Kırsal yerleşme

Madde 1- Bu Kanun, ulke genelindeki tum kırsal ve kentsel alanlarda yerleşme ve yapılaşmanın; bilim, teknik, sanat ve sağlık kuralları ile yoresel koşullara uygun, doğal, tarihi ve kulturel cevreyi korumayı, yaşatmayı ve geliştirmeyi temel alan, surdurulebilir gelişme ilkesi ile uyumlu, sektorler arası uyumu sağlamaya yonelik onlemleri alan, afetlere karşı duyarlı, guvenli ve yaşam kalitesini artırıcı oluşumunu, kullanımını ve bu sureclerle ilgili denetimi sağlamak, bunlarla ilgili politika, ilke ve esasları belirlemek amacıyla duzenlenmiştir.

Kapsam

Madde 2- Bu Kanun, ulke genelindeki tum kırsal ve kentsel alanlarda yapılan ve yapılacak her tur ve olcekteki haritalar, planlar, projeler ve etutler ile resmi ve ozel mevcut ve yapılacak tum yapıların; Kanunun amacına uygun inşasına, tadilatına, ilave ve guclendirilmesine ilişkin projelendirilmesi ve gercekleştirilmesine yonelik surec, orgutlenme ve uygulama araclarını, katılım, yapım, kullanım ve denetim kurallarını ve esaslarını kapsar.

Genel Esaslar

Madde 3- Bu Kanunun uygulanmasında; planlama ve yapılaşmada, toplumsal adalet, toplum ve kamu yararının ustunluğu, fert, toplum ve cevre sağlığı ile guvenliğinin korunması, sağlıklı ve guvenli yaşam cevrelerinin oluşturulması, yaşayanların haklarına saygılı ve karar sureclerine katan, afete duyarlı, doğal, tarihi ve kulturel değerleri koruyan, yaşatan ve geliştiren, kaynaklarla dengeli kentsel ve kırsal gelişmeyi sağlamaya yonelik plan hiyerarşisinin kurulması, sosyal ve teknik altyapının ve yaşanabilir cevrenin oluşturulması ile kurumlar ve disiplinler arası eşgudumun sağlanması esastır.

Herhangi bir alan, şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına, her tur ve olcekteki plan kararlarına, imar programına, bulunduğu bolgenin sosyal, kulturel ekonomik, coğrafik ve jeolojik koşullarına ve ilgili mevzuatlara aykırı kullanılamaz ve kullandırılamaz.

Fiziksel cevrenin engelliler icin ulaşılabilir ve yaşanılabilir kılınması icin, imar planları ile kentsel, sosyal, teknik altyapı alanlarında ve yapılarda ilgili standartlara uyulması, mevcut alan ve yapılarda gerekli onlemlerin alınması zorunludur.

Eşgudum, Uygulama ve İstisnalar

Madde 4- 2863/3386 sayılı Kultur ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu, 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu, 2872 sayılı Cevre Kanunu, 383/444 sayılı Ozel Cevre Koruma Kurumu Başkanlığı Kurulmasına Dair Kanun Hukmunde Kararname, 3621/3830 sayılı Kıyı Kanunu, 2960 sayılı Boğazici Kanunu, 6831 sayılı Orman Kanunu, 3202 sayılı Koy Hizmetleri Genel Mudurluğu Kuruluş ve Teşkilatı Hakkında Kanun, 4342/4368 sayılı Mera Kanunu, 2920 sayılı Sivil Havacılık Kanunu, 7269 sayılı Umumi Hayata Muessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun ile diğer ozel kanunlar kapsamında kalan alanlarda planlama ve yapılaşma konularında; anılan kanunlardaki doğal, kulturel, tarihi, ekolojik ve tarımsal amaclı korumaya ve afete karşı dayanıklı yapılaşmaya ilişkin ilke ve esaslar cercevesinde, ilgili kurum, kuruluş ve kurulların goruşleri doğrultusunda, bu Kanun hukumleri uygulanır.

