Bobreklerin gorevleri nelerdir?
Normal zamanlarda doğan sağlıklı bebeklerin bobrekleri ve idrar yolları gelişimlerini tamamlamıştır ve gorevlerini eksiksiz olarak yerine getirebilir. Ancak nadiren, bazı bebeklerin bobrekleri anne karnında hic gelişmeyebilir veya kucuk ya da yapısı bozuk olarak kalabilir. Boyle bir bebek, bobrekleri calışmasa bile doğuma kadar yaşayabilir, cunku vucudunda biriken artık maddeler anne kanı ile temizlenir. Ancak, iki bobreği de olmayan veya bobrekleri ileri derecede yapı bozukluğu nedeniyle hic iş gormeyen bir bebeğin doğumdan sonra hayatını normal olarak surdurmesi mumkun değildir; başka organları sağlamsa diyalize bağlı olarak yaşayabilir. Buna karşılık, bir bobreği tamamen sağlıklı, diğer bobreği ise iş gormeyen bir yenidoğan normal olarak yaşar. Bu durum, coğu defa yaşamın daha sonraki donemlerinde de hayati bir sorun yaratmaz.
İdrar yollarının gelişimi sırasında ureterin ust (bobrek havuzundan cıkış yerinde) veya alt (idrar kesesine giriş yerinde) ucunda darlık ortaya cıkabilir. Darlık, sadece sağ veya sol tarafta olabileceği gibi iki taraflı da olabilir. Bu darlıkların bir kısmını ameliyatla duzeltmek gerekir. Bazı darlıklar ise hafif derecelidir ve bobreğin calışmasını bozmaz; dolayısıyla da ameliyat gerektirmez.
Bazen, erkek bebeklerin mesaneden sonraki idrar borularında (uretra) doğuştan bir perde bulunabilir. Boyle bir perde idrar akımını engeller. Bu bebekler idrarlarını fışkırtamazlar, damla damla yaparlar. Sonucta, idrar kesesinde ve hatta ureterler ve bobrek havuzunda idrar birikir, basınc artar ve bobreklerin calışması bozulabilir. Bu bebeklere en kısa zamanda mudahele edilerek peredenin ortadan kaldırılması gerekir.
Başa don
top
Anne karnındaki bebeklerde
bobrek ve idrar yolu hastalıklarını teşhis edebilir miyiz?
Evet! Gunumuzde kullanılan modern ultrasonografi cihazları ile gebeliğin ucuncu ayından itibaren anne karnındaki bebeğin bobreklerinde ve idrar yollarındaki şekil bozuklukları gorulebilmektedir. Ultrasonografi incelemesi ile, bobrek dokusunun normal gelişip gelişmediği izlenebilir ve idrar yollarındaki darlıklara veya 'perde' ye ait belirtiler saptanabilir. Boylece, bu bebekleri, doğumdan sonra henuz hastalık bulguları ortaya cıkmadan ve hatta bazı ozel durumlarda daha anne karnındayken tedavi etmek mumkun olmaktadır. İdrar yollarının yapısal bozuklukları dışında, kalıtsal (ailevi) bazı bobrek hastalıkları da, henuz hic belirti yokken, genetik incelemelerle anne karnında teşhis edilebilir.
Başa don
top
İdrar yolu iltihabı nedir?
Bobreklerin ve idrar yollarının iltihaplanması cocuklarda sık olarak rastlanılan bir durumdur. Bu hastalıkta, mikroplar genellikle idrar yollarının alt ucundan vucuda girer ve idrar kesesi icinde coğalır. İltihaplanma, idrar kesesinde sınırlı kalabilir veya bazı durumlarda bobreklere kadar da yayılabilir.
İdrar kesesi iltihaplarında sık sık idrar yapma, idrar yaparken yanma ve ağrı, idrar kacırma, bazen kanamalı idrar ve hafif ateş gibi belirtiler ortaya cıkar. Bobrekler de iltihaplanırsa coğu defa ateş daha yuksek olur, boğur ağrısı da gozlenebilir. Bobreklerin sık sık iltihaplanması, sonunda bobrek yetersizliğine yol acar. Bunu onlemek icin idrar yolu iltihaplarının zamanında teşhis ve tedavi edilmesi gerekir. Zamanında teşhis, cocuklarda hafif de olsa idrar yapma şikayetlerinin ciddiye alınması ile mumkundur.
İdrar yolu iltihabı, idrar yolları tamamen normal yapıda olan cocuklarda da ortaya cıkabilir. Ancak, bobreklerde veya idrar borularında kist, taş, darlık gibi bozukluklar varsa ya da idrarın geri tepmesi soz konusu ise iltihaplanma riski artar. Bu nedenle, idrar yolu iltihabı geciren cocukların altta yatabilecek hastalıklar yonunden mutlaka araştırılması gerekir. Bazı durumlarda, iltihaplanmaya yol acan bozukluk ameliyatla ortadan kaldırılabilir.
Başa don
top
İdrarın geri tepmesi ne demektir?
