Kanun Numarası : 237
Kabul Tarihi : 5/1/1961
Yayımlandığı R. Gatezete : Tarih: 12/1/1961 Sayı: 10705
Yayımlandığı Dustur : Tertip: 4 Cilt: 1 Sayfa: 1529
Kanunun şumulu:
Madde 1 - a) Genel butceye dahil dairelerle katma ve ozel butceli idareler ve bunlara bağlı sabit ve doner sermayeli muesseseler,
b) İktisadi Devlet Teşekkulleri ve ozel kanun ve kararnamelerle kurulan her ceşit banka ve teşekkuller,
c) Yukardaki (a) ve (b) fıkralarında yazılı daire, idare, banka, teşekkul ve muesseselerin sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları teşekkul ve muesseseler,
d) (Değişik: 7/2/1990 - 3612/46 md.) Kamuya yararlı derneklerden Başbakanlıkca luzumlu gorulenler tarafından kullanılacak taşıtlar bu Kanun hukumlerine tabidir.
Madde 2 - Traktor, arazoz, motorla işleyen her ceşit ziraat ve inşaat makineleri, hava taşıtları munhasıran askeri maksatlar icin kullanılan ve ordunun silah ve techizatından madut bulunan taşıtlar bu kanun hukumlerine tabi değildir.
Tarifler:
Madde 3 - a) Kurum: 1 inci madde hukmune giren butun daire, teşekkul ve muesseseleri,
b) Taşıt: Motorlu ve motorsuz butun ulaştırma araclarını,
c) Arazi binek: Butun tekerlekleri muharrik binek taşıtlarını,
d) Kaptı kactı: Asgari iki sıra oturma yeri bulunan kapalı ve insan taşımaya mahsus taşıtları,
e) Arazi kaptıkactı: Butun tekerlekleri muharrik olan kaptıkactıları,
f) Pikap: Şofor mahallinde şofor dahil 3 kişiye kadar oturacak yeri ile arkasında azami 1750 kilograma kadar yuk taşımak icin yeri bulunan motorlu taşıtları,
g) Arazi pikap: Butun tekerlekleri muharrik olan pikapları,
h) Panel: Yuk taşıma yeri tamamen kapalı olan pikapları,
ifade eder.
Taşıt verilecekler:
Madde 4 - Emirlerine ve zatlarına binek otomobili verilenler (1) sayılı cetvelde, makam hizmetlerine tahsis edilen taşıtlar (2) sayılı cetvelde gosterilmiştir.
Madde 5 - Birinci maddede yazılı kurumlar daimi hizmetleri icin Bakanlar Kurulundan karar almak şartıyla yalnız birer hizmet arabası bulundurabilirler. Bu hizmet arabaları ihtiyaca gore Station Wagon binek, kaptıkactı tiplerinden biri olabilir.
Madde 6 - Kurumlar (1) ve (2) sayılı cetvellerde yazılı makam ve hizmetler icin hizalarında gosterilen arabalardan fazla taşıt bulunduramıyacakları gibi daimi hizmetler icin beşinci maddede yazılı tipte bir arabadan fazla arac kullanamazlar.
Devlet daireleri ve kurumların daimi ve devamlı hizmetleri icin kullanacakları taşıtlar:
Madde 7 - Devlet daireleri ile 1 inci maddede yazılı kurumların daimi ve devamlı hizmetlerinde taahhut yolu ile ifası mumkun ve caiz olmayan veya daha pahalıya malolacağı dairesince anlaşılan işleri icin kaptıkactı (Luks olanlar haric) arazi binek, arazi kaptıkactı, pikap, arazi pikap, panel, kamyonet, kamyon, otobus, cankurtaran, ambulans, cenaze arabası, motosiklet, motorlu ve motorsuz, sair kara, deniz taşıtlarından (Binek ve Station Wagon taşıtları haric) ihtiyacları kadar kullanabilirler.
Kullanılacak bu taşıtların, muayyen ve standart tipte, luks ve gosterişten uzak, memleket yollarına elverişli ucuz ve ekonomik olanlarından temin olunması şarttır.