388 sayılı Guneydoğu Anadolu Projesi Kalkınma İdaresi Teşkilatının Kuruluş ve Gorevleri Hakkında Kanun Hukmunde Kararname, 4562 sayılı Organize Sanayi Bolgeleri Kanunu, 4046 sayılı Ozelleştirme Uygulamalarının Duzenlenmesine Dair Kanun, 2985 sayılı Toplu Konut Kanunu, 1164 sayılı Arsa Ofisi Kanunu, 3218 sayılı Serbest Bolgeler Kanunu, 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bolgeleri Kanunu, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu, 3030 sayılı Buyukşehir Belediyelerinin Yonetimi Hakkında Kanun, 775 sayılı Gecekondu Kanunu, 442/3367 sayılı Koy Kanunu, 3213 sayılı Maden Kanunu ve birinci fıkrada sayılmayan diğer ozel kanunlarla belirlenmiş ve belirlenecek alanlarda anılan kanunların bu Kanuna aykırı olmayan hukumleri ile hukum bulunmayan hallerde bu Kanun hukumleri uygulanır.

Turk Silahlı Kuvvetlerince Milli Savunma Bakanlığına tahsisli veya tahsissiz olarak kullanılan araziler ile harekat acısından gelecekte kullanılmak uzere elde boş bulundurulan araziler ve 2565 sayılı Askeri Yasak Bolgeler ve Guvenlik Bolgeleri Kanunu kapsamında kalan yerler ile Askeri Hava Alanları Mania Planları kapsamında kalan yerlerde bu Kanun hukumlerinin nasıl uygulanacağı Milli Savunma Bakanlığı ve Bakanlıkca muştereken belirlenir.

Bu kanunla belirlenen her olcekteki plan onama, yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin verme yetkisine sahip idareler dışında, diğer kanunlarla yetki ve gorev verilen Bakanlık, Kurum ve Kuruluşların yetkileri bu kanunun yururluğe girdiği tarihten itibaren sona erer.

Bu Kanunun yururluğe girdiği tarihten sonra yururluğe girecek kanunların bu Kanuna aykırı hukumleri uygulanmaz. Yeni tur ve olcekte plan tanımlanamaz.

Bakanlıklar ve diğer Kamu Kurum ve Kuruluşlarının kuruluş kanunlarında yer alan, bu kanunun plan onama yetkileri ile uygulamaya ilişkin hukumlerine aykırı hukumler uygulanmaz, bu kanunun uygulanmasını değiştirecek yeni hukum ihdas edilemez.

Tanımlar

Madde 5- Bu Kanunda kullanılan bazı terimler aşağıda tanımlanmıştır:

Bakanlık: Bayındırlık ve İskan Bakanlığını, İlgili İdare: Belediye sınırları icinde belediye, belediye sınırları dışında valiliktir.

Belediye Grubu: Nufusları, ekonomik, sosyal, kulturel, doğal ve yerel ozellikleri ve gelişme potansiyellerine gore belediyelerin, planlama ve yapılanma esasları ve istihdam edecekleri teknik elemanlar konusunda ozelliklerine gore belirlenen gruptur.

İmar Mevzuatı: Bu Kanun ve bu kanun uyarınca cıkarılan yonetmelikler ile kullanılan malzemelere ilişkin olanlar da dahil, yerleşme ve yapılaşmaya yonelik, uygulamaları belirleyen tum kanun, tuzuk, yonetmelik, tebliğ, genelge, Turk standartları, kabul edilmiş uluslararası standartlar ve sozleşmeler, teknik şartnameler, her olcekte planlar, plan notları, kurul kararları, bilimsel, teknik ve etik kuralları,

Yer secimi: Ulkenin uluslararası ortamlarda rekabet edebilir yapıya kavuşturularak gelişmesini sağlamak amacıyla; sanayi, turizm, ulaşım, toplu konut, tarım, enerji ve cevre yatırımları, finans ve ticaret merkezleri gibi ozel oneme sahip kullanımlar ile enerji, bilişim, iletişim gibi ileri teknoloji gerektiren kullanımlara yonelik bolge ve alanlarla ilgili yer secimi; surdurulebilir ve sağlıklı kentleşmeyi yonlendirmek icin varsa ulke fiziki planına, gelişme ve kalkınma politikalarına, ekonomik, sosyal, doğal, kulturel, bilimsel ve afet verilerine ve cevresel etki değerlendirme verilerine uygun ve onlarla butunleşecek bicimde, Bakanlık eşgudumunde, ilgili Bakanlıklar ve kamu kurum ve kuruluşlarının temsilcilerinden oluşan Yer secimi Komisyonunca gercekleştirilen işlemdir.

Mekansal Strateji Planı: Genel ve uzun donemli ilke ve hedefler ile mekansal ana yonlendirme kararlarını belirleyen Ulke Fiziki Planı, Bolge Planı ve Alt Bolge Planıdır.

