Ultrason, insan kulağının işitmeyeceği kadar yuksek frekanslı ses dalgalarına verilen addır. oteses, ultrases de bu kavram icin onerilen adlardandır.

Ses, cisimlerin titreşimi sonucunda meydana gelir. X – ray ışınlarının tersine ses elektromanyetik değildir. Ultrases akustik bir dalgadır. (Başka bir deyişle gaz, sıvı veya katı ortamdaki mekanik bir dalgadır). Sesin iletilebilmesi icin bir ortam (madde) gereklidir. Sesin yayılımı bir yerden bir yerden başka bir yere enerji taşınımı şeklindedir. Ses dalgalarının yayılma hızı, ortamın yoğunluğuna bağlıdır.

Ses dalgaları 3’e ayrılır.

Infrasound (sesotesi) ; frekansı 20 hertz veya altındaki sestir.
İşitilebilir ses ; frekansı 20-20 000 hertz arasında olan işitilebilir sestir.
Ultrases ; 20 000 hertz uzerinde (2 – 15 MHz) frekansa sahip işitilemeyen sestir.

Ultrason Fiziği

Dalga boyu ve hız
Ultrasonik frekanslarda belli bir ortamdaki ses hızı sabit olduğu icin Hız = Frekans x Dalga boyu denklemine gore frekans artınca sesin dalga boyu kısalmaktadır. Aradaki ilişki ters orantılı olduğu icin yumuşak dokuda ses frekansı 1,5 Mhzden 3 Mhz cıkınca dalga boyu da 1mm den 0,5mm ye duşer. Ses şiddeti Watt / cm2 birimi ile olculur. Pratikte ses şiddeti Bel ( ile olculur.1B = 10 dB Madde Yoğunluk Ses Hızı (m/s)Hava 0.001 330Kemik 1.85 3360Kas 1.06 1570Yağ 0.93 1480Kan 1.0 1560 utrasonografi yankı temeline dayanması nedeniyle rontgen, tomografi ve manyetik rezonanstan farklıdır. Ultrasound farklı akustik yoğunluklu yumuşak doku yapıları arasındaki ara yuzeyleri ayır edebilir. Yansıyan ekoların yoğunluğu akustik ara yuzeye ve ses demetinin carptığı acıya bağlıdır. Ses demetinin geliş acısı dik acıya ne kadar yakın ise o kadar az ses yansıması olur. Dik acıdan uc dereceden fazla sapma olması durumunda transduser yansıyan sesi yakalayamamaktadır.

Ultrason abdominal organlardan ve yumuşak dokulardan iyi bir şekilde gecerken, akciğerler ve gastrointestinal sistem gibi hava iceren organlarda da nakledilemezler. Kemikler de ultrasonu gecirmediklerinden, kemikler etrafında cevrelenen organlar ultrasound ile incelenemez. Ultarsound dalgasının yoğunluğu absorbsiyon, refleksiyon ve dağılmayla azalır. Doku absorbsiyonu ultrasound dalgasının frekansının artmasıyla artar. Ultrason demeti belli akustik ozellikli bir dokudan farklı akustik ozellikli bir dokuya gectiği zaman ses demetinin bir bolumu yansır. Refleksiyon acısı genellikle gelme acısına eşittir. Yansıma ses demetinin dalga boyundan daha buyuk ve duz bir duzey gerektirir. Orneğin diyafragma, damar duvarları ve bircok organların sınırları bu ozellikteki yuzeylerdir.
__________________