Proteaz

Proteinlerin parcalanmasından sorumlu enzim grubu. Proteazlar veya peptidazlar peptid bağlarının hidroliz reaksiyonu ile yıkımını katalizler. Proteaz enzimleri hayvan, bitki, bakteri, arkea ve viruslerde bulunur.

Katalitik mekanizmalarına gore 6 ana sınıfa ayrılırlar; serin, treonin, sistein, aspartat, glutamik asit ve metallo proteazlar. Treonin (1995) ve glutamik asit (2004) proteazlar nispeten daha sonra karakteriz edilmistir. Peptid bağının yıkımı, proteazın katalitik sistein veya treonin amino asitinin veya bir su molekulunun peptidteki karboksil (C=O) grubuyla nukleofil yer değiştirme tepkimesi sonucu olur. Nukleofil oluşumunu katalitik uclude yer alan histidinin sağlar. Proteazlar ayrıca en aktif olduklari pH derecelerine gore de snotrnıflandırılırlar: asidik, notr ve bazik (alkali) proteazlar.

Proteolitik reaksiyonlar basit veya karmaşık biyolojik proseslerdir ve iyi şekilde duzenlenmeleri gerekir. Doğada bunu sağlayan proteaz regulasyon mekanizmaları gorulmektedir, orneğin; yuksek substrat ozgulluğu. Bazı proteazlar yuksek substrat ozgulluğu gostermez ve nerdeyse butun proteinleri parcalayabilir. Orneğin sindirimde rol alan tripsin. Hucrede protein sentezi ve yıkımı hucresel bileşenlerin ihtiyac duyduğu homeostasisi sağlar.
__________________