Ulke Fiziki Planı: Ulke butununde sosyo-ekonomik yapının duzenlenerek yonlendirilmesi, verimliliğin yukseltilmesi, dengeli buyumenin sağlanması, tarihsel, kulturel ve cevresel değerlerin korunmasına ilişkin mekansal stratejileri belirleyen, kamu kurum ve kuruluşları, ozel sektor ve sivil toplum organizasyonları arasında iletişimi kuran, kalkınma planları ile uyumlu ve dinamik yıllık programlara sahip kapsamlı rapor ve eklerinden oluşan belgedir.

Bolge Planı: Kalkınma planları ve yıllık programlarla bicimlenerek, planlama amac ve ihtiyaclarına gore varsa ulke fiziki planında belirlenecek bolgelerde, doğal, beşeri, sosyal, kulturel ve ekonomik kaynak, olanak ve potansiyeli değerlendirmek uzere yapılan calışmalar ile, ekonomik, sosyal, kulturel, sektorel ve fiziksel faaliyetlerin korunması, kullanılması, sınırlandırılması ve gelişimi ile bu faaliyetlerin bolge icinde dağılımına ve afet tehlike ve risklerini en aza indirmeye yonelik hedef ve ilke kararlarından oluşan, yer secimi kriterlerine uygun, alt olcekli planlara veri teşkil edecek politikaları oluşturan, 1/50.000 ve ustu olcekte hazırlanan, acıklama raporu ile bir butun olan plandır.

Alt Bolge Planı: Mekansal ve işlevsel butunluk arz eden bir veya birden fazla il sınırları butununde veya bir kısmında, varsa ulke fiziki planı ve bolge planlarına uygun olarak, demografik, kulturel, ekonomik, sosyal, fiziksel araştırmaların ve verilerin değerlendirilmesi ile hazırlanan, korunacak tabiat ve kultur varlıkları, su havzaları, ormanlar, tarımsal alanlar ve benzeri doğal kaynak ve varlıklar, afete maruz ve afet riskli yerleşme ve alanlar, temel altyapı, enerji, sanayi, ticaret, turizm merkezleri, ulaşım merkez ve eksenleri ile ana ulaşım ve altyapı kararlarını iceren, makro olcekte nufus dağılımı ve yoğunluğunu veren, yerleşme gelişme yonunu gosteren, konut, sanayi, tarım, turizm, ulaşım gibi yerleşme ve arazi ana kullanımı kararlarını yururlukteki tum mevzuat hukumleri doğrultusunda belirleyen, sektorler arasında koruma kullanma dengesi sağlayan, idareler ve disiplinler arası eşgudum esaslarını iceren, yer secimi kriterlerine uygun, alt olcekli planları yonlendiren, 1/50.000 ve/veya 1/25.000 olcekte hazırlanan, acıklama raporları ve plan notları ile bir butun olan plandır.

İmar Planı: Varsa bolge ve alt bolge planı kararlarına uygun bicimde, yore halkının sosyal ve kulturel gereksinimlerini karşılamayı, doğal, kulturel ve tarihi mirası korumayı, sağlıklı ve guvenli bir cevre ve afete karşı dayanıklı ve sağlıklı yapılaşma oluşturmayı, enerji verimliliğini ve yaşam kalitesini artırmayı hedefleyen ve bu amacla yerleşmenin ekonomik, demografik, sosyal, kulturel, tarihsel, fiziksel ozelliklerine ilişkin araştırmalara ve verilere dayalı olarak hazırlanan, kentsel yerleşme ve gelişme eğilimlerini alternatif cozumler oluşturmak suretiyle belirleyen, arazi kullanımı, koruma, kısıtlama kararları ve uygulama ilkelerini iceren pafta, rapor ve notlardan oluşan belgedir. İmar planı, nazım imar planı ve uygulama imar planı olmak uzere iki aşamadan oluşur.

Nazım İmar Planı: Onaylı halihazır haritalar uzerine varsa kadastral durum, jeolojik ve hidrojeolojik bilgiler ve afet verileri işlenmiş olarak, doğal, kulturel ve tarihi mirasın korunması, afete karşı dayanıklı ve sağlıklı yapılaşma oluşturma, enerji verimliliğini artırma ilkeleri gozetilerek, varsa bolge ve alt bolge planlarına uygun bicimde hazırlanan, arazi parcalarının genel kullanış bicimlerini, başlıca bolge tiplerini, bolgelerin gelecekteki nufus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, yerleşme alanlarının gelişme yon ve buyuklukleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin cozumu gibi hususları iceren, yer secimi kriterlerine uygun, uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olan ve zaman ve mekan etaplarını belirleyen, 1/5.000 olcekte hazırlanan, plan notları ve detaylı acıklama raporu ile bir butun olan plandır.

