Dağ başını duman almış” sozleriyle başlayan genclik marşı bircoğumuzun kucukluğunden beri kulağına calınan, cok tanıdık bir tını. Oğrenilen değil de sanki hep var olan bu dizelerin nasıl ortaya cıktığını ve nasıl 19 Mayıs’la ozdeşleştiğini biliyor musunuz? Gelin Ataturk’un Samsun yollarında mırıldandığını Genclik Marşı’nın hikayesine birlikte bakalım…

Turkiye’nin Olimpiyatlar’da temsil edilmesini sağlayan eğitmen, spor yoneticisi ve siyasetci Selim Sırrı Tarcan ulkenin ilk beden eğitimi oğretmenlerini yetiştiren onemli bir isim



Aynı zamanda Turkiye’de voleybol sporunun kurucusu olan Tarcan, ilk Millî Olimpiyat Komitesini kurdu. 28 Mayıs 1909’da Berlin’de Uluslararası Olimpiyat Komitesi toplantılarına katıldı ve aynı yıl İsvec Kraliyet Askeri Beden Eğitimi ve Jimnastik Akademisi’ne başladı. Bu surecte İsvec’te yoresel kulturlerin nasıl topluma kazandırıldığını ve folklor calışmalarının nasıl yapıldığını gozlemledi. 1911’de yurda donerek Osmanlı’da folklor calışmalarını başlatan ilk kişi oldu.İsvec’te gecirdiği surede dikkatini ceken bir diğer şey İsvec şarkılarıydı. Ozellikle duyduğu bir nota hafızasına kazındı ve hemen bir koşeye not etti. Şarkının adı “Tre trallande jäntor (Şakıyan Uc Kız)” idi.Yurda donduğunde şarkıyı marş formatına getirdi ve Turkce oğretmeni ve şair Ali Ulvi Elove’den marş icin soz yazmasını istedi. Elove, donemin zorlu şartlarını goz onune alarak endişeli olan halka ve gencliğe umut aşılamayı amacladı.



“Dağ Başını Duman Almış
Gumuş Dere Durmaz Akar
Guneş Ufuktan Şimdi Doğar
Yuruyelim Arkadaşlar
Sesimizi yer gok su dinlesin
Sert adımlarla her yer inlesin
Sesimizi yer gok su dinlesin
Sert adımlarla her yer inlesin
İnlesin
Bu gok deniz nerede var
Nerede bu dağlar taşlar
Bu ağaclar guzel kuşlar
Yuruyelim arkadaşlar
Sesimizi yer gok su dinlesin”

işte Genclik Marşı’nın sozleri de bu şekilde ortaya cıktı. Marş ilk olarak 1916’da erkek oğretmen okulunun beden eğitimi gosterileri sırasında soylendi. Cok sevilen marş buyuk ilgi gordu ve kulaktan kulağa yayıldı.Marşı ezberleyenlerden biri de Mustafa Kemal Ataturk’tu. 19 Mayıs 1919’da silah arkadaşlarıyla Samsun’a cıktı. Tarladan bomza toprak yolda, ince bir yağmur eşliğinden bata cıka ilerliyorlardı. Otomobil arızalanınca Ataturk silah arkadaşlarına baktı ve “Yuruyebilir misiniz?” dedi. 1 saat uzaklıktaki koye varıp geceyi orada gecirecekler, sonra Havza’ya doğru ortaya cıkacaklardı.Koye doğru yururken Ataturk bu marşı mırıldanıyordu. Arkadaşlarına donerek “Siz de soyleyin, yorgunluğunuzu alır” dedi.19 Mayıs 1935’de Ataturk Gunu, 1938’de Genclik ve Spor Bayramı ve 1981’de ise Ataturk’u Anma, Genclik ve Spor Bayramı adını aldı. Genclik Marşı Ataturk’un hayata gozlerini yumduğu yıl, 20 Haziran 1938’de “Genclik ve Spor Bayramı Marşı” olarak kabul edildi.



Ataturk 19 Mayıs’ın milli bayram ilan edildiği gun, 1938’de hastayken gulumseyerek şu sozleri soylemişti: “Anadolu’nun dağ başlarını, tekerleklerine cuval doldurduğumuz kırık dokuk otomobillerle aşarken, yanımdaki arkadaşlarıma bu marşı soylemeyi adet edinmiştim.”

LİSTELİST