İdrar bobreklerden aşağıya doğru akar ve idrar kesesinde birikir. Normal koşullarda, idrar kesesinden yukarıya, yani bobreklere doğru idrar gecişi olmaz. Bazı cocuklarda, idrar borusunun keseye girdiği yerde doğuştan bir gevşeklik veya idrar kesesinin boşalmasında gucluk (orneğin, uretrada perde nedeniyle) olabilir. Her iki durumda da, kesede biriken idrar geriye, bobreklere doğru kacar. İşte buna idrarın geri tepmesi denir. İdrarın geri tepmesi mikropların bobreklere kolayca ulaşmasına ve iltihaplanmaya yol acar. Bunun onlenmesi icin uzun sureli antibiyotik tedavisi, bazen de ameliyat gerekebilir.
Başa don
top
Nefrit nasıl bir hastalıktır?
Nefrit, normalde vucudumuzun savunma sisteminde gorev yapan bazı madde ve hucrelerin bobrek dokusunda birikmesi sonucunda ortaya cıkar.
Başlıca iki ceşit nefrit vardır:
I. Kısa sureli (akut) nefrit
II. Suregen (kronik veya muzmin) nefrit
Akut nefrit, cocuklarda sık rastlanılan bir hastalıktır. Bademcik ve cilt iltihaplarından sonra gorulur. Kanlı idrar ve goz kapaklarında, yuzde ve bacaklarda şişlik ile kendini belli eder. Tansiyon yukselmesi ve gecici bobrek yetersizliği ortaya cıkabilir. Hastalık, genellikle 1-2 hafta icinde duzelir ve coğu defa bobreklerde kalıcı hasar bırakmaz.
Kronik nefritler, bazen hic belirti gostermeden sinsi bir şekilde başlar; bazı hastalarda ise kanlı idrar ve vucutta şişlik gorulebilir. Hastalık yıllarca surebilir.
Başa don
top
Nefrotik sendrom nedir?
Nefrotik sendrom, idrarda protein kaybı ve vucutta şişmeyle seyreden bir hastalıktır. Coğu defa kortizon ilacı ile tedavi edilebilir. Ancak tedavi kesildikten sonra tekrarlayabilir. Bu hastalık cocukluk cağında sık sık tekrarlarsa bile, hasta erişkin yaşa ulaştıktan sonra coğu defa bobrekte hasar bırakmadan tamamen iyileşir. Kortizon ile iyileşmenin nefrotik sendrom ceşitleri de vardır. Bunlarda başka tedavi yontemleri denenir.
Başa don
top
Cocuklarda kronik bobrek yetmezliği ortaya cıkabilir mi?
Ne yazık ki, evet! Doğuştan olan bobrek idrar yolu hastalıklarında, kronik nefritler sonucunda veya bobrek iltihaplarının tekrarlanması ile cocukların bobrekleri de iş goremez hale gelebilir. Bu durum cok ilerlerse 'son donem bobrek yetersizliği' adını verdiğimiz tablo ortaya cıkar; zararlı maddeler, tuzlar ve su vucutta birikerek hayatı tehdit eder. Hastalığın bu safhasında diyaliz tedavisi veya bobrek nakli yapılması gerekir.
Başa don
top
Cocuklara da diyaliz ve bobrek nakli yapılabilir mi?
Evet. Gunumuzdeki teknik gelişmeler, diyaliz veya bobrek naklinin cocuklara da uygulanabilmesine olanak sağlamıştır.
Diyaliz tedavisi iki şekilde yapılabilir.
I. Makine ile diyaliz (hemodiyaliz)
II. Karın zarından diyaliz (periton diyalizi)
Hemodiyaliz icin, hastanın haftada 2-3 defa 3-4 saat sureyle hastanede makineye bağlanması gerekir. Bu sırada buyuk damarlara iğne ile girilerek vucut dışına cekilen kan filtrelerden gecirilerek temizlenir. Periton diyalizi ise evde anne-babanın yardımıyla ya da buyuk cocukların kendileri tarafından uygulanan bir yontemdir. Hastanın karın boşluğuna yerleştirilen bir borudan sıvı alıp verilerek yapılır. Periton diyalizi hastaneden uzakta bir yaşam imkanı sağladığı ve damar girişimi gerektirmediği icin cocuklara daha uygun bir diyaliz yontemidir.
Son donem bobrek yetersizlikli cocuklar icin en iyi tedavi şekli bobrek naklidir. Gunumuzde kucuk cocuklara, hatta sut cocuklarına da bobrek nakli yapmak mumkundur.
Başa don
top
Cocukları bobrek hastalıklarından korumak mumkun mudur?
Hem evet, hem de hayır! Cocuklarda gorulen bobrek hastalıklarının bir kısmını alacağımız tedbirlerle tamamen onlemek mumkun olabilir. Orneğin genel sağlık onlemleri ile toplumda bademcik iltihaplarını azaltarak akut nefritin ortaya cıkmasını engelleyebiliriz.
Doğuştan yapı bozukluklarını, kronik nefritleri veya nefrotik sendromu tamamen onlemek mumkun değildir. Ancak bu durumlarda erken tanı ile hastalık tedavi edilebilir veya hic değilse ilerlemesi durdurulabilir. Orneğin, gebelik sırasında duzenli ultrasonografi kontrolu yapılırsa, idrar yollarının şekil bozuklukları bebek daha anne karnındayken tanınarak doğumdan hemen sonra gerekli onlemler alınabilir. İdrar yolu iltihaplarının ihmal edilmeden tedavi edilmesi ile de bunların tekrarlaması ve bobreklere zarar vermesi onlenebilir.
Başa don
top
Cocuklarda bobrek hastalıklarının belirtileri nelerdir?