Uygulama İmar Planı: Onaylı halihazır haritalar uzerine, kadastral durum, jeolojik bilgiler ve afet verileri işlenmiş olarak nazım imar planı kararlarına uygun bicimde, doğal, kulturel ve tarihi mirasın korunması, afete karşı dayanıklı ve sağlıklı yapılaşma oluşturma, enerji verimliliğini artırma ilkeleri gozetilerek hazırlanan, arsa ve arazi duzenleme sınırlarını, uygulama icin gerekli imar programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve esaslarını, ceşitli bolgelerin yapı adalarını, parselleri, bunların kullanma kararlarını, yoğunluk, alan buyukluğu ve olculerini, duzenini, yaya ve trafik yollarını, yolların eğimlerini, kopruleri, gecitleri, meydanları, umumi hizmet alanlarını, kamu hizmet alanlarını, peyzaj alanlarını ve yapılaşmaya ilişkin, taban alanı katsayısı, kat alanı katsayısı, yukseklik, yaklaşma mesafeleri, on ve arka cephe hatları gibi tum bilgileri ayrıntıları ile gosteren raporuyla bir butun olan plandır.

Kırsal Yerleşme Planı: Ekonomik hayatın, peyzajın, doğal koşulların ve geleneksel değerlerin tarım ve hayvancılık uzerine kurulu olduğu koy yerleşik alanı ve civarını da kapsayan kırsal alanlarda yaşayanların ekonomik, barınma, dinlenme ve eğlenme faaliyetlerini geliştirmeye yonelik olarak tarım, hayvancılık, ekonomik, sosyal, kulturel ve doğal değerlerin surdurulebilir bicimde korunması ve geliştirilmesi, afete karşı dayanıklı ve sağlıklı yapılaşma oluşturulması amacı ile hazırlanan, sosyal ve teknik alt yapı ihtiyacları kırsal yaşam bicimine gore belirlenen planlardır.

İmar Programı: İmar planının uygulanmasını sağlayacak yonetsel, mali oneri ve onlemleri de iceren, surec ve yontemleri belirleyen, imar planı ile birlikte onaylanan program ile bu programa dayalı olarak hazırlanan 5 yıllık uygulama programlarından oluşan duzenlemedir.

Yerleşme Alanı: İmar planı sınırları icindeki yerleşik ve gelişme alanlarının tumudur.

Umumi Hizmet Alanları: Meydan, yol, park, yeşil alan, mezarlık, cocuk bahcesi, otopark, acık pazar yeri, hal, mezbaha, toplu taşım istasyonu, terminal, spor ve oyun alanı gibi alanlar ile kultur, sağlık, eğitim, guvenlik amaclı yapı ve tesislerle dini tesislere ayrılan kamu ortak kullanımına yonelik alanlardır.

Parselasyon Planı: Mevzuata, uygulama imar planı ve plan notlarına uygun yapılaşmaya temel oluşturmak ve kamu hizmet ve tesis alanları da dahil tum kullanımların, kesin parselasyon durumunu gosteren ve tapuya tescil işlemlerinde esas alınan umumi hizmet alanlarının kamu eline gecişini de sağlamak amacıyla hazırlanan, arazi ve arsa duzenleme işlemini de gosteren, ulke koordinat sistemine dayalı, dağıtım cetveli ve bu cetvele ilişkin acıklama raporu ile bir butun olan belgelerdir.

Halihazır Harita: Yersel veya fotogrametrik yontemle gunun gelişmiş teknolojisinden de yararlanılarak, cizgisel veya sayısal olarak yapılan, ulke koordinat sistemine dayalı, topografik nitelikli, fiziksel yapıyı ve mevcut kullanım şekillerini ve kadastro bilgilerini de gosteren, ekleriyle bir butun olan haritalardır

Jeolojik Harita: Onaylı halihazır haritalar uzerinde arazinin jeolojik yapısı ve litolojik, hidrojeolojik koşulları ve ozellikleri acısından yerleşime uygunluğunu irdeleyen, afet haritalarının hazırlanmasına veri oluşturan, acıklama raporu ile bir butun olan haritadır.

