Bu yazımızda yurt dışında dondurma baş ağrısı ya da beyin donması olarak adlandırılan olayın ic yuzunu bilim insanlarının yaptığı calışmalara gore acıklamaya calışacağız.

Hemen hemen herkes buz gibi soğuk bir dondurma yemekten hoşlanır değil mi? Sıcak yaz gunlerinde serinlemek icin soğuk icecekler de sıklıkla kullanılır. Ancak bir sorun var. Dondurma baş ağrısı. Bu sorun aynı zamanda beyin donması olarak da bilinir. Neden bir şeyleri hızlıca yediğimizde veya ictiğimizde alnımızda keskin bir acı/ağrı oluşur? Bilim insanlarının bu soruya yani beyin donmasının nasıl oluştuğuna dair bir cevabı var. Ağzımızın ust kısmındaki kan damarları dondurma gibi soğuk bir şeye maruz kaldığında bu damarlar daralır. Sadece birkac saniye sonra, bu damarlar olağan haline gelmek icin genişler. Bir teoriye gore, bu hızlı daralma ve genişleme ağzımızın ust kısmı uzerinde bulunan acı reseptorlerini tetikler. Bu reseptorler trigeminal siniri aracılığıyla beyin ile iletişim kurarlar. Buradaki trigeminal siniri bizim burnumuzu, cenemizi, yanak ve alnımızı orumcek ağı gibi saran bir yuz siniridir. Bu sinirler beynin neden alnımızda ağrı algıladığını acıklayabilir. Başka bir teori ise beynin sıcaklıktaki ani duşmeye karşı bir ic savunma mekanizmasına sahip olduğunu savunuyor. Beyin gozlerimizin hemen arkasındaki ic serebral arter boyunca kan akışını artırarak kendisini sıcak tutuyor. Yeni bir araştırmada bilim insanları bir pipetle soğuk su yudumlayan insanların başındaki kan akışını inceledi. İc serebral arter genişlediğinde, deneye katılanlar alınlarında tanıdık bir ağrı hissettiler. Ama arter rahatladığında ise ağrı kayboldu. Beyin donması genellikle birkac saniye sonra ortadan kaybolur ve bir ya da iki dakikadan fazla surduğu nadir gorulur. Ancak bundan kacınmanın yolları vardır. Orneğin ağzınızın ust kısmına dilinizle baskı yaparak kan damarlarınızın daha hızlı ısınmasına yardım edebilirsiniz. Boylece dondurma baş ağrısının suresini kısaltmış olursunuz. Tabii bu soğuk yiyecek ya da icecekleri yavaş tuketmek de beyin donmasını engellemeye yardımcı olur.

Scientific American editoru Ferris Jabr’ın youtube’da yayınladığı videosundan yararlanarak hazırladığım bu metnin ardından videoyu da izlemenizi oneririm.



__________________