MAAR:
Bir veya birkac kez patlamalarla meydana gelen ve yalnızca (tuflerden) kullerden olusan krater bicimindeki volkanlara maar denir. Bunların cogunluğu dairesel goller şeklinde bulunurlar. Kuru olanlarıda vardır.Turkiye’de Nevşehir ve Karapınar cevresinde yer alan Acı gol, Tuzla golu ,Mekke golu maar şeklinde kraterlerdir. Maarlar yeryuzu seviyesine kadar aşındıklarında alttan icerisi tufle dolu bir baca ortaya cıkar bunlara volkan embriyoları da denir.

KUL VOLKANI:
Bazı volkan konileri yanlızca kullerden oluşmuştur.Bunların şekilleri duz ve muntazamdır. Genellikle birleşik volkan bolgelerinde diğer buyuk yapılar arasında yer alır.

LAV:
Puskurme sırasında yuzeye cıkan magma Lav adını alır. Yanardağın yamaclarından ,lavdan oluşan bir nehir gibi akan lav akıntısının zamanla soğuyup katılaşmasıyla volkanik kayalar oluşur. Bir yanardağı puskurmesi sırasında sıkışmış gazların patlama biciminde kurtulması sonucu havaya fırlayan lav kutlelerine piroklastlar denir. En iri piroklastlar bomba ve bloklardır.

SONMUŞ VOLKANLAR:
Son 10.000 yıl icinde hicbir etkinlik gostermemiş yanardağlar sonmuş olarak tanımlanır. Bunların yeniden etkin duruma gelme olasılığı yok gibidir. Ancak cok enderde olsa sonmuş yanardağın puskurduğu olur. Sonmuş olduğuna inanıan Meksika’da ki El Chichon yanardağı 1982 yılında beklenmedik bicimde tekrar puskurmuştur.

UYUYAN VOLKANLAR:
Herhangi bir etkinlik belirtisi gostermemesine karşılık ,gunun birinde yeniden puskurme olasılığı olan yanardağlar icin bu terim kullanılr. Bunun yanı sıra gunumuzde puskurmeyen ve guncelleştirilmiş etkinlik sınıfına giren yanardağlar da aynı bicimde tanımlanır. Bazı uyuyan yanardağlar kukurt ve karbondioksit gibi volkanik gazlar cıkarır.


Volkan Ortamları

YAYILMA SIRTLARI
Okyanus dibinde,iki levhanin birbirinden uzaklaşmakta olduğu sınırda,okyanus ortası sırtları ya da yayılma sırtları adı verilen,yanardağlardan oluşan sıradağlar vardır.Levhalar birbirlerinden ayrıldıklarında astenosfer uzerindeki basınc azalır.Bunun sonucunda,levha sınırının altında bulunan katı durumdaki mineral tanecikleri ergiyerek magmaya donuşur.Yukselmeye başlayan yeni magmanın cogu levha kenarlarında katılaşip kalır,yuzeye ulaşan bolumu ise okyanus tabanında yanardağlar olusturur.

DALMA-BATMA BOLGESİ YANARDAĞLARI
Yanardağlar,iki levhanın carpışması sonucu birinin diğerinin altına daldığı levha sınırlarında da oluşur.Dalan levha,100-200 km. derinlikte bulunan ve dalma-batma bolgesi adı verilen bolgede ergimeye başlar ve magmaya donuşur.Bu magma,levhanın uzerinde biriken tortullar ve ergimiş durumdaki okyanusal litosferden oluşur.Magma,ayrıca tortullarla birlikte yerin derinliklerine cekilen su icerir.Oluşan yeni magma,catlaklardan gecerek yuzeyde puskurur ve ustteki levhanın uzerinde yanardağın oluşmasına yol acar.Bu catlaklar,levhaların hareketi sonucunda oluşur.
Ustteki levhanın okyanusal litosfer levhası olması durumunda,yanardağların su yuzeyinin uzerinde kalan bolumleri bir dizi volkanik ada oluşturur.

SICAK NOKTALAR
Bircok yanardağın oluşumunun levha sınırlarındaki hareketle bağlantılı olmasına karşın bazıları bu sınırlara uzak yerlerde ortaya cıkabilir.Bu yanardağların “sıcak noktalar” olarak adlandırılan olağanustu sıcak bolgelerin varlığı sonucunda oluştukları duşunuluyor.
Bilim adamları,sıcak noktaların astenosfer ve alt mantoda bulunduğunu varsayıyorlar.Sıcak noktalarda,ısı akımlarının mantonun icinden gecerek yukseldigi tahmin ediliyor.Bu olağanustu ısınınn basıncın etkisini ortadan kaldırması sonucunda da magma olusur.
Yuzeye doğru cıkan magma,litosferden gecisi sırasında,yolunun uzerindeki kaya kutlelerini ergiterek kendisine yol acar.Magmanın yuzeye cıktığı yerlerde zamanla yanardağlar oluşur.

__________________