Tepkisel urun, (Fransızca formation reactionnelle, İngilizce reaction formation) Sigmund Freud'un 1905 yılında bulguladığı onemli bir ruhsal savunu mekanizmasıdır.
Bu sistem yardımıyla bir kimseye karşı beslenen kin, ofke, saldırganlık vb. duygular tersine donuşturulerek eylemsel yoldan acığa vurdurulur. Ancak bu tur eylemler cıktıkları kaynağın şiddet ve enerjisini kendilerinde taşıdıklarından, dıştan bakılınca akıl almaz bir irrasyonal (olcude aşırı) izlenim bırakır. Orneğin bir kimseye karşı beslenen aşırı kinin aşırı bir sevgiyle kendini dışarı vurması, bir annenin nefret ettiği cocuğuna karşı aşırı ozen gostermesi gibi tepkisel urunlerdendir.
Ozellikle saplantı nevrozunda karşılaşılan tepkisel urunlerle ilgili kişilerde karakter ozelliğine donuşerek, bu kişilerin bilincdışına itilmiş isteklerin "donup gelme tehlikesi" surekli olarak kendilerini bekliyormuş gibi davranışı sergilerler. Freud, tepkisel urunlerin normal karakterin ve toplumsal erdemlerin oluşumundaki rolune de işaret eder.
__________________