Aptamer

Aptamerler, spesifik hedef molekullerine bağlanabilen peptid molekulleri veya oligonukleik asitlerdir. Aptamerler genelde rastgele duzenlenmiş geniş havuzlardaki dizilerden oluşturulmuştur ve mRNA'nın yapısında da bulunur. Aptamerler temel araştırmalar ve klinik amaclar icin makromolekuler ilaclar olarak kullanılabilir.
Aptamerler aşağıdaki gibi sınıflandırılabilirler.

DNA veya RNA aptamerleri, genelde kısa oligonukleit dizileri icerirler.
Peptid aptamerleri, kısa değişken peptid domainleri icerir, protein scafffoldunun iki tarafından tutunurlar.

Aptamerler, laboratuvarda duzenlenmiş birer nukleik asit ceşididir, ve SELEX (İngilizce: systematic evolution of ligands by exponential enrichment) yontemiyle oluşturulurlar. Bu yontem yinelemeli bir işlemden oluşur. Başlangıc kutuphanesi PCR ile coğaltılır ve RNA'ya transkribe edilir. Hedefe spesifik RNA hedef molekulle ilişkiye sokularak belirlenir ve sıkı bağlanan RNA molekulu ortamdan alınarak cDNA'ya ters transkribe edilir. Bunun ardından, cift sarmal DNA, PCR ile coğaltılır. Bu zenginleşitirilmiş bağlanma dizileri tekrardan RNA'ya transkribe edilir. Bu operasyon 5 ile 12 arası tekrarlanarak hedef molekule en sıkı bağlanan RNA secilmiş olur. Aptamerler, başta kucuk molekuller olmak uzere proteinler, nukleik asitler, hucreler, dokular ve organlara bağlanabilir. Aptamerler, biyoteknolojide ve tedavisel uygulamalarda bazı molekulleri (orneğin; biomolekul, antikor) tanımlama ozellikleri sebebiyle kullanılır. Ayrıca cabuk sentezlenmeleri ve bir deney tupunde bile elde edilebilmeleri acısından yaygındırlar.


__________________