Afet Haritası: Jeolojik haritalar ve jeolojik-jeoteknik etut raporları da kullanılarak deprem, yangın, su baskını, yer kayması, kaya duşmesi, cığ, tasman gibi doğal ve teknolojik afetlere maruz, afete uğramış ya da afet etkisine acık alanlara ait harita bilgilerinin onaylı halihazır haritalar uzerine butunleştirilerek işlenmesi ile elde edilen ve raporu ile bir butun oluşturan, planlama alanında oluşabilecek tum afet risklerini ortaya koyan ve afet zararlarının azaltılmasına yonelik alan kullanım karar onerilerini de iceren planlamaya esas teşkil eden haritadır.

Zemin/Kaya Etudu: Ruhsata esas statik projelerin hazırlanmasından once imar planına esas oluşturan afet haritası verileri dikkate alınarak, yerinde ve/veya laboratuarda yapılacak zemin/kaya mekaniği deneyleri ile olası bir deprem anında zemine gelecek dinamik yuklere karşı zeminin davranışının ve zemin-temel-yapı etkileşiminin belirlenmesine esas teşkil eden araştırmaları ve zemin mekaniği, zemin dinamiği ve zemin emniyet gerilmesi hesaplarını ve karşılaşılması muhtemel sorunlar ve cozum onerilerini de kapsayan etuttur.

İmar Adası: İmar planında belirli kullanımlar icin ayrılan, cevresi yol ya da dere, gol, kanal, gibi eşiklerle sınırlı alandır.

İmar Parseli: İmar adaları icerisindeki kadastro parsellerinin Kanun, imar planı ve yonetmelik esaslarına gore duzenlenmiş şeklidir.

Yapı: Karada ve suda, kalıcı veya gecici, zemine doğrudan veya dolaylı olarak bağlı, resmi veya ozel bina ve benzerleri ile yol, kopru, tunel, hava meydanı, baraj, dolgu, iskele, liman, kule, istinat, ihata ve bahce duvarları, su, kanalizasyon, gaz, elektrik, telekomunikasyon santral ve istasyonları, iletim ve dağıtım hatları vb. enerji ve haberleşme alt yapı tesis ve tesisatları ile bunların eklerini ve butun bunların yer ustu ve yer altında yapılacak her turlu inşaat, tesisat, santral, imalat, montaj, değiştirme, sondaj, guclendirme ve esaslı onarımını kapsayan, yapım işlerini icine alan, sabit veya hareketli tesislerdir.

Bina: İcinde yaşamak veya ceşitli eylem ve işlevleri gercekleştirmek uzere inşa edilen yapıdır.

Basit Tamir ve Onarım: Yapılarda derz, ic ve dış sıva, boya, badana, oluk dere, doğrama, doşeme ve tavan kaplamaları, elektrik ve sıhhi tesisat tamirleri ile catı onarımı ve kiremit aktarılması işlemleridir.

Esaslı Onarım: Yapılarda taşıyıcı unsuru etkileyen ve/veya inşaat alanını ve ruhsat eki projelerini değiştiren işlemlerdir.

Yapı Sahibi: Yapı uzerinde mulkiyet hakkına sahip olan gercek ve tuzel kişilerdir.

Yapım Suresi: Yapı sahibinin, yapı ruhsatını aldığı tarih ile yapı kullanma iznini aldığı tarih arasındaki suredir.

Yapı Denetim Hizmeti: yapıya ilişkin, zemin ve temel etut raporlarının, yapı aplikasyon projesinin, mimari, statik, mekanik, elektrik tesisat, cevre, peyzaj vb. projeleri ile bunlara ait detay, hesap, metraj ve keşiflerinin, yapı eleman ve malzemelerinin, tum yapım işlerinin, kanunlara, yonetmeliklere, imar planına, standartlara, Bakanlıkca belirlenen teknik esaslara uygun olup olmadığının incelemesine, uygun olanlar hakkında yapı kullanma izin belgesi verilmesine esas rapor duzenlenmesine ilişkin hizmettir.

Yapı Denetim Hizmet Suresi: Yapı sahibi ile yapı denetim kuruluşu arasında imzalanan yapı denetim hizmet sozleşmesi tarihi ile bu sozleşmede belirtilen ve yapı ruhsatına işlenen iş bitirme tutanağının duzenlendiği tarih arasında gecen suredir.