Bu taşıtlar munhasıran resmi hizmetin ifasında kullanılmak uzere daire veya kurumlarının sorumlu makamlarınca tevzi ve tahsis olunurlar.
Şehir ve kasabalarla demiryolları istasyonlarından ve gundelik muayyen tarifelerle işleyen Devlete, belediyelere ait taşıt guzergahından uzak bulunan mevkilerdeki teşkilat ve işyerlerinde devamlı veya gecici olarak gorevli memur, subay ve hizmetlileri ve bu mevkide oturan ailesi efradını ve okula giden cocuklarını oranın bağlı bulunduğu şehir ve kasabaya veya en yakın muayyen tarifeli taşıt guzergahına goturup getirmek icin birinci fıkrada yazılı taşıtlardan tahsis edilebilir.
Şehir ve kasaba hudutları icerisinde olmakla beraber tren, otobus gibi gundelik muayyen tarifelerle işleyen taşıt guzergahından uzak bulunan munferit mevkilerdeki teşkilat ve iş yerlerinde devamlı veya gecici olarak gorevli memur ve hizmetlilerin bu mevkiler ile en yakın muayyen tarifeli taşıt guzergahına goturup getirilmesi icin de bu taşıtlar kullanılabilir.
Devlet dairelerinin sıkışık bulunduğu buyuk merkezlerde işletilen muayyen tarifeli taşıtlarla memurların zamanında iş başında bulunmalarını temin edecek yeterlikte olmadığı hallerde kurumlarca ve Devlet dairelerince memurlar icin otobus seferleri ihdas olunabilir.
Bu otobusler Ulaştırma Bakanlığınca hazırlanacak ve Bakanlar Kurulunca tasdik olunacak esaslar dairesinde işletilebilir.
Madde 8 - Bu kanuna bağlı (2) sayılı cetvelde yazılı taşıtlar yalnız hizalarında gosterilen hizmetlerde kullanılabilirler. Toren, hususi ve resmi davetlerde makamı işgal eden zatlar refakatlerine ailelerini de alabilirler. Kurumlara ait hizmetler icin memurlar da makamı işgal eden zatın refakatinde veya makamın musaadesiyle bu taşıtlara binerler.
Kurumların satın alacakları taşıtların bedeli:
Madde 9 - Kurumların satın alacakları taşıtların azami satınalma bedelleri, her yıl butce kanunlarına bağlı cetvellerde gosterilir.
Bu bedeller, orta sıklet ve vasati fiyatlar nazarı itibara alınmak suretiyle tesbit edilir.
Madde 10 - Genel ve katma butceli dairelerce bu kanuna gore satın alınacak taşıtların cinsi, adedi ve hangi hizmetleri icin satın alınacağı her yıl butce kanunlarına bağlı (R) işaretli cetvelde gosterilir.
(Değişik: 15/6/1965 - 631/2 md.) Genel butceye dahil dairelerin satınalabilecekleri taşıtların bedelleri kendi butcelerinde ozel bir tertibe konulur. Ancak bu Kanuna bağlı (1) sayılı cetvelde yazılı "İl Valileri" taşıtları, İcişleri Bakanlığınca luzum gorulduğu takdirde, gelir durumu musait olan il ozel idare butcelerinden de satın alınabilir.
Diğer kurumlar tarafından bu kanun gereğince taşıt satın alınabilmesi ancak satın alınacak taşıtın kullanılacağı hizmet, taşıtın cinsi ve muhammen bedeli gosterilmek suretiyle onceden alınmış Bakanlar Kurulunun musaadesine tabidir.
(Ek: 30/5/1963 - 240/1 md.) Elcilik ve delegeliklerin ihtiyacı icin satın alınacak taşıtların bedelleri Dışişleri Bakanlığı butcesinde ozel bir tertibe konulur.
Madde 11 - Genel ve katma butceli dairelerin kullanmakta oldukları taşıtların sayısı, cinsi, markası, satın alma tarih ve bedelleri, bir evvelki yıla nazaran vukubulan değişiklik ve sebepleri her yıl bir cetvel halinde tesbit ve o yılın butce kanunu tasarısı gerekcesine eklenir.
