Kanun Numarası: 4081

Kabul Tarihi: 02/07/1941

Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 10/07/1941

Yayımlandığı Resmi Gazete Sayısı: 4856

Madde 1 - Bu kanuna gore korunacak ciftci malları aşağıda yazılıdır:

I - Ekili, dikili veya kendiliğinden yetişen butun nebatlarla Orman Kanununun şumulune girmeyen ağaclar ve ağaclıklar,

II - Ziraatte kullanılan veya ziraatle alakalı olan her nevi menkul ve gayrimenkul mallar,

III - Su arkları, set ve bentlerle hendek, cit, duvar ve emsali manialar, tarla ve bahce yolları.

Madde 2 - Bu kanunun hukumleri:

I - Koy sınırları icinde,

II - Şehir ve kasaba haricinde olup, belediye hududu icinde veya dışında bulunsun, zirai mahsulat istihsal edilmekte olan sahalarda tatbik olunur.

Madde 3 - Bu kanunda yazılı işlerden koylere taalluk edenleri ihtiyar meclisi, ikinci maddenin ikinci fıkrasında yazılı sahalara ait olanları koruma meclisi tarafından ifa olunur. Her kaza ve vilayet merkezinde ayrıca bir murakabe heyeti de bulunur.

Madde 4 - Murakabe heyetiyle koruma meclisine aza secilebilmek icin belediye meclisine aza intihap edilebilmek hakkına malik olmak ve aynı zirai sahada ziraatle meşgul bulunmak şarttır. Şu kadar ki, bunların belde sakini olup olmadıklarına bakılmaz. Koy Kanununun 30 uncu maddesi bu secimlerde de caridir.

Koruma meclisi azaları ticaret ve sanayi ve ziraat odaları bulunan yerlerde bunların da iştirakiyle toplanan belediye meclisi tarafından gizli reyle ve dort sene muddetle intihap olunurlar. Her intihapta beşi asli, beşi yedek aza olmak uzere on kişi secilir. Asli azalar arasında inhilal vukuunda yedek azadan en fazla rey alan boşalan yere gecer. Musavi rey almış olanlar arasında kur'a cekilir.

Koruma meclisi azaları aralarından gizli reyle bir reis ve bir reis vekili secerler.

( Ek fıkra: 09/01/1952 - 5856/1. md. ) Belediye meclislerinin her yenilenmesinde ciftci mallarını koruma meclisi uyeleri ile murakabe heyeti uyeleri yukarki bentte bildirilen usule gore yeniden secilirler.

Madde 5 - Murakabe heyeti, vilayet merkezinde valinin idare mensupları arasından sececeği bir zatın, kazalarda kaymakamın reisliği altında, ziraat ve veteriner mudur veya memurları ile dorduncu madde hukumleri dairesinde intihap olunan beş azadan teşekkul eder. Kaymakamın bulunmadığı hallerde heyete ziraat veya veteriner mudur veya memuru, bunların da, bulunmaması halinde kaymakamın tensip edeceği aza reislik eder.

Madde 6 - Murakabe heyeti, koruma ve ihtiyar meclisleri murettep aza adedinin ekseriyetiyle ictima ederler.

Kararlar, mevcudun ekseriyetiyle verilir. Reylerde musavat halinde reisin bulunduğu taraf tercih olunur. Reis ve azalar kendilerinin veya Koy Kanununun 30 uncu maddesinde yazılı hısımlarının alakalı oldukları işlerin muzakeresine iştirak edemezler. Bu gibi hallerde veya hastalık yahut diğer meşru mazeretler dolayısiyle aza noksanı yuzunden ictima edemiyen heyet veya meclis yedek azalarla tamamlanır.

Madde 7 - Koruma ve ihtiyar meclislerinin, ciftci mallarını koruma bakımından, vazife ve salahiyetleri şunlardır:

I - Koruma kadro ve butcesini ve senelik koruma ucreti tarifelerini tesbit ve her iki hususu murakabe heyetinin tetkik ve tasdikına sevketmek.

