Vatana İhanet

Vatana ihanet veya vatan hainliği (İng: high treason; Fr: haute trahison, Alm: Hochverrat), meşru egemenlik organını devirmeye veya otoritesini yıkmaya, bağlı olduğu devlete karşı savaşmaya veya duşmanla işbirliği etmeye yonelik eylemleri kapsayan suc turu. Tarih boyunca bircok hukuk sisteminde tum sucların en buyuğu olarak değerlendirilmiş ve en şiddetli bicimlerde cezalandırılmıştır.
Gunumuz Turk ceza hukukunda vatana ihanet sucu tanımlanmamıştır. Ancak Turk Ceza Kanunu'nun devletin birliğini ve ulke butunluğunu bozmak, duşmanla işbirliği yapmak, devlete karşı savaşa tahrik, temel milli yararlara karşı hareket, askeri tesisleri tahrip ve duşman askeri hareketleri yararına anlaşma, duşman devlete maddi ve mali yardım konularını işleyen 302-308. maddeleri, geleneksel olarak vatana ihanet kapsamına giren sucları icerir.

Farklı ulkelerde vatana ihanet

İngiltere'de vatana ihanet sucu 1351 tarihli Treason Act ile tanımlanmıştır. Bu yasaya gore hukumdarı veya eşini veya buyuk oğlunu oldurmeye teşebbus, veya hukumdarın eşine veya buyuk kızına tecavuz, hukumdara karşı savaş acmak veya hukumdarın duşmanlarına fiilen yardımcı olmak high treason sucunu oluşturur. Bu yasa kapsamında en son 1946'da II. Dunya Savaşı'nda Alman propaganda servisinde calışan İngiliz vatandaşı William Joyce yargılanmış ve idam edilmiştir.
ABD Anayasası'nın III.3 maddesi vatana ihanet sucunu "Amerika Birleşik Devletlerine karşı savaşmak veya savaşan duşmana katılarak ona yardım etmek" eylemi ile sınırlar. Sucun kendisi ve cezası US Code 18/2381 maddesinde tanımlanmıştır. ABD tarihi boyunca vatana ihanetten toplam 40 dolayında federal dava acılmış ve hemen hic mahkûmiyet kararı alınmamıştır. 1952'den bu yana kullanılmayan vatana ihanet yasası 54 yıl aradan sonra ilk kez 2006'da El Kaide uyesi olmakla suclanan bir kişiye karşı kullanılmış, fakat yargılama gercekleşmemiştir.
Fransız hukukunda uzun sureden beri kullanımdan kalkmış olan haute trahison (vatana ihanet) sucu sadece 1875 tarihli Yuce Divan (Haute Cour de Justice) Yasası'nda, devlet başkanı veya bakanların vatana ihanetle suclanması halinde izlenecek yontem bağlamında korunmuştu. Bu yasa da 27 Şubat 2007'de yururlukten kaldırıldı.
Alman Ceza Kanunu'nın 81-83. maddeleri Hochverrat (vatana ihanet) sucunu duzenler. Bu maddelere gore, "Zor kullanarak Federal Alman Cumhuriyetini yıkmaya veya anayasa ile kurulu duzeni bozmaya teşebbus etmek" vatana ihanet sucunu oluşturur ve 10 yıl ila muebbet hapisle cezalandırılır.

