzunluğu 938,900,000 km dir ve Yerkure bu yorunge boyunca yaklaşık 106,000 km/h hızla hareket eder. Yerkure kendi ekseni etrafını 23 saat 56 dakika 4.1 saniyede dolanır.

II BİLEŞİMİ

Yerkure, beş bolumden oluşur: gazlardan oluşan atmosfer, sıvı hidrosfer, ve geniş olcude katı olan litofer, manto, ve cekirdek. Atmosfer, 1100 km den daha fazla bir kalınlığa sahiptir. Hidrosfer Yerkure'nin yaklaşık yuzde 70.8'ini kapsar. Litosfer, esas olarak katı kabuktur, 100 km derinliklere kadar uzanır. Mantove cekirdek, Yerkure'nin ağır ici yapısını oluştururlar.

Litosferdeki kayaclar hemen hemen 11elementden oluşmuşlardır ve bunlar kutlenin yuzde 99.5 ini oluştururlar: oksijen, silisyum, aluminyum, demir, kalsiyum, sodyum, potasyum, magnesyum, titanyum, hidrojen, and fosfor.Litosfer, kabuk ve ust manto'dan oluşur, ki bunlar levhalar halinde bolunmuşlerdir. Ust manto astonosfer olarak bilinen kısıma sahiptir.
Yer ici, cekirdeğin etrafındaki bir monto ile temsil edilir. Manto, 2900 km derinliğe kadar uzanır. Cekirdek yaklaşık 2225 km lik bir dış kısma sahiptir. bu buyuk olasılıkla sıvıdır.İc cekirdek, ki yaklaşık 1275 km lik bir yarıcapa sahiptir, katıdır. Her iki cekirdek tabakası buyuk olcude demirden oluşmuştur ve Yer'in mağnetik alanının kaynağıdır.İc cekirdekte sıcaklıklar 6650° C den daha yuksektir. İc cekirdekteki ısının kaynağının uranyum ve diğer radyoaktif elementler olduğu duşunulmektedir.

III YERKURE'NİN YAŞI VE KOKENİ

Bilimadamları, yerkure'nin yaşını 4.65 milyar yıl olarak saptarlar. Yerkure'deki en eski kayac yaklaşık 4 milyar yaşındadır. Kozmik parcalar ve gazlar gravitasyonla oluştuktan sonra, Yerkure, bağıl olarak soğumaktadır. Surmekte olan buzulme ve radyoaktivitenin neden olduğu ısı ile ergimeyle Yerkure, kabuk, manto ve cekirdek olarak farklılaşmıştır. Hafif gazlar Manto ve kabuktan kacmıştır.Bunlardan bazıları ilkel atmosferi oluşturken, su buharı okyanusları oluşturmak uzere yoğunlaşmıştır.

IV YERKURE'NİN MAĞNETİK ALANI


Yerkure'nin tamamı muhteşem bir mınatıs gibi davranır.Yerin mağnetik kutupları ile coğrafi kutuplar aynı yerlerde değildir. Mağnetik kutupların konumu yıldan yıla değişim gosterir.Eski volkanik kayaclar uzerinde yapılan calışmalar gosterir ki onlar oluştukları zamandaki mağnetik alanda bir mıknatıslanma kazanırlar. Bu tur kayaclar uzerinde yapılan calışmalarla, jeolojik zaman boyunca kıtaların sabit olmadığı ve hareket ettiği acığa cıkmıştır. Ayrıca yeni yapılan calışmalarla yer mağnetik alanının terslendiği bulunmuştur.


V YERKURE'NİN DEPREMLERİ

Levha sınırlarındaki devingenlik ve değişim, yerkabuğunda deformasyonlar, gerilme birikimleri ve kırılmalar oluşturmaktadır. İşte bu kırılmalar ve varolan kırıklar boyunca yer değiştirmeler depremlerin oluşmasını sağlamaktadır. Bu deformasyonlara sebep olan iki onemli olgu vardır.

1)Enerji birikimi
2)Enerjinin aniden acığa cıkması

Yerkabuğu ve litosferde deformasyonlara neden olan enerji; gravitasyonel potansiyel enerji, kinetik enerji, kimyasal enerji ve yamulma enerjisidir. Sismoloji calışmaları, bu enerji turlerinden yalnızca elastik yamulma enerjisinin buyuk depremleri oluşturacak kadar guclu olduğunu gostermiştir.

Depremlerle elastik yamulma enerjisinin acığa cıkmasındaki ilişki; ceşitli kuvvetler (tektonik, volkanik) nedeniyle yer kabuğu icinde biriken gerilmeler belirli bir duzeye geldiğinde ortamın dayanma gucunu yenmekte ve boylece yer kabuğu kırılarak ve ya varolan bir kırık boyunca kayarak tektonik depremi oluşturmaktadır.

Deprem, elastik bir ortamda biriken potansiyel enerjinin kinetik enerjiye donuşumu olarak duşunulduğunde, kaynak bolgesindeki yoğunluk, Young Modulu, katısallık(rijidite) gibi elastiklik katsayılarının deprem kaynağının oluşumunda onemli parametreler olduğu anlaşılır. Ayrıca bolgenin tektonik ozellikleri depremin
oluşumunda onemli bir etmendir. Depremin oluşumunda 4 ayrı aşama belirlenmiştir.

a)İNTER-SİSMİK DONEMİ: Fay uzerinde hareketin olmadığı, ancak elastik
yamulma enerjisinin biriktiği donemdir.

b)PRE-SİSMİK DONEMİ : Fay uzerindeki gerilmenin kritik duzeye geldiği
aşamadır.

c)KO-SİSMİK : Bu kısa donemde potansiyel enerji hızla kinetik enerjiye donuşur.
Yani deprem anıdır.

d)POST-SİSMİK DONEMİ : Art sarsıntıların oluştuğu ve fayın yeni bir denge
durumuna geldiği donemdir. Post-sismik doneminin sonu inter-sismik doneminin
başlangıcıdır.
__________________