II - Koruculuk icin Koy Kanununda yazılı hukumlere gore bekciliğe ehil gorduklerini secerek tayinlerini vali veya kaymakamın tasdikına arzetmek, bekcilerin adedlerini ve calışma muddet ve şartlarını tesbit eylemek, vazife gorecekleri mıntakaları ayırmak ve bunlara para veya mal olarak verilecek aylık veya yıllığı kararlaştırmak ve vazifelerini iyi gormeleri icin luzumlu tedbirleri almak, hayvanlar icin muşterek coban tutmak,

III - Suların mezruat ve yollara yapacağı tahribatı onlemek ve su arkları ve hendeklerle tarla ve bahce yollarını tamir ettirmek ve bu yuzden doğacak masrafları butce harici olarak alakalılar arasında istifadeleri nispetinde taksim ve tahsil etmek (Alakalılardan fiilen calışmak isteyenler calışabilirler),

IV - Suların sivrisinek yetişmesine musait birikintiler yapmasına mani olmak ve bu maksat icin acılan kanallar ve mecraları ve kurutulmuş olan toprakları muhafaza etmek,

V - Elli liraya kadar olan zarar ve ziyan işlerine 26 ncı maddede yazılı hukumler dairesinde bakmak,

VI - Ondorduncu maddede gosterilen inzibat cezalarını vermek ve bu kanunda yazılı diğer vazifeleri gormek.

Madde 8 - Murakabe heyetinin vazife ve salahiyetleri şunlardır:

I - Koruma kadro ve butcesini ve senelik koruma bedeli tarifelerini tasdik veya bunlarda luzumlu gorduğu tadilleri icra etmek,

II - Mıntakaları dahilindeki koylerden mali ve zirai durumları bir bekciden ayrı olarak korucu tutmağa musait olmayanlarını tayin etmek,

III - Koruma ve ihtiyar meclisi kararlarına bu kanun hukumleri dahilinde yapılan itirazları tetkik etmek,

IV - Koruma ve ihtiyar meclislerinin bu kanunda gosterilen vazife ve salahiyetlerini devamlı bir nezaret ve murakabeye tabi tutmak,

V - Hayvanların sureti muhafaza ve sevki idaresine ve gececeği yolların tayinine; tarla, bağ ve bahce sınırlarının belli edilmesini veya bu yerlerin korunmasını temin icin mahallince yapılması mumkun ve mutat olan manialar konmasına; tarla yolları, su arkları ve sınır hendeklerinin set ve bentlerin evsaf ve sureti muhafazalarına mutedair tedbirlerin tesbitine dair koruma ve ihtiyar meclisleri tarafından yapılan teklifleri tetkik ile karara bağlamak ve bu kanunda gosterilen diğer işleri gormek,

VI - İkinci maddenin ikinci fıkrasında yazılı saha hudutlarını tayin ve tesbit etmek.

Murakabe heyeti luzum gorduğu hallerde bu sahanın hudutlarını değiştirebileceği gibi, yakınlık ve ciftcilik munasebetleri veya korumada kolaylık gibi mulahazalara binaen bu kanunun tatbiki bakımından mezkur sahanın bazı parcalarını veya tamamını en uygun gorduğu koye bağlıyabilir.

I, III ve V sayılı bentlerde yazılı muamelelerin bir ay zarfında neticelendirilmesi mecburidir.Koruma bedeli tarifelerinin tetkikatında (15) inci maddeye tevfikan yapılan itirazlar da nazara alınır.

İhtiyar veya koruma meclisleri veya bunlardan biri ile diğeri arasında tekevvun eden ihtilafları, her ikisinin tabi bulunduğu murakabe heyeti, ayrı ayrı murakabe heyetine tabi iseler bunlardan en yakın olanı kati olarak hal ve fasleder.

Madde 9 - Murakabe heyeti ile koruma ihtiyar meclisleri azalarına bu kanuna tevfikan yapılacak hizmet ve muamelelerden dolayı koruma sandığından hic bir ucret ve masraf verilemez.

