İSKAN KANUNU

Kanun Numarası : 5543
Kanun Kabul Tarihi : 19/09/2006
Resmi Gazete Tarihi : 26/09/2006
Resmi Gazete Sayısı : 26301

BİRİNCİ BOLUM : AMAC, KAPSAM VE TANIMLAR
AMAC
Madde 1 - (1) Bu Kanunun amacı; gocmenlerin, gocebelerin, yerleri kamulaştırılanlar ile millî guvenlik nedeniyle yapılacak iskÂn calışmalarını, koylerde fiziksel yerleşimin duzenlenmesine ilişkin uygulamaya esas şartları ve alınacak tedbirleri, iskÂn edilenlerin hak ve yukumluluklerini duzenlemektir.
KAPSAM
Madde 2 - (1) Bu Kanun; yurt dışından gelen gocmenlerin, yerleri kamulaştırılanların, gocebelerin ve millî guvenlik nedeniyle yerlerinin değiştirilmesine karar verilenlerin iskÂnı ile koylerin toplulaştırılmasına ve fiziksel yerleşimin duzenlenmesine ilişkin uygulamaya esas alınacak tedbirlere dair hukumleri kapsar.
TANIMLAR
Madde 3 - (1) Bu Kanuna gore;
a) Tarımsal iskÂn: Bir aileye projesinde ongorulen miktarda tarım arazisi, işletme binası, konut, irat hayvanı, arac, gerec, tezgah ve kredilerden bir veya birkacının verilmesiyle yapılan iskÂndır.
b) Tarım dışı iskÂn: Bir aileye projesinde ongorulen miktarda arsa, konut, arac, gerec, tezgah ve kredilerden bir veya birkacının verilmesiyle yapılan iskÂndır.
c) Fiziksel yerleşim: Bir aileye, yerleşim yerinin elverişsizliği nedeniyle koylerin nakledilmesi veya dağınık yerleşim birimleri ve afet sonucu parcalanmış koylerin toplulaştırılması amacıyla veya koy gelişme alanından ihtiyaclılara yapılacak arsa satışından sonra Bakanlıkca belirlenecek kredi miktarı uzerinden verilecek kredi desteğiyle yapılan iskÂndır.
c) Gocebe: Yerleşik tarımsal faaliyetler dışında kalmış, sabit ve daimi bir konuta bağlı olmadan gecimlerini gocer hayvancılıkla sağlayan, tabiat ve iklim şartlarına gore yurt icinde yaylak ve kışlaklar arasında gocen, bu hayat tarzını kadimden beri surduren, aralarında hısımlık ilişkileri bulunan ve hayvancılık faaliyetlerini bir grup halinde yuruten Turk vatandaşlarıdır.
d) Gocmen : Turk soyundan ve Turk kulturune bağlı olup, yerleşmek amacıyla tek başına veya toplu halde Turkiye'ye gelip bu Kanun gereğince kabul olunanlardır.
e) Serbest gocmen : Turk soyundan ve Turk kulturune bağlı olup, yerleşmek amacıyla tek başına veya toplu halde Turkiye'ye gelip, Devlet eliyle iskÂn edilmelerini istememek şartıyla yurda kabul edilenlerdir.
f) İskÂnlı gocmen : Turk soyundan ve Turk kulturune bağlı olup, ozel kanunlarla yurt dışından getirilen ve bu Kanun hukumlerine gore taşınmaz mal verilerek iskÂnları sağlananlardır.
g) Munferit gocmen : Turk soyundan ve Turk kulturune bağlı olup, yurdumuza yerleşmek amacıyla bir aile olarak gelenlerdir.
ğ) Toplu gocmen : Turk soyundan ve Turk kulturune bağlı olup, iki ulke arasında yapılan anlaşmaya gore yurdumuza yerleşmek amacıyla toplu olarak gelen ailelerdir.
h) Bakan : Bayındırlık ve İskÂn Bakanıdır.
