DNA AMACI


İc yapıları hemen hemen aynı olduğu halde insanlar, şekil, buyukluk ve renk bakımından bircok farklılık gosterirler. Bunun nedeni DNA plazmalarımızın birbirinden biraz farklı olmasıdır. Orneğin goz rengi genimize sarı, kahverengi, ela ya da yeşil yapabilir. Ayrıca DNA’ nızın minicik bir parcası kız ya da erkek mi olacağınızı siz doğmadan once belirler.
Yaşam, haberleşme ve bilgi akışı uzerinde kurulmuştur. Hucreden hucreye ve hucre ici haberleşmede mesaj taşıyan ozel molekuller kullanılır. Hucrenin icindeki bilgi akışı genetik bilgi deposu olan DNA’ dan başlar. Hucrenin bu bilgi akışı biran icinde durması canlının bozulmasına neden olur. O halde yaşamının surekliği bilgi alış – verişinde mumkundur. Nasıl insanın bilgi alış – verişinde temel unsur kelimeler, hucrede buna benzer şekilde belirli şifreler kullanılır. Yaşamın diline ait şifreler hucre hafızasında oluşturan DNA’ nın dort ceşit nukleotit vardır. Bu nukleotitlerin her biri şifre sembolu olarak kabul edilirse, yaşamın dili dort harfli bir alfabeye benzetilebilir.
Yapısında dort ceşit harf olmasına rağmen DNA milyonlarca nukleotitler oluşmuştur. Bir omurgalı DNA’ sında en az 108 tane nukleotit bulunur. Bir insan hucresinin cekirdeğindeki DNA ipliği tamamen acılsa ve birbirine eklense uzunluğu yaklaşık bir metreyi bulur. Eğer vucudumuzda bulunan tum hucreler DNA’ları aynı şekilde uc uca eklenebilseydi ipin uzunluğu 25 000 km olurdu. Milyonlarca nukleotit uclu gruplar halinde birleştiği zaman, ifade gucu yuksek bir dil oluşur. Orneğin ; insan hucresinde 1 850 000 000 şifre depo edilebilmektedir. İşte yaşamın dili, ifade gucu cok zengin olan bir dildir. DNA’ da bulunan nukleotit zincirinden her birinin uzerindeki kalıba gore RNA molekulleri oluşur. Hucrenin han tip protein gereksinimi varsa o proteinini şifreleyen DNA baz dizisi kalıp gorevi yapar. RNA molekulu kalıp gorevi yapan DNA ipliğinin adeta tamamlayıcı bir ip parcası gibidir. Bu şekilde yuzlerce şifre ile donatılmış RNA molekulu oluşur. RNA molekulu stoplazmaya ve oradan da hucrenin protein uretim merkezi olan ribozomlara gider. RNA ribozoma yapışarak DNA’ dan aldığı şifreyi iletir. Ribozom, mesajdaki bilgilere gore protein sentezler. Boylece DNA molekulu hucreyi yonetmiş olur.
Her canlı turunun, hucresinde bulunan DNA molekulu farklı olduğundan; her canlının hucreleri farklı yonetilir. DNA’ daki ceşitlilik kalıtsaldır. Bu nedenle her canlının hucresindeki DNA molekulleri farklıdır. Orneğin; bir insanın hucresindeki DNA molekulu bir kopeğinkinden farklıdır. Hatta bir insanın hucresindeki DNA molekulu diğer bir insanın DNA molekulunden de farklıdır. Bu nedenle her canlının kendine ait ozellikleri vardır.

DNA GOREVİ

Saclı derimiz kemik derimiz kemik yapmaya ya da yağa donuşmeye başladığı, cok can sıkıntısı olurdu kuşkusuz. Şimdi bir de kendinin dunyaya fare getirdiği ya da filin maymun doğurduğunu duşunun. Karmaşık sorular cıkmaz mıydı ortaya ?
Bu tur garipliklerin ortaya cıkması icin kemik hucresinin kemik yapması, filin fil doğurması gerekir. Her hucre uzmanlaşmış ve işlediği doku icin gerekli malzemeyi yapar. Olduğu zaman, yerine aldığı hucreyi aynı gorevi yurutur. Aynı şekilde ureme hucreleri, canlı yaratıkların kalıtımsal varlığın, bir bireyin soyundan yine aynı tur bireyler gelmesi icin yenilere aktarır.
Canlı makineni duzeninden sorumlu olan bolum hucrenin ortasında yani cekirdeğin kromozomları icinde bulunur. Gercekte kromozomlar DNA yani deaksiribo nukleik asitten oluşmuştur. Bunlar tam anlamıyla kolita molekulleridir. Hucreyi yapım buyrukları verir ve kuşaktan kuşağa gercek turun değişmezliğini sağlarlar.

ŞİFRELİ BİR MOLEKUL

DNA hucre cekirdeğinin icinde cok boya olan ve kromozom adı verilen madde de yer alır. Nukleotit denilen iki element zincirinden oluşmuş cok buyuk bir molekuldur. Dort tip nukleotit vardır. Adenin (A); timin (İ); stozin (S); guanin (G). Hucrelere uretmek zorunda oldukları şeyle ilgili gerekli komutları veren bu dort nukleotidin sıralanış duzenidir.
Her DNA molekulunde nukleotitlerin sırası, molekulun her iki zinciri ustunde belirli bir duzen gosterir. Nitekim adenin her zaman timinin ile, stozin de her zaman guanin ile birleşir. O halde zincirlerden birinin ustundeki nuleotit duzeni oteki zincirlerdeki nukleotitlerin de duzenini belirler. Ayrıca her iki zincir, sarmal bicimde birbirine sarılmıştır. Molekulun genel bicimi, sarmal cizen bir cift merdiveni andırır.

__________________