Uzak mesafeler icin nakil vasıtası ucretiyle ehlivukufun zaruri masrafları koruma sandığından verilir. Bu masraflar zarar yapandan alınarak sandığa iade olunur. Şikayetcinin iddiası sabit olmazsa yapılan masraflar kendisine odettirilir.

Madde 10 - Bu kanunda yazılı istisnalar dışında koruma ve ihtiyar meclislerinin bu kanun hukumlerine tevfikan verecekleri kararlar aleyhine alakalılar tarafından kararın kendilerine tebliği tarihinden itibaren on gun zarfında murakabe heyetine muracaat ve itiraz olunabilir. Muddeti zarfında aleyhine itiraz edilmeyen kararlar katileşir. Bu suretle katileşen veya (murakabe heyetlerince itiraz uzerine verilen kararlar aleyhine hic bir kanun yoluna muracaat olunamaz) ve bunlar derhal icra olunur.

Madde 11 - Murakabe heyetiyle koruma ve ihtiyar meclislerinin muamelat ve mesaisi vali veya onun tavzif edeceği kimseler tarafından devamlı surette teftiş edilir.

Bu teftiş doğrudan doğruya Ziraat veya Dahiliye Vekaletlerince tensib edilen memurlar vasıtasiyle de yaptırılabilir. Bundan başka valiler bu kanunun iyi işlemesini murakabe ve kanunun tatbikatındaki hataların ıslahını murakabe heyetinden talep ederler.

Madde 12 - Bekcilerin vazifeleri şunlardır:

I - Ciftci mallarını korumak,

II - Ciftci mallarına zarar iras edildiği hallerde 24 uncu maddede gosterilen muameleleri ve bu kanunda yazılı diğer vazifeleri ifa etmek.

Madde 13 - Bekcilerin bu kanunda yazılı vazifelerden gayri işlerde istihdamları veya kısa bir zaman icin dahi olsa kendi mıntakaları haricine gonderilmeleri yasaktır.

Bunlar ancak umumi emniyet ve asayişin ve su baskını, zelzele ve yangın gibi umumi afetlerin zaruri kıldığı fevkalade ahvalde bağlı bulundukları yerin en buyuk mulkiye amirinin veya muhtarın izniyle kendi mıntakaları veya yukarıda gosterilen vazifeleri haricinde muvakkat olarak istihdam edilebilirler.

Şu kadar ki mali ve zirai durumları bir bekciden ayrı olarak koy korucusu tutmağa kudreti olmadığı murakabe heyetince yapılan tetkikat neticesinde tahakkuk eden koylerde koy korucularına ait vazifeler bu bekciye gordurulur.

Madde 14 - Bekcilere Koy Kanununun 80 ve 81 inci maddelerine tevfikan verilecek cezalardan başka uc gunden az ve on beşgunden cok olmamak uzere ucret kesmek ve işten cıkarmak cezaları da tatbik olunabilir.

Cezanın tayininde Koy Kanununda yazılı tertibe riayet mecburiyeti yoktur.

Verilen ceza derhal infaz olunur. Bunlardan yalnız işten cıkarma kararınan karşı murakabe heyetine itiraz olunabilir. İşten cıkarılan bekci bir sene gecmeden yeniden vazifeye alınamaz.

Madde 15 - Koruma tarifeleri her sene koruma ve ihtiyar meclisleri tarafından mahallin orf ve adeti ile iktisadi vaziyetine ve taalluk ettiği arazinin verimine, mahsulun nevine veya hayvan cinsine gore tanzim olunur.

Bu tarifeler murakabe heyetine gonderilmekle beraber aynı zamanda koy veya kasabanın munasip mahallerine de talik olunur. Alakadarlar talikten itibaren on gun zarfında koruma veya ihtiyar meclisleri vasıtasiyle veya doğrudan doğruya murakabe heyetine itiraz edebilirler. Tarifeler murakabe heyetinin tasdikiyle katileşir.

Koruma bedelleri her mahallin istihsal vaziyetlerine gore tesbit olunacak en musait zamanda ve Tahsili Emval Kanununa gore tahsil olunur. Ancak Tahsilat Komisyonunun vazifeleri koruma ve ihtiyar meclisleri, tahsildarın gorduğu işler koruma heyeti reisinin veya muhtarın tensip edeceği kimse tarafından ifa olunur.

