Farmakodinami

Farmakodinamik veya farmakodinami, farmakoloji biliminin ilacların vucutta yaptıkları etkileri inceleyen alt dalıdır.

İlacın vucutta bir etki gosterebilmesi icin ilacın vucuda herhangi bir yolla uygulanmış olması gerekir. Uygulanmasının ardından ilac, farmakokinetik surecler icinde kan dolaşımı ile etki gostereceği dokuya taşınır. Kapiller (kılcal) damardan dokuya cıkan ilac, hedef hucrelerinde hucre membranı (zarı) veya hucre icinde bulunan reseptorlerine bağlanarak etkisini gosterir. İlacın ortaya cıkan bu etkisinin buyukluğu ilacın o dokuda bulunan miktarına bağlıdır. Dokudaki ilac konsantrasyonu ilacın reseptorler uzerindeki etkisini belirler. Dolayısıyla ilac konsantrasyonunun artması etkisini artırır. Bu da alınan ilac miktarına (doz) bağlıdır. İlacın dozu veya konsantrasyonu arttıkca oluşturduğu etki de artar. Ancak belirli bir duzeyden sonra ilac konsantrasyonu arttığı halde etki daha fazla artmaz. Artık ilacın etkisini gosterebileceği boşta kalan reseptor yoktur, yani tum reseptorler ilac molekulleri tarafından etkilenmektedir. Dolayısıyla da ilacın dozunun veya konsantrasyonunun artırılmasına rağmen artık daha fazla biyolojik yanıt oluşturamaz olur. İnsanda kullanılan ilaclar genellikle bu kadar yuksek dozda verilmez. İlacın dozu belirlenirken toplumun genelinde bakılarak, toplumun % 50'sinde etki oluşturan dozu (medyan etkin doz - ED50) dikkate alınır. İlac dozu yerine, ilacın etkisini gosterdiği dokudaki konsantrasyonuna bakılarak da medyan etkin konsantrasyon (EC50) hesaplanır.
__________________