Yapı İnşaat Alanı: Binalarda ışıklıklar haric, bodrum kat, asma kat ve catı arasında yer alan mekanlar ve ortak alanlar dahil yapının inşa edilen tum katlarının alanıdır.

Taban Alanı Kat Sayısı: Parselde yer alan yapıların, yapı yaklaşma mesafeleri icinde kalmak koşuluyla, zemin ve/veya bodrum katlar esas alınarak, taban alanının imar parseli alanına oranıdır.

Kat Alanı Kat Sayısı: Acık cıkmalar, ic yuksekliği 1.80 metreyi aşmayan yalnızca tesisatın gecirildiği tesisat galerileri ve katları, ticari amacı olmayan ve yapının kendi ihtiyacı icin, otopark olarak kullanılan bolum ve katlar, yangın merdivenleri, asansorler, kalorifer dairesi, komurluk, sığınak, su deposu, hidrofor, cop deposu, oğutme, arıtma bolumleri haric olmak uzere yapının butun konut, işyeri, eğlenme ve dinlenme yerleri gibi bu amacla kullanmak uzere ayrılmış bolumler ile bunlara hizmet veren depo ve benzeri alanlardan oluşan kullanılabilir katlardaki alanları toplamının parsel alanına oranından elde edilen sayıdır. Katlar alanı; bodrum kat, asma kat, cekme ve catı katı ile kapalı cıkmalar dahil kullanılabilen butun katların ışıklıklar cıktıktan sonraki alanları toplamıdır.

Yapı Yaklaşık Maliyet Bedeli: Binalarda, Bakanlıkca her yıl yayımlanan mimarlık ve muhendislik hizmet bedellerinin hesabına esas yapı yaklaşık birim maliyetlerine ilişkin ilgili mevzuatta belirtilen birim maliyet ile yapı inşaat alanının carpımından elde edilen bedel ve yapı ile ilgili betonarme, iksa, fore ve cakma kazık, istinat duvarı ve yapı malzemeleri ve benzeri gibi ozellikli imalatların keşif toplam bedelini, binalarda yapılacak değiştirme, guclendirme ve esaslı onarım işlerinin ve bina dışında kalan yapılarda ise yapının keşif bedelidir.

Taşıyıcı Sistem: Yapıların; inşaat muhendisinin gorev alanında bulunan, mimari projesine uygun, temel, betonarme, ahşap, celik karkas, duvar, doşeme ve catı gibi yuk taşıyan ve aktaran bolumleri ve istinat yapılarıdır.

Yapı Hasarı: Kullanım hatasından doğan ve doğal afet ve benzeri etkiler nedeni ile ilgili yonetmelikte ongorulen hasarlar haric, projelerinin ve yapının fen ve sanat kurallarına aykırı, eksik, hatalı ve kusurlu yapılması veya yanlış malzeme secimi nedeniyle yapıda meydana gelen ve yapının kullanımını engelleyen veya yapıda değer kaybı oluşturan veya proje ve yapım hatası nedeniyle bitişik yapılarda zarar oluşturan tazminata konu olan her turlu hasardır.

Teknik Danışman: Planlama, projelendirme, uygulama ve denetim gibi teknik işleri yuruten, idare ve diğer ilgililerle ilişkileri sağlayan; şehir plancısı, mimar ve muhendisler veya bu meslek mensuplarından oluşan kuruluşlardır.

Plan Muellifi: Plan yapma yetkisine sahip şehir plancısı unvanlı kişi veya tuzel kişilerdir.

Harita Muellifi: Halihazır harita ve parselasyon planı yapma yetkisine sahip harita ve kadastro, jeodezi ve fotogrametri muhendisi unvanlı, mesleki sorumluluk sigortası yaptırması zorunlu kişi veya tuzel kişilerdir.

Proje Muellifi: Uzmanlık konusuna uygun olarak, yapı ruhsatına esas her turlu etut, yapı aplikasyon, kentsel tasarım peyzaj, yapı projeleri ile bunlara ilişkin mahal listesi ve programı, metraj ve keşif hazırlama yetkisine ve telif hakkına sahip, ilgili meslek odasına kayıtlı ve buroları bu odalarca tescillenen, mesleki sorumluluk sigortası yaptırması zorunlu mimar ve muhendisleridir.