Koruma tarifesi bir senelik bekci ucretlerinden başka peşin olarak odenecek zarar ve ziyanlarla masraf karşılığı olarak bekci ucretlerine yuzde 30 u gecmemek uzere yapılacak bir ilaveyi karşılayabilecek şekilde tanzim olunur.

Madde 16 - Koy sınırları veya ikinci maddenin ikinci fıkrasında yazılı saha icindeki ekilmiş arazi ile bağ, bahce veya ağaclıklara fiilen tasarruf etmekte olanlardan ve gelip gecici olmayan ve kendi hayvanlarını idare edecek kadar şahsına ait veya icarla merası bulunmayan suru sahiplerinden 15 inci maddede gosterilen tarifede yazılı senelik koruma parası veya bunun mukabili olan mahsul veya mal alınır. Koruma parasına tabi olanların bunun miktarı hakkında kendilerine veya ikametgahlarına yapılacak tebliğden itibaren on gun zarfında murakabe heyetine itiraz hakları vardır.

Madde 17 - Bu kanun hukumlerine tevfikan tahsil olunan para cezaları koruma sandığına irat kaydolunur.

Madde 18 - Her koruma ve ihtiyar meclisi nezdinde 16 ve 17 nci maddelerde yazılı gelirlerden bir koruma sandığı teşkil olunur. Bekci ucretlerinden başka zarar ve ziyan mukabili olarak tahsil edilmiş olan miktar, peşin olarak odenen zararlar dolayısiyle tukendiği veya zararın odenmesine kafi gelmediği takdirde sandık mevcudu tarifede yazılı esaslar dairesinde mukelleflerden yapılacak tahsilatla tamamlanır. Bu suretle yapılacak tahsilatta zarar ve ziyan karşılığı olarak 15 inci maddenin son fıkrasına gore tesbit edilmiş olan nisbet daima muhafaza olunur.

Madde 19 - 8 inci maddenin ikinci fıkrasında yazılı koylerde koy butcesindeki korucu ucreti koruma sandığına yatırılır. Bu kanunun tatbikı dolayısiyle hasıl olacak vaziyete gore koy korucularının adedi ihtiyac nisbetinde azaltılabilir. Bu suretle azaltılan koruculara ait ucret koy butcesinden koruma sandığına devrolunur.

Madde 20 - Mezruat arasında başıboş yakalanıp da on beş gun icinde sahipleri tarafından alınmayan hayvanlar koruma ve ihtiyar meclisi tarafından munasip gorulecek bir pazar yerinde muzayede ile satılır ve keyfiyet bir zabıt ile tesbit olunur. Muzayedede 2490 sayılı kanun hukumleri tatbik olunmaz. Sahibi malum olmayan hayvanlar icin her yerin orf ve adetine gore ilan yapılır.

Bu hayvanlar icin sarfedilen iaşe ve muhafaza masraflariyle yapılacak diğer masraflar satış bedelinden tenzil olunduktan sonra bakıyesi bir sene muddetle emaneten saklanır.Satış bedeli bu muddet icinde muracaat edilip alınmadığı takdirde koruma sandığına irat kaydolunur.

Madde 21 -Koruma sandığındaki paraların sarfedilebileceği yerler şunlardır:

I - Bekcilerin ucretleri,

II - 29 uncu maddeye gore odenecek zararlar,

III -Her mahallin hususiyet ve ihtiyaclarına gore koruma ve ihtiyar meclisleri tarafından bu kanunun tesbit ettiği hizmetlerin ifası icin yapılacak zaruri masraflar. Bu masrafların senelik yekunu hic bir halde bekci ucretleri yekununun yuzde onunu tecavuz edemez.

Madde 22 - Korunma sandığının mevcudu Devlet malı hukmundedir. Korunma gelirleri ve korunma sandığındaki paraya haciz konamaz. Korunma sandığı gelirinin cibayet ve sandık mevcudunun sarf sureti ve her sene sonunda hesabların nasıl kapatılacağı Ziraat Vekaletince tesbit olunur.