Bu belirtileri şoyle sıralayabiliriz:
- Kırmızı - kahverengi idrar
- Goz kapaklarında, yuzde ve bacaklarda şişlik
- Karın ağrısı, boğur ağrısı
- İdrar yanması
- Sık sık idrara cıkma
- Tuvalete yetişememe ve idrar kacırma
- İdrarı fışkırtamama ve damla damla idrar yapma
- Ateş
- Cok su icip, cok idrar cıkma
- İdrar miktarının aniden azalması
- İştahsızlık
- Tekrarlayan kusmalar
- Kilo alımının ve buyumenin duraklaması
- Halsizlik
- Solukluk
Bobrek ve idrar yolu hastalıklarında, yukarıda sayılan belirtilerden biri veya birkacı ortaya cıkabilir. Bazen belirtiler cok hafif olabilir ve cocuğu fazla rahatsız etmez.
KUCUK BELİRTİLERİ DİKKATE ALMAK ERKEN TANI YONUNDEN COK ONEMLİDİR!
İdrar yolu iltihabı nedir?
Bobreklerin ve idrar yollarının iltihaplanması cocuklarda sık olarak rastlanılan bir durumdur. Bu hastalıkta, mikroplar genellikle idrar yollarının alt ucundan vucuda girer ve idrar kesesi icinde coğalır. İltihaplanma, idrar kesesinde sınırlı kalabilir veya bazı durumlarda bobreklere kadar da yayılabilir.
İdrar kesesi iltihaplarında sık sık idrar yapma, idrar yaparken yanma ve ağrı, idrar kacırma, bazen kanamalı idrar ve hafif ateş gibi belirtiler ortaya cıkar. Bobrekler de iltihaplanırsa coğu defa ateş daha yuksek olur, boğur ağrısı da gozlenebilir. Bobreklerin sık sık iltihaplanması, sonunda bobrek yetersizliğine yol acar. Bunu onlemek icin idrar yolu iltihaplarının zamanında teşhis ve tedavi edilmesi gerekir. Zamanında teşhis, cocuklarda hafif de olsa idrar yapma şikayetlerinin ciddiye alınması ile mumkundur.
İdrar yolu iltihabı, idrar yolları tamamen normal yapıda olan cocuklarda da ortaya cıkabilir. Ancak, bobreklerde veya idrar borularında kist, taş, darlık gibi bozukluklar varsa ya da idrarın geri tepmesi soz konusu ise iltihaplanma riski artar. Bu nedenle, idrar yolu iltihabı geciren cocukların altta yatabilecek hastalıklar yonunden mutlaka araştırılması gerekir. Bazı durumlarda, iltihaplanmaya yol acan bozukluk ameliyatla ortadan kaldırılabilir.
Başa don
top
İdrarın geri tepmesi ne demektir?
İdrar bobreklerden aşağıya doğru akar ve idrar kesesinde birikir. Normal koşullarda, idrar kesesinden yukarıya, yani bobreklere doğru idrar gecişi olmaz. Bazı cocuklarda, idrar borusunun keseye girdiği yerde doğuştan bir gevşeklik veya idrar kesesinin boşalmasında gucluk (orneğin, uretrada perde nedeniyle) olabilir. Her iki durumda da, kesede biriken idrar geriye, bobreklere doğru kacar. İşte buna idrarın geri tepmesi denir. İdrarın geri tepmesi mikropların bobreklere kolayca ulaşmasına ve iltihaplanmaya yol acar. Bunun onlenmesi icin uzun sureli antibiyotik tedavisi, bazen de ameliyat gerekebilir.
Başa don
top
Nefrit nasıl bir hastalıktır?
Nefrit, normalde vucudumuzun savunma sisteminde gorev yapan bazı madde ve hucrelerin bobrek dokusunda birikmesi sonucunda ortaya cıkar.
Başlıca iki ceşit nefrit vardır:
I. Kısa sureli (akut) nefrit
II. Suregen (kronik veya muzmin) nefrit
Akut nefrit, cocuklarda sık rastlanılan bir hastalıktır. Bademcik ve cilt iltihaplarından sonra gorulur. Kanlı idrar ve goz kapaklarında, yuzde ve bacaklarda şişlik ile kendini belli eder. Tansiyon yukselmesi ve gecici bobrek yetersizliği ortaya cıkabilir. Hastalık, genellikle 1-2 hafta icinde duzelir ve coğu defa bobreklerde kalıcı hasar bırakmaz.
Kronik nefritler, bazen hic belirti gostermeden sinsi bir şekilde başlar; bazı hastalarda ise kanlı idrar ve vucutta şişlik gorulebilir. Hastalık yıllarca surebilir.
Başa don
top
Nefrotik sendrom nedir?
Nefrotik sendrom, idrarda protein kaybı ve vucutta şişmeyle seyreden bir hastalıktır. Coğu defa kortizon ilacı ile tedavi edilebilir. Ancak tedavi kesildikten sonra tekrarlayabilir. Bu hastalık cocukluk cağında sık sık tekrarlarsa bile, hasta erişkin yaşa ulaştıktan sonra coğu defa bobrekte hasar bırakmadan tamamen iyileşir. Kortizon ile iyileşmenin nefrotik sendrom ceşitleri de vardır. Bunlarda başka tedavi yontemleri denenir.
Başa don
top
Cocuklarda kronik bobrek yetmezliği ortaya cıkabilir mi?