Yapı Denetim Kuruluşu: Bakanlıktan aldığı izin belgesi ile yanı sıra jeolojik/jeoteknik ve zemin etutlerinin, yapı projelerinin ve yapımın denetimini yapan, mevcut yapıların mevzuata uygunluğunun tespiti hususu da dahil teknik denetim konusunda muşavirlik hizmeti de verebilen, Bakanlıkca kayıt altına alınan ve yapının denetim sorumluluğunu ustlenen, tumu mimar ve muhendislerin ortaklığı ile kurulan, kontrol elemanı mimar ve muhendisler ile yardımcı kontrol elemanlarının da gorevlendirildiği, mali sorumluluk sigortası yaptırması zorunlu tuzel kişiliklerdir.

Denetim Sorumlusu Mimar ve Muhendis: Bakanlık tarafından kayıt altına alınmış, jeolojik/jeoteknik ve zemin etutlerinin, yapı aplikasyon, peyzaj ve yapı projelerinin ve yapımın denetimini yapan, mevcut yapıların mevzuata uygunluğunun tespiti hususu da dahil yapının, uzmanlık alanına uygun denetim sorumluluğunu alan, sicilleri uyesi olduğu meslek odasınca tutulan, mesleki sorumluluk sigortası yaptırması zorunlu, yapı denetim kuruluşu ortağı mimar ve muhendislerdir.

Kontrol Elemanları: Denetim sorumlusu mimar ve muhendislerin yonetiminde yapı denetimine katılan ve sicilleri ilgili meslek odasınca tutulan, kontrol elemanı olarak kayıt altına alınan, mesleki sorumluluk sigortası yaptırılması zorunlu, mimar ve muhendislerdir.

Yardımcı Kontrol Elemanları: Denetim sorumlusu mimar ve muhendislerin yonetiminde kontrol elemanları ile birlikte yapı denetimine katılan teknik oğretmen, yuksek tekniker, tekniker ve teknisyendir.

Yapı Muteahhidi: Ticari amacla ya da kendisi icin, şahsi finans kaynaklarını kullanarak kendi imkanları ve/veya taşeron kullanarak, yapım işini ustlenen, yapının ve malzemelerinin; yururlukteki plan ve mevzuata, bilimsel, teknik sanat ve sağlık kurallarına, standartlara ruhsat eki projelerine uygun olarak ve bunyesindeki ilgili uzmanların gozetimi ve yapı denetim kuruluşunun denetimi altında inşa edileceğini, iş guvenliği ve işci sağlığı ilkelerine uygun davranılacağını yapı sahibine ve ilgili idareye taahhut eden, ilgili meslek odasına kayıtlı, mali sorumluluk sigortası yaptırması zorunlu, gercek ve tuzel kişidir.

Şantiye Şefi: Konusuna ve niteliğine gore yapım işlerini yapı muteahhidi adına yoneten, yapının ve malzemelerinin; yururlukteki plan ve mevzuata, bilimsel, teknik, sanat ve sağlık kurallarına, standartlara ruhsat eki uygulama projelerine uygun olarak, yapı denetim kuruluşunun denetimi altında inşa edileceğini iş guvenliği ve işci sağlığı ilkelerine uygun davranılacağını, yapı sahibine yapı muteahhidine ve ilgili idareye taahhut eden ve uygulayan, sicili uyesi olduğu meslek odasınca tutulan ve şantiye şefi olarak kayıtlanan, mesleki sorumluluk sigortası yaptırması zorunlu mimar veya muhendislerdir.

Teknik Eleman: Yapı, elektrik tesisatı, sıhhi tesisat ve ısıtma, makine, harita kadastro ve benzeri alanlarda mesleki ve teknik oğrenim veren en az lise dengi okullardan mezun olmuş elemanlardır.

Yapı Sorumluları: Bu kanun uyarınca yapılması zorunlu sigortalarını yaptıran, yapım işlerinde gorev alan, yapı muteahhidi, proje muellifleri, varsa teknik danışman, şantiye şefi ve yapı denetim kuruluşu ve denetim sorumlusu mimar ve muhendisler ile kontrol ve yardımcı kontrol elemanları ve laboratuar gorevlileridir.

Laboratuar: İnşaat ve yapı malzemeleri ile ilgili ham Madde ve mamul madde uzerinde ilgili standartlarına veya teknik şartnamelerine gore olcum, muayene, kalibrasyon, test yapabilen, diğer ozelliklerini tayin eden, ilgili mevzuat uyarınca akredite olmuş veya Bakanlıktan izin almış, Bakanlıkca kayıt altına alınan, sicilleri ilgili meslek odalarınca tutulan, laboratuar sorumlusu tarafından yonetilen tesistir.

