· M.O. 1.500: Romalı'lar ve Cin'liler doğal jeotermal kaynakları banyo, ısınma ve pişirme amaclı olarak kullanıyorlardı.
· 630: Japon İmparatorluğu'nda kaplıca geleneği yaygınlaştı.
· 1200: Jeotermal enerji ile mekan ve su ısıtması yapılabileceği Avrupa'lılar tarafından keşfedildi.
· 1322: Fransa'da koyluler doğal sıcak su ile evlerini ısıtmaya başladı.
· 1800: yine Fransa'da yerleşim birimlerinin jeotermal enerji ile ısıtılması yaygınlaştı.
· 1800: ABD'de kaplıcacılık hızla yaygınlaşmaya başladı.
· 1818: F. Larderel ilk defa jeotermal buhar kullanarak Borik Asit elde etti.
· 1833: P. Savi tarafından İtalya'daki Larderello Bolgesi'nin altındaki jeotermal rezervuarın yayılımı araştırıldı.
· 1841: İtalya (Larderello)'da yeni teknikler kullanılarak jeotermal kuyularının acılmasına başlandı.
· 1860: ABD (California)'da "The Geysers" tesisleri acıldı.
· 1870: ABD'de kaplıca ve benzeri yerlere buyuk talep doğdu.
· 189: ABD (Boise Idaho)'da ilk jeotermal bolge ısıtma sistemi uygulaması gercekleşti.
· 1900: California (Calistoga)'da otuzdan fazla kaplıca merkezi acıldı.
· 1904: İtalya'da Larderello jeotermal buhardan ilk elektrik uretimi sağlandı.
· 1920: California (The Geysers)'de ilk jeotermal kuyular acıldı.
· 1929: Oregon (Klamath Falls)'da evler jeotermal enerji ile ısıtıldı.
· 1930: İzlanda'da buyuk olcekli merkezi ısıtma projesi calışmaları başladı.
· 1930: İzlanda, ABD, Japonya ve Rusya'da jeotermal akışkanın kullanımı yaygınlaştı.
· 1943: İtalya (Larderello) jeotermal sahasından elektrik uretimi 132 MWe kapasiteye erişti.
· 1945: Sut pastorizasyonunda ilk kez jeotermal akışkandan yararlanıldı.
· 1945: ABD'de buzlanmaya karşı yer ısıtmasında, hacim ısıtmasında ve sera ısıtmacılığında jeotermal ısı kullanıldı.
· 1958: Yeni Zelanda'da "Flash Metodu" ile jeotermal elektrik uretimine başlandı.
· 1960: California (The Geysers) jeotermal alanında ticari elektrik uretimi icin ilk kez kuru buhar kullanıldı.
· 1963: Turkiye'de ilk jeotermal sondaj kuyusu İzmir (Balcova)'de acıldı.
· 1966: Japonya'da ilk jeotermal elektrik santrali kuruldu.
· 1968: Turkiye'de elektrik uretimi amaclı ilk jeotermal kuyu Denizli (Kızıldere)'de acılarak, Denizli (Kızıldere) jeotermal alanı keşfedildi.
· 1969: İkincil cevrim jeotermal teknolojiler ABD (California)'de başarı ile uygulandı.
· 1969: Fransa'da buyuk jeotermal ısıtma projeleri başladı.
· 1970: Cin'de ilk kez elektrik uretiminde jeotermal akışkandan yararlanıldı.
· 1975: ABD (California)'de "The Geysers" jeotermal alanındaki kaynaklardan 500 Mwe'lık elektrik uretimi kapasitesine ulaşıldı.
· 1978: ABD (Nevada)'de ilk jeotermal gıda kurutma tesisi kuruldu.
· 1978: Meksika (New Mexico)'da kızgın kuru kayada jeotermal rezervuar oluşturulup test edilmeye başlandı.
· 1979: Endonezya'da ilk jeotermal elektrik uretimi gercekleştirildi.
· 1980: Batı Amerika'da bazı jeotermal elektrik santralleri kuruldu.
· 1981: Hawaii (Puna)'de kurulan jeotermal tesisler faaliyete gecti.
· 1982: Turkiye'de Aydın (Germencik) jeotermal alanı keşfedildi.
· 1983: Turkiye'de kuyu ici eşanjorlu ilk jeotermal ısıtma sistemi İzmir (Balcova)'de kuruldu.
· 1984: Turkiye'nin ilk ve Avrupa'nın İtalya'dan sonra ikinci jeotermal enerji santrali (20.4 MWe kapasiteli) Denizli (Kızıldere)'de hizmete acıldı.
· 1984: ABD (Oregon)'de mantar yetiştiriciliğinde jeotermalden yararlanıldı.
· 1985: Jeotermal elektrik santrallerinde yaklaşık 2.000 MW'lık elektrik uretim kapasitesine ulaşıldı.
· 1987: ABD (Nevada)'de jeotermal akışkan altın uretiminde kullanıldı.
· 1987: Turkiye'nin ilk jeotermal merkezi ısıtma sistemi Balıkesir (Gonen)'de işletmeye acıldı.
· 1990: ABD'de jeotermal elektrik uretimi kurulu kapasitesi 3.000 MWe'e yukseldi.
· 1992: Dunya'da 21 ulkede jeotermal elektrik uretimi yaklaşık 6.000 MWe'e ulaştı.