Ne yazık ki, evet! Doğuştan olan bobrek idrar yolu hastalıklarında, kronik nefritler sonucunda veya bobrek iltihaplarının tekrarlanması ile cocukların bobrekleri de iş goremez hale gelebilir. Bu durum cok ilerlerse 'son donem bobrek yetersizliği' adını verdiğimiz tablo ortaya cıkar; zararlı maddeler, tuzlar ve su vucutta birikerek hayatı tehdit eder. Hastalığın bu safhasında diyaliz tedavisi veya bobrek nakli yapılması gerekir.
Başa don
top
Cocuklara da diyaliz ve bobrek nakli yapılabilir mi?
Evet. Gunumuzdeki teknik gelişmeler, diyaliz veya bobrek naklinin cocuklara da uygulanabilmesine olanak sağlamıştır.
Diyaliz tedavisi iki şekilde yapılabilir.
I. Makine ile diyaliz (hemodiyaliz)
II. Karın zarından diyaliz (periton diyalizi)
Hemodiyaliz icin, hastanın haftada 2-3 defa 3-4 saat sureyle hastanede makineye bağlanması gerekir. Bu sırada buyuk damarlara iğne ile girilerek vucut dışına cekilen kan filtrelerden gecirilerek temizlenir. Periton diyalizi ise evde anne-babanın yardımıyla ya da buyuk cocukların kendileri tarafından uygulanan bir yontemdir. Hastanın karın boşluğuna yerleştirilen bir borudan sıvı alıp verilerek yapılır. Periton diyalizi hastaneden uzakta bir yaşam imkanı sağladığı ve damar girişimi gerektirmediği icin cocuklara daha uygun bir diyaliz yontemidir.
Son donem bobrek yetersizlikli cocuklar icin en iyi tedavi şekli bobrek naklidir. Gunumuzde kucuk cocuklara, hatta sut cocuklarına da bobrek nakli yapmak mumkundur.
Başa don
top
Cocukları bobrek hastalıklarından korumak mumkun mudur?
Hem evet, hem de hayır! Cocuklarda gorulen bobrek hastalıklarının bir kısmını alacağımız tedbirlerle tamamen onlemek mumkun olabilir. Orneğin genel sağlık onlemleri ile toplumda bademcik iltihaplarını azaltarak akut nefritin ortaya cıkmasını engelleyebiliriz.
Doğuştan yapı bozukluklarını, kronik nefritleri veya nefrotik sendromu tamamen onlemek mumkun değildir. Ancak bu durumlarda erken tanı ile hastalık tedavi edilebilir veya hic değilse ilerlemesi durdurulabilir. Orneğin, gebelik sırasında duzenli ultrasonografi kontrolu yapılırsa, idrar yollarının şekil bozuklukları bebek daha anne karnındayken tanınarak doğumdan hemen sonra gerekli onlemler alınabilir. İdrar yolu iltihaplarının ihmal edilmeden tedavi edilmesi ile de bunların tekrarlaması ve bobreklere zarar vermesi onlenebilir.
Başa don
top
Cocuklarda bobrek hastalıklarının belirtileri nelerdir?
Bu belirtileri şoyle sıralayabiliriz:
- Kırmızı - kahverengi idrar
- Goz kapaklarında, yuzde ve bacaklarda şişlik
- Karın ağrısı, boğur ağrısı
- İdrar yanması
- Sık sık idrara cıkma
- Tuvalete yetişememe ve idrar kacırma
- İdrarı fışkırtamama ve damla damla idrar yapma
- Ateş
- Cok su icip, cok idrar cıkma
- İdrar miktarının aniden azalması
- İştahsızlık
- Tekrarlayan kusmalar
- Kilo alımının ve buyumenin duraklaması
- Halsizlik
- Solukluk
Bobrek ve idrar yolu hastalıklarında, yukarıda sayılan belirtilerden biri veya birkacı ortaya cıkabilir. Bazen belirtiler cok hafif olabilir ve cocuğu fazla rahatsız etmez.
BOBREK
Bobrekler karnýmýzýn arka bolumunde yer alan ve her biri yumruk buyukluðunde olan ve fasulye þeklinde organlarýmýzdýr.
BOBREK FONKSÝYONLARI
Bobrekleriniz, kanýmýzý nefron adý verilen milyonlarca mikroskobik filitre aracýðýlýyla temizleyerik idrar oluþturur. Ýdrar daha sonra bobreklerimizden mesaneye (idrar torbasýna) gelerek vucudumuzdan icindeki ic ortamýn coðunu kontrol eden uc temel goreve sahiptir.
1) Vucut Sývýlarýnýn duzenlenmesi
Kaný temizlemek uzere bobrek aterlerinden alýp genel dolaþýma bobrek venleri aracýlýðýyla iletirler. Vucut sývýlarýnýn yyapýsýnýn ve hacminin dengesini, atýk urunleri idrar þeklinde atarak ve besin elektrolitleri (Tuzlar) kana geri vererek saðlarlar.
2) Kandan Atýk Urunlerin Uzaklaþtýrýlmasý
Atýk ururler yiyeceklerdeki ve normal kas aktivitesi sonucu proteinlerin yýkýlmasýyla oluþur. Ure, kreatinin gibi bu maddeler daha sonra idrarla atýlýrlar.
3) Hormon Uretilmesi
Saðlýklý bobrekler vucudumuza hormon denen onemli kimyasal maddeler salarlar.