Madde 12 - (Değişik birinci fıkra: 15/6/1965 - 631/3 md.) Bu kanunla kullanılmasına cevaz verilen taşıtların işletme ve onarma masraflariyle vasıtayı kullanacak personelin her turlu istihkakları, taşıtın satınalındığı kurumlar butcelerine konulacak odeneklerle karşılanır. Ancak, bu kanuna bağlı (1) sayılı cetvelde yazılı "İl Valileri" taşıtları ile (2) sayılı cetvelde yazılı "kaymakamlıklar" taşıtlarının onarma ve işletme masrafları, genel butceye konulan odeneği tukendiği takdirde, ozel idare butcelerinden de karşılanabilir.
Mulga 2. fıkra: 30/5/1963 - 240/5 md.)
(Değişik: 24/9/1979 - KHK 31/1 md.) Resmi taşıtların savurganlığa yol acılmadan, butce olanaklariyle uyumlu bir bicimde kullanımını sağlamak uzere;
a) Akaryakıt, yağ ve diğer ikmal gereksinimlerinin ve onarma işlerinin sağlanması,
b) Gereğinde bunların yonetimlerinin tek elden yapılması,
c) Bakım, onarım, ikmal ve yonetim işlerinin yurutulmesinde, gerektiğinde, belli kurumlara gorev verilmesi,
d) Ekonomik olmayan taşıtların ekonomik olanlariyle değiştirilmesi, icin gerekli yontemler Bakanlar Kurulunca saptanır.
Taşıtların satılabilmeleri:
Madde 13 - Bu kanunun konusuna giren taşıtların satılabilmeleri, ya tahsis edildiği hizmet konusunun artık kalmamış olmasına veya ekonomik omrunu doldurmuş bulunmasına bağlıdır.
Bu taşıtların ekonomik omurlerini doldurmuş olmaları hali ilgili dairesinin teklifi uzerine Karayolları veya Devlet Su İşleri idaresinden bir makine uzmanı, kurumun yetkili bir personeli ile trafik teşkilatından bir uzmandan teşekkul edecek komisyon tarafından verilecek raporla belirtilir. Bu raporlar kurumun bağlı olduğu bakanlıkların tasvibine sunulur. Bu taşıtlar yururlukte bulunan hukumlere gore satılır.
Hizmet konusunun kalmaması halinde taşıtlar gereği yapılmak uzere Devlet Malzeme Ofisine devredilir.
(Ek fıkralar: 30/5/1963 - 240/2 md.) Dış temsilciliklerdeki taşıtların ekonomik omurlerini doldurmuş olmalarına mahalli temsilciliklerce tanzim ve tasdik edilecek rapor uzerine Dışişleri Bakanlığı ve Maliye Bakanlığınca karar verilir.
Gerek bu suretle hizmetten cıkarılan, gerek hizmet konusu kalmamış veya en az kullanma suresini doldurmuş bulunan dış temsilciliklere ait taşıtların mahallinde veya yurda getirilmek suretiyle satılması hususunda en tasarruflu yolu secmeye Dışişleri Bakanlığı ile Maliye Bakanlığı yetkilidir.
Yurda getirilmek suretiyle satılmasına karar verilen taşıtların gumruk ve diğer her turlu ithal vergi ve resimleri bu taşıtların Devlet Malzeme Ofisince satışları anında Gumruk Kanununa gore tesbit edilecek normal kıymetleri uzerinden gumruk idaresince tahakkuk ve satışı mutaakıp Devlet Malzeme Ofisi tarafından ilgili gumruğe odenir.
Kayıt, tescil ve verilecek plakalar:
Madde 14 - Bu kanunda yazılı kara taşıtlarının 6085 sayılı kanun gereğince Trafik Şube ve burolarına, deniz taşıtlarının alakalı dairelere kayıt ve tescil ettirilmesi mecburidir. Taşıtlara, taşıtın cinsine ve tahsis edilen makam veya hizmetlere gore İcişleri Bakanlığınca belirtilecek şekil, renk ve alameti taşıyan birer plaka konur.