Madde 23 - Bu kanun ile vazifedar olanların vazifeleri dolayısile işledikleri suclara Ceza Kanununun memurlar hakkındaki hukumleri tatbik olunur.

Bu gibilerin ifa ettikleri vazifeden dolayı kendilerine karşı işlenen suclar memurlar aleyhine işlenmiş sayılır.

Madde 24 -Birinci maddede yazılı ciftci mallarına bir zarar vukuunda bekciler fiilin devamına mani olacak tedbirleri almakla beraber husule gelen zararın tesbitine yarayacak delilleri toplayarak keyfiyeti koruma veya ihtiyar meclisine bildirmek mecburiyetindedirler. İmkan bulunan hallerde bir zabıt varakası da tutulur.

Madde 25 - Korunma veya ihtiyar meclisinin sececeği vukuf ehli fiili haber veren bekci ile birlikte en gec yirmi dort saat zarfında vaka mahalline giderek zararın miktarını ve hangi şartlar altında yapıldığını tahmin ve tesbit ve bunu bir zabıt varakasiyle tevsik eder. Muhim işlerde vukuf heyetine koruma veya ihtiyar meclisi azasından bir veya bir kacı katılır.

Tutulacak zabıt varakaları ve işe mutaallik evrak derhal koruma veya ihtiyar meclisine tevdi olunur.

Zarar ve ziyanın tesbitine taalluk eden tetkikler Koy Kanunu hukumlerine gore yapılır.

Madde 26 - Birinci maddede yazılı ciftci mallarına iras edilen ve miktarı elli lirayı gecmiyen zararların tazminine mutaallik işleri koruma ve ihtiyar meclisleri Koy Kanunundaki usule gore tetkik ve hallederek bir karara bağlar.

Tazminat talebinin reddine ve yirmi liraya kadar olan kararlara karşı beş gun icinde sulh hakimine itiraz edilebilir. Şu kadar ki, zararı yapan tarafından vukubulan itirazlarda tazminine karar verilen paranın koruma sandığına aynı muddet icinde depo edilmesi şarttır. Bu fıkraya taalluk eden işlerde mahkeme, tetkikatını evrak uzerinde icra ve itiraz olunan kararı tadil veya tasdik suretiyle işi bir hafta icinde intac eder. Maddi hata vukuu veya sahtelik iddiası halinde mahkeme, luzum gorurse duruşma yapabilir.

Yirmi liradan yukarı olan tazmin kararlarına karşı alakalılar, yukarıki fıkrada yazılı depo şartı olmaksızın beş gun icinde sulh hakimine itiraz edebilir. Bu fıkraya gore yapılan itirazların tetkiki umumi hukumlere gore yapılır.

İtirazlar mahkemeye veya koruma ve ihtiyar meclislerine de yapılabilir. Meclisler itiraz evrakını derhal salahiyetli mahkemeye gonderir ve muterize bedava bir ilmuhaber verir.

Koruma ve ihtiyar meclislerinin itiraz olunmıyan kararları ile sulh hakimlerinin itiraz uzerine verecekleri kararlar kati olup bunlar aleyhine hic bir kanun yoluna baş vurulmaz.

Madde 27 - Yukarıdaki maddede yazılı zarar tazminine taalluk eden işlere bakılması alakalıların talep ve şikayetine bağlı değildir.

Zarar gorenin feragatı tahkikatı durdurmaz ve karar altına alınan meblağ tahsil edilerek sandığa irat kaydolunur.

Şu kadar ki koruma veya ihtiyar meclisinin tasvip edeceği tazminat alakalıya odendiği takdirde tahkikata devam edilmez.

Madde 28 - Koruma ve ihtiyar meclisince verilen kararlardan 20 liraya kadar olanları Koy Kanununun 66 ncı maddesinde yazılı usule tevfikan icra olunur. Şu kadar ki paranın odenmesi icin yapılan ihbarın muddeti 8 gundur.