A) Kalsitriol: D vitaminin aktif bir formudur. Yiyeceklerde bulunan kalsiyumun (Kemikteki bir mineral) barsaklardan emilmesini saðlar. Yeterli miktarda D vitamini olmadýðýnda vucut kemiklerden kalsiyum calar ve kemik hastalýðýna yol acar.
B) Eritropoetin: Kemik iliðinde kýrmýzý kan hucrelerinin yapýlmasýný saðlar ve eksikliðinde kansýzlýk olur.
Bir Bobrek Problemi Nasýl anlaþýlýr?
Ýdrar yollarý probleminin erken belirtileri dokularda þiþmeye yol acan sývý tutulumu, idrar sýklýðý ve gorunumundeki deðiþiklik, idrar yaparken yanma hissi, yuksek tansiyon, baþ aðrýsý ve yorgunluktur. Aðrý birþeylerin yolunda gitmediðinin belirgin habercisidir fakat bazý ciddi durumlarda (nefritlerde, hipertansiyonda) aðrýsýz olabilir.
Bu belirtilen bir kýsmý diðer hastalýklarda da sýk bulunur. Basit bir idrar tahlili ve kan testleri bir bobrek uzmaný tarafýndan ileri bir inceleme gerektiren bobrek problemi olup olmadýðýný aydýnlatýr. Bobreklerin ek kapasitesi fazladýr. Hatta bazý kiþiler bir bobrekle doðarlar ve kotu hicbir etki gorulmeyebilir. Kiþiler bobrek fonksiyonlarýnýn %30 uyla oldukca iyi idare edebilirler ancak total bobek yetmezliði tedavi edilmezse oldurucudur.
Bobrek Yetmezliði Nedir?
Bobrek yetmezliði akut ve kronik olabilir. Temel fark yetmezliðin olma hýzý, ne kadar surduðu ve yetmezliðin kendisidir.
Akut bobrek yetmezliði saatler veya gunler icinde cok hýzlý ortaya cýkar. Genellikle geri donuþumludur ve dializ yanlýzca bobreklerin calýþmadýðý zamanlalrda gereklidir. Akut bobrek yetmezliði orneðin þok veya bir kazada yaralanma sonrasýnda, bazý zehirlenme turlerinde ve bobreðe giden damarlarýn týkanmasý veya yaralanmasý sonucunda oluþabilir.
Kronik bobrek yetmezliði (son donem bobrek hastalýðý
bobrekleri yavaþca bozan ilerleyici bir hastalýktýr. Bu durum yýllar boyu surebilir ve hastalýk cok ilerleyene kadar belirtiler gorulmeyebilir. Kronik Bobrek Yetmezliðinin Bazý Nedenleri:
· Ýltihap ve bobreðin filtre harabiyet (glomerulonefrit)
· Bobreðin bazý bolumlerinin enfeksiyonu (pyelonefrit)
· Bobreklere giden damarlarýn hasarlanmasý sonucu azalmýþ kan akýmý
· Diabet
· Hipertansiyon
· Normal bobrek dokusunun yerini kistlerin almasý
Tedavi Seceneklerine Bir Bakýþ
Transplantasyon
Bobrek yetmezliði tedavisinde transplantasyon (nakil) bir cok avantaj saðlar. En onemlisi bobrek fonksiyonlarýný normale dodurur. Ýki tip bobrek transplantasyonu bulunmaktadýr.
*** Canlýdan alýnan transplant: Hastaya genellikle akrabasýndan alýnan canlý bir nakil
*** Kadavradan alýnan transplant: Hastaya yakýn bir zamanda olen birinden bobrek nakli
Transplantasyon buyuk bir cerrahi giriþimi gerektirir ve bu sýrada komplikasyonlar gorulebilir. Ayrýca transplantasyondaki en onemli problem olan reddetme (rejeksiyon) her zaman gorulebilir. Bu nedenle transplant hastalarýnýn omurleri boyunca immunsupresor adý verilen baskýlayýcý ilaclarý almalarý gerekmektedir.
Bu ilaclarýn baðýþýklýk sistemini zayýflatma, kilo alýmý, akne (sivilce oluþumu), yuzde kýllanma þeklinde yan etkileri bulunmaktadýr. Ancak bu tedavi icin yeni geliþtirilen ilaclarla bu yan etkiler azaltýlmýþtýr.
Protein, tuz ve kaloriyle ilgili bazý kýsýtlamalar olsa da transplant hastasýnýn diyetinin diyaliz hastasýnýnki kadar sýnýrlý olmamasý artýlar tarafýnda yer alýr.
Transplant Avantajlarý
· Transplant saðlýklý bobrek gibi calýþýr
· Hasta kendini "daha saðlýklý" hisseder
· Daha az diyet kýsýtlamasý
· Transplantasyon sonrasýnda diyaliz olmamasý
Transplant Dezavantajlarý
· Bir verici icin beklemek
· Buyuk cerrahi gerektirir
· Boborek reddi riski
· Guclu ilaclar alma gerekliliði
DÝYALÝZ
Diyaliz, kanýnýzý temizleyen ve vucudunuzdan atýk urunleri, kimyasal maddeleri ve fazla sývýyý uzaklaþtýran bir iþlemdir. Bu iþlemin yapýlmasýyla ilgili iki temel secenek bulunmaktadýr. Bunlar hemodiyaliz ve periton diyalizidir. Diyalizin bobrek yetersizliðini tedavi etmeyeceðini ce saðlýklý bobreklerin yaptýðý þeyi yapamayacaðýný aklýnýzda tutmanýz onrmlidir. Bobrek yetersizliðinin tedavisinde ilaclar ve diyet onemli bir yer tutmaya devam edecektir.