Trafik şube ve buroları veya diğer alakalı daireleri bu kanunda yazılı taşıtlar dışında hic bir makam ve şahıs icin aynı şekil ve renkte plaka ve numara veremiyecekleri gibi hicbir makam ve dairede kendiliklerinden plaka ihdas ve istimal edemezler.
Kanuna bağlı (1) sayılı cetvelde belirtilenlere tahsis olunacak taşıtlar haric, butun taşıtların yan taraflarına "Resmi hizmete mahsustur" ibaresi yazılır.
Turk Silahlı Kuvvetlerine tahsis edilen taşıtlar bu madde hukumlerine tabi değildir.
Bu Kanun hukumlerinin uygulanmıyacağı haller:
Madde 15 - Genel veya kısmi seferberlik halleriyle harb hali, harb zamanı ve harb esnası hukumlerinin uygulanmasına Bakanlar Kurulunca karar verilmesi hallerinde askeri daire, birlik ve muesseseler tarafından kullanılacak taşıtlar hakkında bu kanun hukumleri uygulanmaz.
Cezalar:
Madde 16 - Bu kanunun şumulune giren taşıtları her ne suretle olursa olsun tahsis olunduğu işin gayrisinde veya şahsi hususlarda kullananlar veya kullanılmasına musaade edenler veya kanunda yazılı olduğu şekilde kullanılmış gibi gosterenler veya kanunen bir makama veya işe tahsis olunmadığı halde hakikatı tağyir ile bu taşıtlardan istifade eden ve ettirenler, bunların gidiş gelişine musaadeedenler veya kanuna aykırı olarak numara ve plaka verenlerle kullananlar veya kullanılmaya elverişli olduğu halde ekonomik omrunu doldurduğu bahanesiyle yenileyen veya yeniletenler veya bu hususlar icin masraf tahakkuk evrakını hazırlıyan veya tasdik veya bunlara ait ita emirlerini vize edenler hakkında fiilin mahiyetine gore bir seneye kadar hapis cezası verilir. Bu yuzden hasıl olan masraf ve zararlar kendilerine teselsulen ayrıca tazmin ettirilir.
Tekerruru halinde verilecek hapis cezası iki aydan aşağı olamaz.
Ceşitli hukumler:
Madde 17 - Ceşitli yardım yolları ile gelen her turlu taşıtlar tahsis olundukları hizmetlerde bu kanun hukumlerine gore kullanılır.
Ek Madde 1 - (30/5/1963 - 240 sayılı ek kanunun 3 uncu maddesi hukmu olup ek maddeye cevrilerek teselsul icin numaralandırılmıştır.)
237 sayılı kanunla dış temsilciliklere tahsis edilen taşıtların, Hazine icin daha tasarruflu olacağı Maliye Bakanlığının rızasına musteniden -onceden tesbit edilecek memleketlerde- eski model taşıtların fiyat farkı odenmek suretiyle, yenileri ile değiştirilmesine veya miadı dolmadan satılarak yenilerinin alınmasına Dışişleri Bakanlığınca karar verilebilir.
Bu yenilemenin yapılabilmesi icin her yıl butcesinin ilgili tertibine gereken odeneğin konulması ve (R) cetveli formulunde gosterilmesi şarttır.
Gecici Madde 1 - Bu kanun yururluğe girdiği tarihte kurumların ellerinde bulunup bu kanuna gore:
a) Kullanılması menedilen taşıtların (5) inci maddede yazılı Bakanlar Kurulu kararı alındıktan sonra 3 ay icinde,
b) 7 nci maddeye gore hizmetin devam etmesi halinde vasıf ve şartları bu kanuna uymuyan taşıtların, olanları ile değiştirilinciye kadar, kullanılmalarına devam olunur ve bu şart tahakkuk ettirildikten sonra uc ay icerisinde Devlet Malzeme Ofisine teslim olunurlar.
