Uygulamalı jeolojinin en onemli kollarından biri olan ekonomik jeoloji yerkuresini teşkil eden veekonomik olarak yararlanılabilen doğal maddelerin bilinmesini ve bulunmasını amac edinmiştir.Yerkuresini oluşturan mineral toplulukları, komur, petrol ve hatta su gibi doğal gereclerdenekonomik olarak yararlanılabilenlere “Maden” adı verilir.Maden jeolojisi, komur jeolojisi, petrol jeolojisi ve su jeolojisi (hidrojeoloji) ekonomik jeolojinindallarını teşkil eder. Buradan da anlaşılacağı gibi Maden Jeolojisi deyimi sadece ekonomik değeresahip mineral topluluklarını inceleyen bilim dalı olarak kullanılmaktadır.Metal elde edilen mineral toplulukları Metalik Maden Jeolojisi’nin, diğerleri metalik olmayan maden jeolojisinin veya daha cok kullanılan deyimiyle Endustriyel Hammaddeler Jeolojisi‘nin kapsamınagirer. Bu derste metalik maden jeolojisi ve endustriyel hammaddeler jeolojisi bir arada elealınacaktır.
TARİHCE
İnsanlar odun, kemik, deniz hayvanlarının kabuğu gibi gereclerden sonra taş devrinde sileks,obsidiyen ve kil gibi anorgonik maddelerden de yararlanmayı oğrenmişler, bu maksatla kuyular,galeriler acmışlardır. Daha sonra doğadaki olayları gozleyerek nabit metallerin ve bazı minerallerineriyebildiklerini oğrenmişler ve buna paralel olarak alivyonlardan itibaren bazı nabit metalleri eldeetmeye başlamışlardır.İlk kullanılan metal M.O. 12000 yıllarında altın olmuştur. İnsanlar aynı devirlerde bakır ve kalayunsurlu mineralleri eriterek, bronz yapmaya başlamışlardır. Bakır ve demir 'in elde edilmesi dahagec olmuştur. Demir’in ilk defa M.O. 1500 yılarında Anadolu‘da Hitit’ler tarafından kullanılmışolduğu ileri surulmuştur. Daha sonrada Anadolu ’da eski Yunanlılar, Romalılar, Ermeniler,Cenevizliler, Ruslar ve İngilizler altın, gumuş, demir, bakır, kurşun ve civa gibi unsurlarıişletmişlerdir. 19. Asrın sonları ile 20. Asrın başları Anadolu’da yeni yatakları bulunup işletile bilmesi bakımından buyuk onem taşır. Zonguldak komur yatakları, Dursunbey krom yatakları, İzmir dolaylarındaki civa, antimuan ve zımpara taşı yatakları bu donemde bulunmuştur.Cumhuriyet doneminde madencilikte uğraşan Sumerbank, MTA, Etibank; TPAO ve TKİ kurumlarıkurulmuştur. Maden arama işlemleri bilhassa MTA (1935) tarafından yurutulmektedir
.
MADEN JEOLOJİSİ İLE İLGİLİ TERİMLERİMetal:
Metalik parıltılı, ısı ve elektriği iyi geciren, iyonizasyon enerjileri duşuk, kolaycaoksitlenerek pozitif iyonlar verebilen unsurlardır. Doğada mevcut 92 unsurdan coğu metaldir.
Orneğin;
Fe, Cu, Pb, Zn, Cr, Ni, ....... Metal olmayan unsurlar ise şunlardır: H, He, B, C, N, O, F, Ne, Si, P, S, C, Ar, As, Se, Br, Kr, Te, I, Xe, At, Rn.
Faydalı Mineral:
Yeterli miktarda olduğunda ekonomik bir değer taşıyan mineraldir. Cevher minerali deyimiyle de adlandırılır.
Cevher:
Bir veya daha fazla ceşit faydalı mineral iceren ve ekonomik bir onem taşıyan doğal bir kayactır. Sadece faydalı minerallerden muteşekkil olabileceği gibi gang mineralleri de icerebilir.
Maden:
Farklı anlamlarda kullanılır;
a)
Metal kelimesiyle eş anlamda,
b)
Cevher kelimesiyle eş anlamda,
c)
Cevher cıkartmak icin yapılan işletme anlamında. işletme acık veya kapalı olabilir. Kucuk işletmeler icin maden ocağı deyimi kullanılır.
Ham cevher veya brut cevher veya tuvenan cevher:
Cevherin madenden (işletmeden) cıkarılmışolduğu andaki doğal şeklidir.
Gang veya Kısırtaş:
Cevher icerisindeki ekonomik değeri olmayan kısım veya kayaca verilen addır.
__________________