ı) Bakanlık : Bayındırlık ve İskÂn Bakanlığıdır.

İKİNCİ BOLUM : GOCMENLERİN KABULU
GOCMEN OLARAK KABUL EDİLMEYECEKLER
Madde 4 - (1) Turk soyundan ve Turk kulturune bağlı olmayan yabancılar ile Turk soyundan ve Turk kulturune bağlı bulunup da sınır dışı edilenler ve guvenlik bakımından Turkiye'ye gelmeleri uygun gorulmeyenler gocmen olarak kabul edilmezler.
MUNFERİT GOCMEN KABULU
Madde 5 - (1) Turkiye'de yerleşmek isteyen Turk soyundan ve Turk kulturune bağlı bulunan kimselerden, Turk uyruklu ve Turkiye'deki birinci veya ikinci derecede bir yakını tarafından referans verilen veya bulundukları ulkedeki konsolosluk temsilciliklerimize bizzat muracaat eden ve bu Kanun hukumlerine gore Dışişleri ve İcişleri bakanlıklarınca yapılacak incelemelerden sonra uygun gorulerek serbest gocmen vizesi alanlar, Hukumetten hicbir iskÂn yardımı istememeleri şartıyla İcişleri Bakanlığınca serbest gocmen olarak kabul edilirler.
(2) Bu yolla geleceklerin pasaportlarına gerekli acıklama yazılır ve haklarında 8 inci madde hukumlerine gore işlem yapılır.
TOPLU GOCMEN KABULU
Madde 6 - (1) Yabancı ulkelerle yapılan anlaşmalar gereğince Turkiye'ye gelmek isteyen Turk soyundan ve Turk kulturune bağlı kimseler, anlaşma hukumlerine gore ve Dışişleri Bakanlığının teklifi uzerine Bakanlar Kurulunca verilecek karar uyarınca İcişleri Bakanlığınca serbest gocmen olarak kabul olunurlar.
(2) Bunlar hakkında 8 inci madde hukumlerine gore işlem yapılır.
TURK SOYUNDAN OLMANIN VE TURK KULTURUNE BAĞLILIĞIN TAYİN VE TESPİTİ
Madde 7 - (1) Gocmen olarak kabul edilecekler bakımından Turk soyundan olmanın ve Turk kulturune bağlılığın tayin ve tespiti, ilgili bakanlıkların goruşu alınarak Dışişleri Bakanlığının teklifi uzerine Bakanlar Kurulu kararı ile yapılır.
GECİCİ BARINDIRMA, GOCMEN BELGESİ VERİLMESİ VE VATANDAŞLIĞA KABUL
Madde 8 - (1) 5 inci ve 6 ncı maddeler uyarınca yurda toplu olarak kabul olunan gocmenler, sınırlarımızdan girdikten sonra giriş noktalarındaki gocmen kabul merkezlerinde sağlık, gumruk, idari ve nakil işlemleri tamamlanıncaya kadar misafir edilirler. Bu sure icinde bakım, beslenme ve barınma ihtiyacları Kızılay Derneğinin de yardımlarıyla Bakanlıkca karşılıksız sağlanır.
(2) Bu giderler icin Maliye Bakanlığınca ivedilikle odenek aktarılır.
(3) Ozel kanunlarla yurdumuza getirilen iskÂnlı gocmenler, sınırlarımızdan yurda girdikten sonra gecici veya kesin iskÂnları icin belirlenen yerlerin, serbest gocmenler ise yerleştikleri yerlerin en buyuk mulki amirine muracaatla kendileri ve aile fertleri icin "Vatandaşlığa Girme Beyannamesi"ni imzalayarak "Gocmen Belgesi" almaya mecburdur. Gocmen Belgesi, iki yıl icin gecerli olup, gecici kimlik belgesi olarak kullanılır. Bu belgede, gocmenin bu Kanunun hangi maddesi uyarınca yurda kabul edildiği belirtilir.