Hemodiyaliz
Hemodiyalizde, "yapay bobreðe", yani diyalizer denen ozel bir filtre iceren bir makinaya baðlanacaksýnýz. Kanýnýz bir sure vucudunuzun dýþýnda, bu makinanýn icinde dolaþarak tekrar vucudunuza donecek. Bu gercekleþtikce atýk urunler uzaklaþtýrýlýr.
Hemodiyaliz kanýnýzý doðrudan temizlediði icin kanýnýza ulaþýp onu uzaklaþtýrmasý, temizlemesi ve sonra geri size iletmesi gerekir. Hastadan diyalizore giden ve geri gelen kan, hastaya baðlanan uc þekli olan diyaliz yollarýndan (plastik tupler) biriyle taþýnýr.
a) Fistul: Bir ven arterin cildin hemen altýnda, genellikle on kolda, birlrþtirilmesi, iðnenin giriþini kolaylaþtýrmak icin venin þiþmesini saðlar ve her tedaviden sonra uzaklaþtýrýlýr. Tedaviler sýrasýnda yanlýz kucuk bir yara izi ve þiþkinlik gorulur.
b) Subklavyan Kanul : Yumuþak, plastik bir tup koprucuk kemiðin altýndan damara yerleþtirilir. Bu ciltten dýþarý cýkar ve kullanýlmadýðý zaman aðzý kapatýlarak yerinde býrakýlýr.
c) Þant: Bir ven arterin kol veya bacakta yarý-kalýcý yapay birlrþtirilmesi. ara baðlantýnýn uclarý cilt yuzeyinde bulunur ve kullanýlmadýðý zaman kapatýlýr.
FÝSTUL
Hastada; yeterli kan dolaþýmýný saðlamak icin, atar damarla toplar damarýn birleþtirilmesidir. Fistul acýldýktan sonra hasta; 15-20 gun icin, Pýhtýlaþma-Enfetsiyon-Kanama acýsýndan yakýndan gozlenir.
Pýhtýlaþma: Pýhtýlaþmayý onlemek icin; fistullu kola, sýcak su ile pansuman yapýlýr.
Enfeksiyon: Enfeksiyo durumunda; antiseptik solusyonla bolgeyi temizleyip, steril gazlý bezle kapatmak ve antibiyotik kullanmak gerekir.
Kanama: Cerrahi mudahale sonucunda fistul yerinde; sýcaklýk ve hematom (pýhtýlaþmýþ kan kitlesi) gorulursa bolgeye soðuk pansuman yapýlýr.
Fistul bolgesi kýzarýklýk, þiþkinlik yonunden gozlenmelidir.
Fistullu bolgenin Korunmasý
· Fistullu kolunuzla aðýr kaldýrmayýnýz
· Kolunuzu carpmalardan koruyunuz
· Fistullu koldan kan aldýrmayýnýz
· Fitullu koldan tansiyon olcturmeyiniz
· Fistulun uzerine saat takmayýnýz, dar kollu giyisiler giymeyiniz
· Bolgedeki derinin esnekliðini icin yumuþatýcý kremler kullanýnýz
· Fistulunuz yeterince geliþmediyse bolgeye sýcak su pansumaný yaparak akýþkanlýðýn artmasýný ve damarlarýnýzýn geliþmesini saðlayýnýz. Fistulunuz aþýrý geliþmiþse kesinlikle sýcak su pansumaný yapmayýnýz.
· Fistullu bolgeyi temiz tutunuz.
· Fistullu bolgeyi soðuktan koruyunuz. Kýþýn gevþek yun eldiven giyiniz.
Hemodiyaliz Prensibi
Temel Prensip
Hemodiyaliz Nasýl Ýþler ?
Kan diyalizor (yapay bobrek) olarak bilinen bir fitrede temizlenmek uzere vucut dýþýna cýkarýlýr. Diyalizor, seluloz veya benzer bir urunden yapýlmýþ yarý-gecirgen bir membranýn bir tarafýndan kanýn diðer tarafýna dializatýn akmasý prensibine gore iþler. Diyalizat, normalde vucutta bulunan fakat bobrek yetersizliliðinde aþýrý miktarlara varan mineral ve tuzlardan ayarlanmýþ bir miktar icerir. Membranýn deðiþik boyutlardaki kucuk delikleri; kandaki fazla sývý ve maddelerin deðiþik hýzlarda kucuk monekuller hýzlý ve buyuk olanlar daha yavaþ, gecerek kanda doðru bir denge saðlanana kadar diyalizata aktarýlmasýný saðlar.
Bir bobrek makinasý, kan akýmýný, basýncý ve deðiþim hýzýný ayalar. Herhangi bir zaman diliminde diyalizorde yanlýz cok az iktarda kan olduðu icin, kan hastadan>dializere>hastaya yaklaþýk dort saatte dolaþýr. Tedavi genellikle haftada uc keredir. Her hasta icin diyalizin zamaný ve miktarý programlanabilir. Tedavinin sýklýðý ve suresi elbette ki bobrek yetersizliðinin derecesine ve uzaklaþtýrýlmasý gereken toksin (zehir) ve sývý miktarýna baðlýdýr.