Turkiye'de Hıyanet-i Vataniye Kanunu

Turkiye'de vatana ihanet sucu ilk kez Turkiye Buyuk Millet Meclisi tarafından 29 Nisan 1920'de cıkarılan 2 numaralı Hıyanet-i Vataniye Kanunu ile duzenlenmiştir. Bu kanun uyarınca, "Buyuk Millet Meclisi'nin meşruiyetine isyana yonelik sozlu , yazılı veya eylemli muhalefet ve fesatlıkta bulunanlar vatan haini sayılır." (Madde 1) "Fiilen vatan hainliğinde bulunanlar asılarak idam edilir." (Madde 2) "Vaiz ve hitabet suretiyle alenen ve ceşitli zeminlerde soz ve hareketleriyle vatan hainliği curmune tahrik ve teşvik edenlerle işbu tahrik ve teşviki yazı ve resimlerle yayanlar gecici kureğe konulurlar." (Madde 3) "Vatana ihanet sanıklarının yargılanması en cok 24 gun icinde karara bağlanır (Madde 7) ve temyiz edilemez." (Madde 8)
TBMM tarafından cıkarılan ikinci kanun olan Hıyanet-i Vataniye Kanunu, İttihat ve Terakki hukumetince Birinci Dunya Savaşı sırasında cıkarılan Hıyanet-i Askeriye Kanunu'ndan esinlenmiştir. Belirgin amac, o aşamada henuz otoritesi ve meşruiyeti tartışmalı olan TBMM'ne yonelik muhtemel direnişleri kırmaktır. Bu kanunu daha iyi uygulamak icin 29 Ekim 1920'de kurulan İstiklal Mahkemeleri, 1923'e kadar olan donemde 1000 ila 1500 arası idam kararı vermiştir. Ancak aynı kanuna gore hukum veren bidayet ceza mahkemelerinin aldığı idam kararlarının sayısı bilinmemektedir.
15 Nisan 1923'te cıkarılan 335 sayılı kanunla, saltanatın ilgasına ilişkin kanuna ve TBMM'nin meşruiyetine yayın yoluyla muhalefet etmek vatana ihanet kapsamına alınmıştır.
25 Şubat 1925'te Hıyanet-i Vataniye Kanunu'na eklenen bir madde ile "dini ve mukaddesatı siyasi amaclara esas ve alet etmek maksadıyla cemiyet kuranlar" da vatan hainliği kapsamına alınmış ve idamla cezalandırılmıştır.
2 sayılı Hıyanet-i Vataniye Kanunu 12 Nisan 1991 tarih ve 3713 sayılı Terorle Mucadele Kanunu duzenlemesiyle yururlukten kaldırılmıştır.

vikipedi

Vatana İhanet

Vatana İhanet, bir kişinin ulkesinin guvenliğine, butunluğune ve egemenliğine karşı işlediği suctur. Genellikle olum ya da ağır hapis cezasıyla cezalandırılan vatana iha*net sucu, ancak bir ulkenin yurttaşı olan kişilerce işlenebilir.
Vatana ihanetin kapsamı ulkeden ulkeye değişir. Turk hukukunda vatana ihanet deği*şik yasalarda duzenlenmiştir. Bu duzenleme*lerden ilki, 1920 tarihli Hıyanet-i Vataniye Kanunu'dur. 1930'da cıkarılan Askeri Ceza Kanunu'nda ve Turk Ceza Kanunu'nun ilgili hukumlerinde de vatana ihanet suclarına iliş*kin duzenlemeler yer alır. Vatana ihanet kapsamına giren suclar arasında ulkenin ulu*sal egemenliğini tehlikeye duşurecek, dini kullanarak devletin duzenini değiştirecek ve guvenliğini bozacak davranışlar ile ulusal savunma aleyhinde hareketler, savaş ihaneti, ulusal direnişi kırmak gibi suclar sayılabilir.
Kurtuluş Savaşı'nın başlarında Turkiye Bu*yuk Millet Meclisi'nin varlığına son vermeyi amaclayanları, vatana ihanetle suclananları ve asker kacaklarını yargılamak uzere İstiklÂl Mahkemeleri oluşturulmuştur. Savaş sırasın*da bircok davaya bakan bu mahkemeler cumhuriyetin kurulmasından sonra da bir sure gorevini surdurmuştur.
ABD Anayasası'na gore vatan haini, ulke*sine karşı savaşan ya da onun duşmanlarına yardım eden kişidir. Kanada'da ihanet sucu, ulkenin yoneticisine saldırıyı ya da oldurmeyi ve ulke aleyhine savaşmayı icerir. Aynı za*manda, Kanada'nın duşmanlarına yardım et*mek ya da askerleriyle catışmak da vatana ihanet sayılır.
İngiltere'de ulkenin guvenliğine karşı dav*ranışlar, hukumdara saldırı ya da suikast yasalara gore vatana ihanet sayılmaktadır.
Tarihin her doneminde onemli bir suc sayılan vatana ihanet ortacağda korkunc ceza*larla cezalandırılırdı. Hainlerin toprakları ve mallan ellerinden alınır, aileleri yoksulluğa terk edilir, kendileri de acımasız yontemlerle oldurulurdu.
Zaman icinde bu acımasız cezalandırma yontemlerinden vazgecilmiştir. Bircok ulkede vatana İhanet sucu icin hÂl olum cezası ongorulmekteyse de, suclulara zaman zaman yalnızca hapis cezası verilebilmektedir.
__________________