Bu kanuna gore Devlet Malzeme Ofisine teslim olunan taşıtlar satılmadan once usulu dairesinde kurumların veya Devlet dairelerinin ihtiyaclarına tahsis olunur.
Bu taşıtlar Devlet Malzeme Ofisince kendi usullerine gore satılarak masrafları cıkarıldıktan sonra bedelleri kurum veya dairelerine odenir.
Taşıtları muddeti icerisinde Devlet Malzeme Ofisine teslim etmeyenler, mevcut taşıtların şeklini veya istimal tarzını değiştirmek suretiyle kanun hukumlerine uydurmaya calışanlar hakkında da 16 ncı maddedeki cezalar tatbik olunur.
Gecici Madde 2 - 3827 sayılı kanun hukumlerine veya butce kanunlarına bağlı
(R) cetvellerindeki formullerine uygun olmayarak alınan ve Sayıştayca vizesi yapılmayan taşıtlardan alınmasına ve kullanılmasına kanunen cevaz verilmeyenler
Devlet Malzeme Ofisine iade olunurlar.
Bu kanuna uygun olanlarının da bir defaya mahsus olmak uzere vizeleri yapılır.
Gecici Madde 3 - Milli Birlik Komitesi emrine kurumlar veya dairelerce verilen taşıtlar uyelerince (1) sayılı cetveldeki taşıtlar gibi kullanılırlar.
Bu taşıtlar hizmetin hitamında ait oldukları daire veya kurumlarına iade olunurlar.
İade olunan taşıtlar bu kanun hukumlerine tabidir.
Madde 18 - 15/5/1940 tarihli ve 3827 sayılı Nakil Vasıtaları hakkındaki Kanun ek ve tadilleri ile birlikte kaldırılmıştır.
Madde 19 - Bu kanun yayımı tarihinde yururluğe girer.
Madde 20 - Bu kanunu Bakanlar Kurulu yurutur.
237 SAYILI ANA KANUNA İŞLENEMEYEN HUKUMLER:
1) 13/11/1996 tarih ve 4212 sayılı Kanunun gecici maddesi:
Gecici Madde 1 - Bu Kanunla tahsis edilen aracların plakalarına ilişkin esaslar.T.B.M.M Başkanlık Divanınca tespit edilir.


(1) SAYILI CETVEL
Aded Cinsi En az kullanma suresi
Turkiye Buyuk Millet Meclisi Başkanı(...) (1) 2 Binek 5 Yıl
T.B.M.M Başkanlık Divanı uyeleri, Komisyon Başkanları ve Grup Başkanvekilleri (1) 50 “ “
Cumhurbaşkanlığı 10 “ “
Başbakan 2 “ “
Bakanlar 1 er “ “
Genelkurmay Başkanı 1 “ “
Kara, Deniz, Hava Kuvvetler Kumandanları 1 er “ “
Elcilikler ve daimi delegelikler(Yurtdışında bulundukları surece) (2) 1 er “ “
Daimi Askeri Temsilcilikler Başkanlıkları(Yurtdışında bulundukları surece)(2) 1 er “ “
Dışişleri Bakanlığı Genel Sekreterliği (3 1 “ “
Anayasa Mahkemesi Başkanı (4) 1 “ “
İl Valileri (5) 1 er “ “
Yuksek Hakimler Kurulu Başkanı 1 “ “
Yargıtay Başkanı (7) 1 “ “
Danıştay Başkanı 1 “ “
Sayıştay Başkanı (9) 1 “ “
Cumhuriyet Başsavcısı (10) 1 “ “
Danıştay Başkanunsozcusu (11) 1 “ “
(1) Bu cetvelde yeralan "Birisi Senato Başkanı icin" ibaresi, 13/11/1996 tarih ve 4212 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle kaldırılmış ve cetvele "Turkiye Buyuk Millet Meclisi Başkanı" ibaresinden sonra gelmek uzere "TBMM Başkanlık Divanı uyeleri, Komisyon Başkanları ve Grup Başkanvekilleri" ibaresi eklenmiştir.
(2) "ve daimi delegeler" ibaresi 30/5/1963 tarih ve 240 sayılı Kanunun 4 uncu maddesi ile eklenmiştir.