Hemodiyaliz
Avantajlarý
· Tedavi; Eðitilmiþ bir ekip tarafýndan yurutulur.
· Tedavi kýsadýr: 4-6 saat her hafta 2-3 kez
Dezavantajlarý
· Haftada bircok kez tedavi merkezine gitme suresi
· Diyette potasyum, sývý ve proteinle ilgili pek cok kýsýtlama bulunmaktadýr.
HEMODÝALÝZLE ÝLGÝLÝ OLASI SORUNLAR VE CEVAPLARI
· Ýþime Devam Edebilecekmiyim?
Aðrý bir iþiniz yoksa calýþabilmeniz gerekir. Kendinizi diyalizin birkac haftasýnda ve tedaviye baþlamadan hemen once oldukca kotu hissedeceksiniz. 1-2 aylýk tedavi sonrasýnda gucunuz tekrar yerine geleceði icin kendinizi daha iyi hissedeceksiniz. Bazý hastalar calýþma saatlerini ayarlar: diðerleri akþam ustleri ve hafta sonlarý diyalize girer.
· Diyaliz Tedavisi Aðrýlý Mýdýr?
Ýðne sokma becerisini edindikten sonra diyaliz aðrýlý deðildir fakat rahatsýz edici olabilir. Tedaviler arasýndan biyo-kimyasal duzeyleriniz yukselip diyaliz sýrasýnda hýzla duþer. Bu da sizin bayýlacak gibi olmanýza, kendinizi genel olarak kotu hissetmenize, baþaðrýsý veya tedaviden sonra "tukenmiþ" hissetmenize neden olabilir. Bu duygular cabuk gecer ve bazý hastalar hemen hic etkilenmezler. Semptomlar devam ederse diyaliz rejiminizde bir ayarlama yapmanýz gerekebileceðinden doktorunuza danýþmalýsýnýz.
· Olasý Komplikasyonlar Nelerdir?
Sýk gorulen komplikasyonlar, kramp, tansiyon duþukluðu, deri irritasyonu, kilo kaybý ve uretimdir (kanda atýk urunlerin artmasý
. Uzun vadedeki problem depresyon, anormal kemik erimeleri ve kemik aðrýsýný icerebilir. · Yaþamýmýn Sonuna Kadar Dialize Gereksinimim Olacak Mý?
Bobrek fonksiyonunuz olmadýðý surece bir diyaliz turune gereksiminiz olacaktýr. Coðu hasta bobrek naklini umut etmektedir. Ne yazýk ki bazýlarý týbbi olarak uygun deðildir. doktorunuz oneride bulunacaktýr. Eðer baþarýlý bir nakil olursa dializ tedavisi sona erecektir-dializ yok, renal diet yok, fakat hala ilaclar olacaktýr.
· Bobrek Yetmezliði Ýle Yaþamak
Diyaliz hastasý olmak hayatýnýz da bir donum noktasýdýr. 30 yýl oncesinde bu tedaviler yapýlmadýðý icin yaþam mumkun olmuyordu. Modern týp sizin daha uzun sure ve urun vererek yaþamanýzý olasý kýlar.
Hastalar olarak hepimiz youln her zaman kolay olmadýðýný biliyoruz. Diyaliz artýk sizin ve ailenizin hayatýnýn bir parcasýdýr. Onun sizi yonetmesine izin vermeyin amac sizin yaþam kalitenizin arttýðý bir yaþamdan zevk almanýz gereklidir. Ýstediðiniz þeyleri istediðiniz þekilde yapma gibi ozgurluklerinizin bir kýsmýný yitireceksiniz fakat kazanclarýnýzda var: tanýþtýðýnýz diðer hastalarla arkadaþlýklar, yeni deðerlerin ve deneyimlerin deðerini bilmek ve siz isterseniz diðerlerine yardým ederek doyum almak guzel þeylerdir.
KRONÝK BOBREK HASTALARININ DÝKKAT ETMESÝ GEREKEN NOKTALAR
· Her gun; ayný tartý aleti ve ayný giyisi ile, saatte tartýýlnýz.
· Alacaðýnýz gunluk sývý miktarýný ayarlayýnýz. Bu miktarýn uzerine cýkmayýnýz.
· Kan basýncýnýzý sýk sýk kontrol ettiriniz.
· Diyet programýnýza kesinlikle uyunuz.
· Ýlaclarýnýzý onerilen miktarlarda ve zamanýnda alýnýz.
· Mumkun olan sýklýkta (hergun yada gun aþýrý
banyo yapýnýz. Bilhassa fistullu kolu iyice temizleyiniz. · Duþme ve carpmalarda kendinizi koruyunuz.
· Fistul bakýmýnýza dikkat gosteriniz.
· Size verilen hemodiyaliz programýna ve saatlerine mutlaka uyunuz.