(4) Gocmen olarak kabul edilenler, gerekli işlemlerin ilgili kuruluşlarca tamamlanmasından sonra Bakanlar Kurulu kararıyla vatandaşlığa alınırlar. Kucukler; baba ve analarına, baba veya anaları yoksa kan ve kayın hısımlarına bağlı tutulurlar. Kimsesiz gelen kucukler, yaşlarına bakılmaksızın vatandaşlığa alınırlar.
(5) 4 uncu maddede sayılan engellerden herhangi birini taşıdığı yurda girdikten sonra tespit edilen şahısların, gocmenlik işlemleri iptal edilir.

UCUNCU BOLUM :

İSKÂN ESASLARI İSKÂN YARDIMLARI
Madde 9 - (1) Gocmen, gocebe, yerleri kamulaştırılanlar ve millî guvenlik nedeniyle yerlerinin değiştirilmesine karar verilenlerin iskÂnı; şehir, kasaba ve koylerde, Bakanlıkca hazırlanacak plan ve projesine uygun olarak;
a) Oncelikle konut ve arsası,
b) Esnaf, sanatkÂr ve tuccarlara, gecimlerini sağlayacak işyeri ve arsası ile işletme kredisi,
c) Ciftcilere tarımsal projesinde ongorulen arazi, gerekli tarımsal girdiler, tarımsal yapılar veya arsası ile aynî ve nakdî işletme ve donatım kredileri,
c) Hak sahiplerinin talepleri halinde, konut, işyeri ve tarım arazisi kendileri tarafından bulunarak teklif edilmesi ve Bakanlıkca uygun gorulmesi halinde toplu veya munferit olarak ailelere iskÂn kredileri,
verilmek suretiyle bu Kanun hukumlerine gore borclandırma yoluyla yapılır.
(2) Tarımsal iskÂn projesinde ongorulen yıllık işletme ve donatım kredilerini, tarım arazilerinin devrinden sonraki iki yıl icinde istemeyen ailelere bu krediler kullandırılmaz.
(3) Bu Kanun uyarınca yurda kabul edilen gocmenlerin, gumrukten muaf kullanılmış eşyalarıyla birlikte sınırlarımızdan girişlerinden itibaren; yerleri kamulaştırılanlarla, millî guvenlik nedeniyle iskÂn edilenlere ve gocebelere yeni iskÂn alanına nakledilmeye başladıkları tarihten itibaren barındırma, yiyecek, yakacak ve tedavi yardımları ile bunlardan muhtac durumda olanlara bir defaya mahsus olmak uzere giyecek yardımları ve ayrıca yerleri kamulaştırılanlara gecici iskÂn icin karşılıksız yardımlar yonetmelikte belirtilen sure, miktar ve şartlara gore yapılır.
(4) Yukarıda sayılanların yeni iskÂn alanına nakilleri, hazırlanacak nakil projesine gore Devlet tarafından karşılıksız olarak sağlanır.
İSKÂNLI GOCMENLERİN İSKÂNI
Madde 10 - (1) Yurda kabul edilen iskÂnlı gocmenler, şartların elverdiği yerlerde Bakanlıkca bu Kanun hukumlerine gore iskÂn olunurlar. Ancak, Turkiye'ye geldikleri tarihten itibaren iki yıl icinde iskÂnını istemeyen gocmenler, Bakanlıkca iskÂn edilemezler ve yapılmakta olan karşılıksız yardımlar kesilir.
GOCEBELERİN İSKÂNI
Madde 11 - (1) Gocebeler, İcişleri Bakanlığı ile gerektiğinde diğer ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının da goruşleri alınmak suretiyle Bakanlıkca uygun gorulecek yerlere bu Kanun hukumlerine gore iskÂn edilirler. Ancak, iskÂn duyurusu tarihinin bitiminden sonra yuzseksen gun icinde muracaat etmeyen aileler iskÂn edilemezler.