Yapı Projeleri: Bir yapının, arazi ve zemin etutleri yapılmış, yapı aplikasyon, peyzaj, cevre, mimari, statik, mekanik, elektrik ve diğer tesisatları ile bunlara ilişkin mahal listesi, programı, metraj ve keşif ve her turlu detayın belirtildiği projedir.

Standart Yapı Ruhsatı: Belediye sınırları icinde ve dışında kalan yerlerde inşa edilecek yapılar icin Belediye veya Valiliklerce, İmar Kanunu, İmar Planı ve Yonetmelik hukumleri ile TS 8737 standardına uygun olarak, yapı sahibi, yapı muteahhidi, şantiye şefi, tum proje muellifleri ve yapı denetim kuruluşu yetkilisinin, denetim sorumlusu mimar ve muhendislerin imzaları alınarak usulune uygun olarak duzenlenen belgedir.

Standart Yapı Kullanma İzin Belgesi: Belediye sınırları icinde ve dışında kalan yerlerde inşa edilen yapıların, tamamen bittiği takdirde, onaylı parselasyon planına ve tapu kaydına işlenen, kullanılabilmesi icin, yapı ruhsatını veren belediye ve valiliklerce TS 10970 standardına uygun olarak duzenlenen, yapı sahibi, yapı muteahhidi, şantiye şefi ile yapı denetim kuruluşu yetkilisinin, denetim sorumlusu mimar ve muhendislerin ve tum proje muelliflerinin imzaları alınarak, usulune uygun duzenlenen belgedir.

Zarar Goren: Etut, planlama, projelendirme ve yapımdan kaynaklanan yapı hasarı nedeni ile maddi zarara uğrayan gercek ve tuzel kişilerdir.

Sigorta Şirketleri: 7397 sayılı Sigorta Murakebe Kanununa gore kurulmuş olan şirketlerdir.

All Risk Sigortası: Yapı muteahhidi tarafından yaptırılması zorunlu olan, yapı inşaat ruhsatı ile yapı kullanma izin belgesi alınması arasındaki sure icinde meydana gelebilecek, her turlu can ve mal kaybı ve hasarını kapsayan sigortadır.

Mali Sorumluluk Sigortası: Bu Kanundan kaynaklanan gorevleri nedeni ile yapı denetim kuruluşları ve yapı muteahhidi tarafından yaptırılması gereken sigortadır.

Mesleki Sorumluluk Sigortası: Yapının projelendirilmesinde gorev alan tum meslek mensubu mimar ve muhendisler, şantiye şefi, denetim sorumlusu mimar ve muhendisler, kontrol elemanı mimar ve muhendisler ile laboratuar sorumlularının yaptırmakla zorunlu oldukları, uyesi bulundukları meslek odalarınca takibi yapılacak sigortadır.

Harita ve Parselasyon Planı Denetim Komisyonu: İlgili idarelerce, yapılan veya yaptırılan halihazır haritaları ve parselasyon planlarını onaylanmadan once mevzuat, teknik yeterlilik, toplum ve kamu yararına uygunluk acısından denetlemekle gorevli olan, calışma usul ve esasları Bakanlıkca cıkarılan, Yonetmelikle belirlenen komisyondur.

Plan Denetim Komisyonu: İlgili idarelerce, yapılan veya yaptırılan imar planlarını onaylanmadan once mevzuat, teknik yeterlilik, planların kademeli birlikteliği ilkesi, şehircilik ilke ve planlama esasları, doğal ve kulturel değerlerin ve cevrenin korunması ile toplum ve kamu yararına uygunluk acısından denetlemekle gorevli olan, calışma usul ve esasları Bakanlıkca cıkarılan, Yonetmelikle belirlenen komisyondur.

Yapı Denetim Komisyonu: Yapının, projelendirme ve yapım surecinde gorev alan tum sorumluların ve bunlara ait kuruluşların faaliyetlerini izlemek, faaliyetleri sırasında ortaya cıkabilecek ihtilafları cozumlemek, itirazları karara bağlamak, mevzuata aykırı uygulamalar hakkında kararlar almak ve uygulanmasını sağlamakla gorevli olan, calışma usul ve esasları Bakanlıkca cıkarılan, Yonetmelikle belirlenen komisyondur.

Ayrıca bu kanunla ilgili diğer tanımlar Bakanlıkca hazırlanacak yonetmeliklerde yer alır.
__________________