Plakalar yaklaşma sınırlarında carpışırlar. Altta kalan plaka mantoya doğru dalar. Carpışma ve dalma-batma (SUBDUCTION) ile, derin deniz hendekleri, kıvrımlı ve faylı dağ dizileri ve magmatik kuşaklar oluştururlar. Magmatik kuşaklar, karada dağ şeklinde olduğu gibi, deniz tabanı uzerinde ada yayı (ISLAND ARC) denilen, volkanik adalar şeklinde de gelişebilirler. Dalan litosfer ısıtıldığında su ve diğer ucucu maddeler “kaynarlar”. Bunlar mantonun sıcak malzemesi ile karışınca, kısmi ergime ile bir magma oluşabilir. Bu magma, yukarıda yeralan volkanik yayı oluşturur ve besler. Carpışan plaklar arasında onemli sıkışma kuvvetleri gelişir. Depremler konusunda gorduğumuz gibi, bu kuvvetler dalma-batma zonlarında sığ ve derin depremlerin olmasına yol acarlar. Uzaklaşan sınırdan yaklaşan sınır turune gecildiğinde, soğumuş olan litosferik plaka alltaki mantodan daha yoğun hale gelir. Bu da, plaka teorisinin mekanizmalarından biri olan ve dalan plakanın ağırlığının tum plakayı aşağı doğru cekecek kadar olabileceği tezini doğurmuştur. Bu tur yaklaşan plaka sınırına ornek, Guney Amerika ve Nazka plakaları arasındaki sınırdır. Bu sınırda, Peru-Şili derin deniz hendeği, volkanları ile And dağları yeralmakta ve, kuvvetli sığ ve derin depremler oluşmaktadır.



Şekil 2.3.a Okyanusal bir plakanın kıta kenarında dalması bir derin deniz hendeği, kıta kenarında
volkanik bir kuşak, ve, sığ ve derin depremler yaratır. b) Okyanusal bir plakanın bir diğer okyanusal
plakanın altına dalması ile bir volkanik ada yayı gelişir. c) Kıta-kıta plaka carpışması sonucunda, ters
faylanma ve kıvrımlanma ile kalınlığı iki katına cıkan bir kabuk, ve yuksek dağlar meydana gelir.
Plaka carpışması iki kıta arasında olduğunda, her iki kıta da “yuzme” eğilimindedir. Buna iyi bir ornek, Hindistan plakasının Avrasya plakası uzerine cıktığı, kıtasal kabuk kalınlığının ikiye katlandığı ve yeryuzunun en yuksek dağ silsilesi olan Himalayaların geliştiği bolgedir. Himalayaların altında mantoya doğru uzanan bir de dağ koku vardır (izostazi). Şekil 2.3’te yaklaşan plakalara ornekler verilmiştir.
__________________