(3) "Dışişleri Bakanlığı Genel Sekreterliğine" ilişkin kısmı 30/5/1963 tarih ve 240 sayılı Kanunun 4 uncu maddesi ile 2 sayılı cetvelden bu cetvele nakledilmiştir.
(4) 27/8/1963 tarih ve 310 sayılı Kanunun birinci maddesi ile eklenmiştir.
(5) "İl valilerine" ilişkin kısım 15/6/1965 tarih ve 631 sayılı Kanunun birinci maddesiyle 2 sayılı cetvelden bu cetvele nakledilmiştir.
5/11/1968 tarih ve 1068 sayılı Kanunun 1 inci maddesi ile 2 sayılı cetvele eklenen "Yuksek Hakimler Kurulu Başkanlığı'na ilişkin kısım", 25/11/1969 tarih ve 1193 sayılı Kanunun 1. maddesi ile 2 sayılı cetvelden bu cetvele nakledilmiştir.
(7) ,(9),(10) 25/11/1969 tarih ve 1193 sayılı Kanunun 1.maddesi ile 2 sayılı cetvelden bu cetvele nakledilmiştir.
(11) Daha once "Danıştay Başsavcılığı" şeklinde 2 sayılı cetvelde iken 25/11/1961 tarih ve 1193 sayılı Kanunun 1. maddesi ile bu ibare "Danıştay Başkanunsozcusu" şeklinde değiştirilerek bu cetvele nakledilmiştir.


(2) SAYILI CETVEL
Aded Cinsi En az kullanma suresi
Başbakanlık (Yabancı misafirler icin) 3 Binek 5 Yıl
Başbakanlık Musteşarlıkları 1 er “ “
Askeri Yargıtay Başkanı 1 “ “
Universite Rektorleri 1 er “ “
Diyanet İşleri Başkanı “ “
Askeri Yargıtay Başsavcısı “ “
Genelkurmay 2 nci Başkanı ve (J) Başkanlıkları 1 er “ “
Kara, Deniz, Hava Kuvvetler Kurmay Başkanlıkları “ “
Ordu, Kolordu, Tumen, Donanma, Hava Kuvvet ve
Yurt İci Bolge Kumandanlıkları 1 er “ “
Harb Akademileri Kumandanı 1 “ “
Jandarma Genel Kumandanı 1 “ “
General veya amiral rutbesi ile fiilen işgal edilen
diğer butun makamlara 1 er “ “
Bakanlıklar Musteşarları 1 er “ “
Emniyet Genel Mudurluğu 1 “ “
Ankara, İstanbul, İzmir Emniyet Mudurlukleri 1 er “ “
Kaymakamlıklar 1 er (Arazi binek) “
Emniyet daireleri (Kullanılması zaruri olan taşıtların adedi, cinsleri ve muddetleri Bakanlar Kurulunca belirtilir.)

237 SAYILI KANUNDA EK VE DEĞİŞİKLİK YAPAN MEVZUATIN YURURLUKTEN
KALDIRDIĞI KANUN VE HUKUMLERİ GOSTERİR LİSTE
Yururlukten Kaldıran Mevzuatın
Yururlukten Kaldırılan Kanun ------------------------------
veya Kanun Hukumleri Tarihi Sayısı Maddesi
---------------------------------------- -------- ------ -------
5/1/1962 tarih ve 237 sayılı Kanunun 12 nci maddesinin
2 nci fıkrası "elciliklerin taşıt işletme ve
onarma masrafları şahıslarına aittir" hukmu 30/5/1963 240 5

237 SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN
YURURLUĞE GİRİŞ TARİHİNİ GOSTERİR LİSTEKanun Yururluğe
No. Farklı tarihte yururluğe giren maddeler giriş tarihi
------- ---------------------------------------------- ------------
240 - 8/6/1963
310 - 4/9/1963
631 - 23/6/1965
1068 - 12/11/1968
1193 - 6/12/1969
KHK/31 - 28/9/1979
4212 - 19/11/1996
__________________