· 1996: Turkiye'de 15.000 konut ana kapasiteli İzmir (Balcova) jeotermal merkezi ısıtma sistemi devreye girdi.
· 2000: Tum Dunya'da jeotermalden yaklaşık 8000 MWe jeotermal elektrik ve 17.000 MWt civarında jeotermal doğrudan kullanım gercekleştirildi.
· 2001: Turkiye'nin jeotermal kurulu ısıtma gucu 493 MWt'e ulaştı. Turkiye boylece jeotermal elektrik dışı uygulamalarda Dunya'nın 5. buyuk ulkesi durumuna geldi.
Dunyada Jeotermal
Dunyada;1995'den 2000 yılına kadar, jeotermal elektrik uretiminde %17, jeotermal elektrik dışı uygulamalarda ise % 87 artış olmuştur.
Filipinler'de toplam elektrik uretiminin %27'si, Kaliforniya Eyaleti'nde %7'si, İzlanda'da toplam ısı enerjisi ihtiyacının %86'sı jeotermalden karşılanmaktadır.
Dunyada jeotermal elektrik uretiminde ilk 5 ulke sıralaması:A.B.D., Filipinler, İtalya, Meksika ve Endonezya Dunyada jeotermal ısı ve kaplıca uygulamalarındaki ilk 5 ulke sıralaması: Cin, Japonya, A.B.D., İzlanda ve TURKİYE
2000 yılı itibariyle, dunyadaki jeotermal elektrik uretimi 7974 MW elektrik kurulu guc olup, 65 Milyar kWh/yıl uretimdir.
Jeotermalin doğrudan kullanımı ise 17174 MW termal olup, 3 Milyon konut ısıtma eşdeğeridir. Dunyada 10 bin donum, Turkiye'de is 500 donum jeotermal sera vardır. Şanlıurfa'daki yaklaşık 250 donumluk jeotermal seradan Avrupa'ya ihracat yapılmaktadır.
Dunyada ve Turkiye'de Jeotermal Kullanımı
Jeotermal Enerjinin Elektrik Dışı Uygulamaları
Tablo: Jeotermal Enerjiyi Elektrik Uretiminde Kullanan Ulkeler
ve Kurulu Guc Kapasiteleri ULKE 2005 (MWe) ABD 2544 ALMANYA 0.2 AVUSTRALYA 0.2 AVUSTURYA 1 CİN 28 COSTA RICA 163 EL SALVADOR 151 ENDONEZYA 797 ETİYOPYA 7 FRANSA 15 GUATEMALA 33 İZLANDA 202 İTALYA 790 JAPONYA 535 KENYA 127 MEKSİKA 953 NICARAGUA 77 PAPUA YENİ GİNE 6 FİLİPİNLER 1931 PORTEKİZ 16 RUSYA 79 TAYLAND 0.3 TURKİYE 20 YENİ ZELANDA 435
Hedefler
Turkiye'de 500.000 ev (DPT Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Jeotermal Raporu)
(Turkiye jeotermal kaynaklarıyla bugunun teknik ve ekonomik şartlarında potansiyel jeotermal ısıtma yerleşim birimleri 935.000 konut olarak belirlenmiştir. Ancak, bu değerin 10 yıl icersinde 500.000'inin emniyetli bir varsayım ile gercekleşeceği planlanmaktadır).
Avrupa'da 3 milyon ev,
A.B.D.'de ise 7 milyon evin jeotermal ile ısıtılmasıdır.
Dunyadaki Jeotermal Kuşaklar
Dunyadaki yuksek ısı akısı gosteren jeotermal kuşakların dağılımı, petrol alanlarında olduğu gibi belli jeolojik ozellik gosteren kuşaklar şeklindedir. Bu alanlarda diğer bolgelere gore daha fazla ısı akısı bulunmaktadır.
Dunyadaki jeotermal enerji acısından onemli kuşaklar ve ulkeler aşağıda verilmektedir;
Okyanus ortası ve rift zonları (İzlanda)
Volkanik ada yayları ve yitim zonları (Japonya, Filipinler, Endonezya, Yeni Zelanda, A.B.D., El Salvador, Nikaragua, Şili vd.)
Genc orojenik kuşaklar (Alp Kuşağı; Fas, Cezayir, İtalya, Yugoslavya, Yunanistan, Turkiye, İran Hindistan, Cin)
Sıcak noktalar - hot spots (Hawaii vb.)
Yuksek sıcaklıklı alanlar (150 °C'dan fazla)
Duşuk sıcaklıklı alanlar (150 °C'dan duşuk)
Yuksek sıcaklıklı alanlar başlıca elektrik uretiminde, duşuk sıcaklıklı alanlar ise ısıtmacılık başta olmak uzere diğer kullanımlarda yararlanılmaktadır.
Referans
- Turkiye Jeotermal Derneği. - İzmir Yuksek Teknoloji Enstitusu (Jeotermal Enerji Araştırma Geliştirme Test ve Eğitim Merkezi, 2004.
- Maden Tetkik ve Arama Genel Mudurluğu (MTA) .
- T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Madencilik Ozel İhtisas Komisyonu Raporu, Enerji Hammaddeleri Alt Komisyonu, Jeotermal Enerji Calışma Grubu, 2001.
- T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013), Madencilik Ozel İhtisas Komisyonu Raporu, Enerji Hammaddeleri Alt Komisyonu, Jeotermal Enerji Calışma Grubu, 2006.
__________________