Ulseratif kolit nasıl teşhis edilir?

Hastanın hikayesinde kalın barsaktan olan kanama,birlikte olan ishal (kabız da olabilir) ve karın ağrısı ulseratif kolit olabileceği şuphesini doğurur.Yapılan dışkı ve kan tetkikleri ile barsak enfeksiyonu olmadığı anlaşıldıktan sonra teşhisi kesinleştirmek icin kolonoskopi (veya once rektoskopi) yapılması gereklidir.Kolonoskopi,kolonoskop adı verilen yumuşak,bukulebilir,ucundan ışık veren ozel aletlerle,bu konuda ozel eğitim gormuş doktorlar tarafından yapılır.Kolonoskopla makattan girilerek butun kalın barsağın ic yuzeyi gozle gorulerek incelenir.Hastalığa ozel bulgular saptanır.Hastalığın şiddet derecesi ve barsaktaki yaygınlığı belirlenir.Kolonoskopi sırasında barsak mukazasından alınan minik bir parcanın (biyopsi) mikroskop altında incelenmesi ile teşhis kesinleştirilir.
Yine hastalığa ait bulguların saptanması amaciyla barsak filmi cekilir.Gerek barsak fşlmi gerekse kolonoskopi hastanın takibi sırasında doktorun gerekli gorduğu zamanlarda tekrarlanır.
Ulseratif kolit kanser midir? Ulseratif kolitli hastada barsak kanseri olur mu?
Ulseratif kolit kanser değildir.Kanser ; vucudun herhangi biryerinde kontrol edilmeyen aşırı buyumedir.Ulseratif kolitli hastaların az bir kısmında ,ileriki yıllarda ,normal insanlara gore artmış kanser riski vardır.Ozellikle tum kolonun hasta olduğu ve hastalığın 10 yıldan daha fazla suredir mevcut olduğu hastalarda risk soz konusudur .Bu nedenle hastaların doktor kontrolu altında bulunmaları gerekir.
Ulseratif kolit tedavi edilebilir mi?
Evet,tedavi edilebilir.Tedavide ağız yolu ile verilen haplar veya makatdan barsak icine uygulanan lavman ve fitil şeklinde ilaclar kullanılır.Ancak hastalığı tamamiyle yok eden bir tedavi şekli yoktur .Ozellikle tedavinin kısa surede kesilmesiyle hastalık yeniden alevlenir .Bu nedenle tedavinin uzun sure (hayat boyu) olması gerekir.Bu şekılde hastalığın yeniden aktivasyonu onlenmiş olur.Yine de tedavi altında dahi,hastaların az bir kısmında hastalığın alevlenmesi olasıdır.Hastalığın tamamen ortadan kalkması,ancak hasta barsağın ameliyatla cıkarılması ile mumkunolur.
Ulseratif kolit tamamen iyileşebilir mi?
Hastalığın belirti ve bulguları yıllarca ,hatta tedavi verilmeksizin hayat boyu ortadan kaybolabilir.Hastaların buyuk bir kısmında ise,ne yazık ki donem donem alevlenmeler gostererek seyreder.
Ulseratif kolite ameliyat tedavisi gerekir mi?Hangi hallerde gerekir?
Kalın barsağın tumunu ya da buyuk kısmını ameliyatla cıkartmak gerekebilir.Ameliyatı gerektiren durumlar şunlardır:
a)Yoğun ilac tedavisine rağmen iyileşmeyen ,barsak felci veya delinme riski taşıyan cok şiddetli aktivasyon olması.
b)Yıllarca sık tekrarlayan ataklar nedeniyle hastanın iyileşmemesi.
c)Ozellikle kalın barsağın buyuk kısmı ,ya da tumu hasta olanların tedaviye hızlı duzelmemeli.
d)Vucudun diğer organlarda da (goz,deri,eklem )iltihabi hastalığın sık sık tekrarlaması.
e)Kalın barsakta kanser gelişme riskinin belirmesi.
Tedavide kullanılan ilacların yan etkileri nelerdir?
Koritikosteroidlerdeltakortril,Ultralan,vb)Akut ulseratif kolit ataklarının tedavisinde kullanılan bu ilaclar yuzde yuvarlaklaşma ,iştah artışı,ruhsal durumda değişikliklere yol acabilir.Yuksek dozda kortizon kullanımı kemiklerden kalsiyum kaybı,cilt ve kaslarda erime,hipertansiyon,gecici şeker hastalığı gibi olumsuz etkiler oluşturacağından doktorunuz uzun sureli yuksek doz kortikosteroid kullanımından kacınacaktır.
Kortikosteroid lavman ve kopukler:Bu preperatlar genellikle onemli yan etkiye yol acmamaktadır.
Sulphasalazinesalazopyrin)Genellikle onemli bir yan etki olmaz.Bazı hastalarda dokuntu,baş ağrıları,bulantı,mide ağrıları ve aknsızlığa yol acabilir.Bu ilac yaklaşık 40 yıldır kullanımda bulunmaktadır ve aylar,yıllar suren kullanımları guvenli bulmuştur.Erkeklerde bazen sperm sayısını azalttığı icin cocuk sahibi olmayı engeller.Ancak bu gecici bir durumdur.İlacın kesilmesini takip eden 3 ay icinde normala doner.Sulphasalazine kullanımı sırasında idrar hafif turuncu renk alabilir,herhangi bir onem tanışmamaktadır.
Mesalazine ve diğer 5-ASA ilaclarıSalofalk, Dipentun, vb)Bu ilaclar etki acısından sulphonamide kısmının olmayışı nedeniyle yan etkileri daha az karşılaşılmasını sağlamaktadır.İshal ,baş ağrısı ve deri dokuntuleri gorulebilir.
AzothioprineImuran)Bağışıklık sistemini etkileyen bu ilac idame tedavisi sırasında bulantı,grip benzeri yakınmalar veya karın ağrısına yol acabilir.Kan hurelerinde de duşukluk yapabileceğinden ilacın kullanımı sırasında kan sayımlarının duzenli olarak takip dilmesi onerilmektedir.
__________________