YERLERİ KAMULAŞTIRILANLARIN İSKÂNI
Madde 12 - (1) Kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılacak baraj, baraj mucavir alanı, koruma alanı, havaalanı, karayolu, demiryolu, fabrika, ekonomi ve savunma ile ilgili diğer tesislerin inşası, tarih ve tabiat kıymetlerinin korunması gibi amaclar icin veya ozel kanunların uygulanması sebebiyle;
a) Taşınmaz mallarının kısmen veya tamamen kamulaştırılması sonucu yerlerini terk etmek zorunda kalan aileler,
b) Yapılan iskÂn planlama etutlerinin başladığı takvim yılı başlangıcından en az uc yıl once kamulaştırma sahasında yerleşmiş olup da taşınmaz malı olmayan aileler,
talep ettikleri takdirde Bakanlıkca gosterilecek yerlerde bu Kanun hukumlerine gore iskÂn edilirler.
(2) Ancak, iskÂn planlama etutlerinin başladığı tarihten once yerini terk etmiş olup kamulaştırılacak taşınmaz malı bulunan aileler iskÂn edilmezler. Bu tarihten geriye doğru uc yıl icerisinde, taşınmaz mallarını zorunlu hal olmadan ellerinden cıkaran ve yerine eşdeğerde veya daha fazla değerde taşınmaz mal almayan aileler yerlerini terk etmemiş olsalar dahi iskÂn edilmezler. Zorunlu haller yonetmelikle belirlenir.
(3) Kamu kurum ve kuruluşlarınca kamulaştırılan alanlarda yerleşik olan ve kamulaştırmadan etkilenen ailelerden Devlet eliyle başka yerde iskÂnını istemeyenler, yazılı başvuruları uzerine, ilgili valiliğin teklifi ve İcişleri Bakanlığının olumlu goruşu alınmak şartıyla Bakanlıkca kendi koy hudutları icinde gosterilecek bir yerde iskÂn edilebilirler.
(4) Bu madde kapsamına giren ve Devlet eliyle iskÂnlarını isteyen ailelerden; iskÂn duyurusu tarihinin bitiminden sonra doksan gun icinde muracaat etmeyenler ile aldıkları veya alacakları kamulaştırma bedelinin, Bakanlıkca belirlenen miktarını; kamulaştırma bedelinin Bakanlıkca belirlenen miktardan az olması halinde ise kamulaştırma ve tezyidi bedellerinin tamamını, Bakanlık Merkez Muhasebe Birimi Hesabına yatırmayı taahhut etmeyenler iskÂn edilmezler.
MİLLÎ GUVENLİK NEDENİYLE İSKÂN
Madde 13 - (1) Millî guvenlik nedeniyle iskÂn edilecek yerleşim unitelerinde yaşayan ailelerin iskÂnı, Milli Guvenlik Kurulunun onerileri doğrultusunda Bakanlar Kurulunca alınacak kararda belirtilecek şekil ve şartlar cercevesinde bu Kanun hukumlerine gore yapılır.
GOSTERİLEN YERDE İSKÂNI KABUL ETMEYENLER
Madde 14 - (1) 10, 11, 12 ve 13 uncu maddeler kapsamına giren hak sahibi ailelerin, Bakanlığın gosterdiği yerlerde iskÂn edilmeyi kabul etmemeleri halinde hak sahiplilik durumları Mahalli İskÂn Komisyonunca iptal edilir. Bu durumdaki aileler ikinci bir iskÂn talebinde bulunamazlar.
İSKÂN DUYURUSU
Madde 15 - (1) 11, 12 ve 13 uncu maddeler uyarınca iskÂn edileceklere, iskÂn şekli ve şartları bağlı bulundukları koy, kasaba veya ilce merkezlerinde duyurulur. İskÂn duyurusu ve bu duyuru uzerine yapılacak muracaatların usûl ve esasları yonetmelikle belirlenir.
__________________