İdare amirleri bu husustaki salahiyetlerini koruma veya ihtiyar meclisleri vasıtasiyle kullanabilirler.

Madde 29 -Zararın faili malum olmadığı hallerde koruma veya ihtiyar meclislerince tesbit olunan zararın dortte ucu koruma sandığından zarar gorene odenir. Bilahare fail taayyun ederse zararın tamamı kendisine odettirilir ve sandığın tediye etmiş olduğu mebaliğin mahsusu yapılarak geri kalan zarar gorene verilir.

Sandıktan peşin odenen miktar hic bir halde 20 lirayı gecemez. Zararın herhangi bir maksatla mal sahibi tarafından yapıldığı tahakkuk ederse sandıktan odenmiş olan paranın iki misli masrafiyle beraber koruma veya ihtiyar meclisi karariyle kendisinden tahsil olunarak sandığa irat kaydolunur.

Madde 30 - Zararı husule getiren hayvanlardan zarar mahallinde gorulenler bekciler tarafından yakalanarak zarar odeninceye kadar muhafaza edilir.

Bu suretle yakalanan hayvanlar koruma ve ihtiyar meclislerinin karar ve icra hususunda haiz oldukları salahiyet mahfuz kalmak şartiyle tazmin edilecek zararlara karşı teminat hukmundedir.

Şu kadar ki hayvan sahibi koruma veya ihtiyar meclislerinin ikinci fıkra hukumleri dahilinde takdir edeceği miktarı aynen veya nakten teminat olarak yatırır veya bu heyetlerin kabul edeceği bir muteselsil kefil gosterirse hayvanları geri alabilir.

Madde 31 - Murakabe heyetlerinin 8 inci maddenin beşinci bendine tevfikan ittihaz edecekleri tedbirlere aykırı harekette bulunanlardan koruma veya ihtiyar meclislerince bir liradan beş liraya kadar hafif para cezası alınır. Bu cezaya tebliği tarihinden on gun zarfında murakabe heyetine itiraz olunabilir.

Koruma veya ihtiyar meclisi, mahallin adet ve teamulu hilafına başıboş bırakılan hayvanların beheri icin sahiplerinden beş kuruştan elli kuruşa kadar alacağı parayı sandığa irat kaydeder. Bu husustaki kararlar katidir.

Madde 32 - Bekciler silahlıdırlar. Silah ve cephaneleri Devlet tarafından temin edilir. Kıyafet ve silahlarının cinsi Dahiliye Vekaleti tarafından tayin olunur.

Madde 33 - Bekciler, Koy Kanununun 77 nci maddesinde yazılı hallerde silah kullanmağa salahiyetlidirler.

Madde 34 - Toplu olarak 100 hektar ve daha fazla arazi işletenler hususi bekci kullandıkları takdirde koruma parası vermiyecekleri gibi koruma sandığından da hic tazminat alamazlar.

Şehir ve kasaba civarındaki ve koylerdeki sebze, cicek, meyve ve dut bahceleriyle fidanlıklarının hususi bekci tutmak şartiyle koruma parasını vermek mecburiyetinden istisnasına karar vermeğe koruma veya ihtiyar meclisleri salahiyetlidir. Alakalılar on gun zarfında bu karara karşı murakabe heyetine itiraz edebilirler. Bu gibiler koruma sandığından hic bir tazminat alamazlar.

Hususi bekciler bu kanundaki bekcilere verilen salahiyeti haiz değildirler.

Madde 35 - Bu kanun hukumlerine tevfikan yapılacak muracaat ve her turlu tetkik ve muamelelerden hic bir resim ve harc alınmaz.

Madde 36 - 20 Temmuz 1330 tarihli Kır Bekcileri Kanununun bu kanuna uymayan hukumleriyle Koy Kanununun 54 ve 55 inci maddeleri ilga edilmiştir.

Madde 37 - Bu kanun neşri tarihinden muteberdir.

Madde 38 - Bu kanun hukumlerini icraya Adliye, Dahiliye, Maliye ve Ziraat Vekilleri memurdur.
__________________