Bobrekler ve idrar yolları Videolar:
1- Kadın - erkek uriner sistem anatomisi
2- Anatomi - en onemli fark
3- Bobrek
4- İdrar yolları ve idrar akımı
v1.html
v1.htmlv2.html
v2.htmlv3.html
v3.htmlv4k.html
v4k.html
animasyonlara tıklayın
Bobrekler insan vucudunda karın arka duvarı ile periton adı verilen karın zarı arasında yerleşmiş, vucudun işlevlerini yerine getirebilmesi icin hayati onem taşıyan organlardır. En onemli gorevleri:
İdrar ureterek kandaki zararlı maddeleri ve aşırı su ile tuzu vucuttan uzaklaştırmak, boylece insanın hayatta kalabilmesini sağlayan vucut sıvılarının miktar ve icerik dengelerini korumak,
Uretilen bu idrar'ı ureter adı verilen idrar kanalları yolu ile mesaneye iletmek ve vucuttan atılmasını sağlamak,
Vucut icin hayati onem taşıyan, orneğin kan yapımını ya da kemiklerin normal yapısını korumasını sağlayan hormonlar ve kimyasal maddeler uretmektir.
Gunluk idrar miktarı alınan sıvıyla orantılı olarak cok değişkenlik gosterse de gunde
EN AZ 750 ml - 1 litre arasında idrar cıkartmak gereklidir. Bu da 4 - 5 su bardağı'na eşittir. Tek bobrek insanın tum hayati fonksiyonlarını yerine getirmesi icin yeterlidir ve bu ozellik canlı vericilerden bobrek nakli yapılmasını olası kılar.
top
top
..\index2.html
..\index2.html
Bobrek Yetmezliği
Genel Bilgiler
Bobrek karnın arka bolgesinde bulunan 100-150 gram ağırlığında bir organdır. Normal kişilerde sağ ve solda olmak uzere iki adet bobrek bulunur. Toplumda yaklaşık 1000 kişinin bir tanesinde tek bobrek vardır. Tek bobrekli olmanın onemli bir sakıncası yoktur.
Bobreklerin işlevi
Bobreğin başlıca işlevleri vucut su, tuz, kalsiyum dengesinin sağlanması, idrar aracılığı ile zararlı maddelerin ve ilacların vucuttan atılması ve hormon, şeker metabolizmasına olan katkılarıdır. Bobrek yetmezliğinde bobreğin bu işlevlerinde bozulma olur. Bobrek yetmezliği ani (akut) veya sinsi (kronik) seyirli olmak uzere iki şekilde gelişebilir.
Akut bobrek yetmezliğinin nedenleri
Cok sayıda neden vardır;
1. Ağır kanama, kusma, ishal, yanık sonucu kan basıncında duşme
2. Gebelik: Kanamalar, gebelik zehirlenmesi, sağlıksız koşullarda yapılan duşukler
3. Kalp yetmezliği
4. Bobrek hastalıkları: Nefrit, bobrek damarının tıkanması
5. İdrar yollarında tıkanıklık: Kanser, prostat buyumesi, taşa bağlı tıkanma
6. Ameliyatlardan, ozellikle buyuk ameliyatlardan sonra
7. İlaclar: İlaclara bağlı akut bobrek yetmezliği sık karşılaşılan bir sorundur, bu nedenle ilaclar kesinlikle doktor denetiminde kullanılmalıdır.
8. Depreme bağlı kas zedelenmeleri
Kronik bobrek yetmezliğinin nedenleri
Turk Nefroloji Derneğinin verilerine gore;
1. Nefrit: Bobrek iltihabıdır.
2. Şeker hastalığı
3. Hipertansiyon
4. Taş, tıkanma, tumor gibi idrar yolu hastalıkları
5. Bobrek kistleri
6. Diğer nedenler
Belirti ve bulgular
Gece idrara kalkma, halsizlik, nefes darlığı, carpıntı, idrar miktarında azalma, hipertansiyon, el, ayaklar ve goz etrafında şişmedir. Bobrek yetmezliğinin erken donemlerinde belirtiler cok silik olabilir, tek belirti sık gece idrara kalkma olabilir. Gece idrara kalkma akşam cok sıvı (cay, su, karpuz...) alanlarda veya prostat hastalığı olanlarda da gorulebilir. Gece idrara kalkan bir hastada başka bir neden yoksa bunun nedeni bobrek yetmezliği olabilir. Bu nedenle sık sık gece idrara kalkanların mutlaka bobrek yetmezliği yonunden araştırılmaları gereklidir. Bu amacla kan ve idrar incelemeleri yapılmalıdır.
Tanı
Bobrek yetmezliğinin tanısı kanda ure veya kreatinin isimli maddelerin olculmesi ile mumkundur. İdrar incelemesi, radyolojik yontemler, kanın biyokimyasal incelemesi ve diğer laboratuvar incelemeleri bobrek yetmezliğinin nedenini anlamaya yoneliktir.
Tedavi
Akut ve kronik bobrek yetmezliklerinde tedavi farklıdır. Bobrek yetmezliği tedavisi hastanın ozelliğine ve bobrek yetmezliğine yol acan hastalığa gore değişir. Tedavi kesinlikle bir doktor denetiminde olmalıdır. Tedavide en onemli nokta eğer var ise kan basıncı duşukluğu veya yuksekliğinin kontrol altına alınmasıdır. Beslenme, sıvı ve tuz dengesinin sağlanması ve ilaclar diğer tedavi yontemleridir.
Akut bobrek yetmezliği olan hastaların bobrekleri iyi ve yeterli tedavi ile genellikle duzelir. Bobrek yetmezliği ilerler ve kalıcı hale gelirse başka tedavi yontemleri gerekir:
1. Diyaliz
2. Bobrek nakli
__________________