Varsayılan Beledİye Kanunu

Kanun Numarası : 5393

Kanun Kabul Tarihi : 3/07/2005

Resmi Gazete Tarihi : 13/07/2005

Resmi Gazete Sayısı : 25874

BİRİNCİ KISIM : GENEL HUKUMLER

BİRİNCİ BOLUM : AMAC, KAPSAM VE TANIMLAR

AMAC

Madde 1 - Bu Kanunun amacı, belediyenin kuruluşunu, organlarını, yonetimini, gorev, yetki ve sorumlulukları ile calışma usûl ve esaslarını duzenlemektir.

KAPSAM

Madde 2 - Bu Kanun belediyeleri kapsar.

TANIMLAR

Madde 3 - Bu Kanunun uygulanmasında;

a) Belediye: Belde sakinlerinin mahallî muşterek nitelikteki ihtiyaclarını karşılamak uzere kurulan ve karar organı secmenler tarafından secilerek oluşturulan, idarî ve malî ozerkliğe sahip kamu tuzel kişisini,

b) Belediyenin organları: Belediye meclisini, belediye encumenini ve belediye başkanını,

c) Belde: Belediyesi bulunan yerleşim yerini,

d) Mahalle: Belediye sınırları icinde, ihtiyac ve oncelikleri benzer ozellikler gosteren ve sakinleri arasında komşuluk ilişkisi bulunan idarî birimi,

İfade eder.




İKİNCİ BOLUM : BELEDİYENİN KURULUŞU VE SINIRLARI

KURULUŞ

Madde 4 - Nufusu 5.000 ve uzerinde olan yerleşim birimlerinde belediye kurulabilir. İl ve ilce merkezlerinde belediye kurulması zorunludur.

İcme ve kullanma suyu havzaları ile sit ve diğer koruma alanlarında ve meskûn sahası kurulu bir belediyenin sınırlarına 5.000 metreden daha yakın olan yerleşim yerlerinde belediye kurulamaz.

Koylerin veya muhtelif koy kısımlarının birleşerek belediye kurabilmeleri icin meskûn sahalarının, merkez kabul edilecek yerleşim yerinin meskûn sahasına azami 5.000 metre mesafede bulunması ve nufusları toplamının 5.000 ve uzerinde olması gerekir.

Bir veya birden fazla koyun koy ihtiyar meclisinin kararı veya secmenlerinin en az yarısından bir fazlasının mahallin en buyuk mulkî idare amirine yazılı başvurusu ya da valinin kendiliğinden buna gerek gormesi durumunda, valinin bildirimi uzerine, mahallî secim kurulları, onbeş gun icinde koyde veya koy kısımlarında kayıtlı secmenlerin oylarını alır ve sonucu bir tutanakla valiliğe bildirir.

İşlem dosyası valinin goruşuyle birlikte İcişleri Bakanlığına gonderilir. Danıştayın goruşu alınarak muşterek kararname ile o yerde belediye kurulur.

Yeni iskÂn nedeniyle oluşturulan ve nufusu 5.000 ve uzerinde olan herhangi bir yerleşim yerinde, İcişleri Bakanlığının onerisi uzerine muşterek kararnameyle belediye kurulabilir.

SINIRLARIN TESPİTİ

Madde 5 - Yeni kurulan bir belediyenin sınırları, kuruluşu izleyen altı ay icinde aşağıdaki şekilde tespit edilir:

a) Eskiden beri o yerleşim yerine ait sayılan tarla, bağ, bahce, cayır, mera, otlak, yaylak, zeytinlik, palamutluk, fundalık gibi yerler ile kumsal ve plajlar belediye sınırı icine alınır.

b) Belediye sınırlarını dere, tepe, yol gibi belirli ve sabit noktalardan gecirmek esastır. Bunun mumkun olmaması durumunda, sınır duz olarak cizilir ve işaretlerle belirtilir.

c) Belediyenin sınırları icinde kalan ve eskiden beri komşu belde veya koy halkı tarafından yararlanılan yayla, cayır, mera, koru, kaynak ve mesirelik gibi yerlerden geleneksel yararlanma hakları devam eder. Bu haklar icin sınır kÂğıdına şerh konulur.

d) Cizilen sınırların gectiği yerlerin bilinen adları sınır kÂğıdına yazılır. Ayrıca yetkili fen elemanı tarafından duzenlenen kroki sınır tespit tutanağına eklenir.

SINIRLARIN KESİNLEŞMESİ

Madde 6 - Belediye sınırları, belediye meclisinin kararı ve kaymakamın goruşu uzerine valinin onayı ile kesinleşir.

Kesinleşen sınırlar, valilikce yerinde uygulanmak suretiyle taraflara gosterilir ve durum bir tutanakla belirlenir. Kesinleşen sınır kararları ile dayanağı olan belgelerin birer orneği; belediyesine, mahallî tapu dairesine, il ozel idaresine ve o yerin mulkî idare amirine gonderilir.

Kesinleşen sınırlar zorunlu nedenler olmadıkca beş yıl sure ile değiştirilemez.

SINIR UYUŞMAZLIKLARININ COZUMU

Madde 7 - Bir il dÂhilindeki beldeler veya koyler arasında sınır uyuşmazlığı cıkması hÂlinde ilgili belediye meclisi ve koy ihtiyar meclisi ile kaymakamın goruşleri otuz gun sure verilerek istenir. Vali, bu goruşleri değerlendirerek sınır uyuşmazlığını karara bağlar. Buyukşehir belediyesi sınırları icinde kalan ilce ve ilk kademe belediyelerinin sınır değişikliklerinde buyukşehir belediye meclisinin de goruşu alınır.

İl ve ilce sınırlarının değiştirilmesini gerektirecek sınır uyuşmazlıklarında 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu hukumleri uygulanır.

BİRLEŞME VE KATILMA

Madde 8 - Belde, koy veya bunların bazı kısımlarının bir başka beldeye katılabilmesi icin bu yerlerin meskûn sahalarının katılınacak beldenin meskûn sahasına uzaklığı 5.000 metreden fazla olamaz.

Bir belde veya koyun veya bunların bazı kısımlarının meskûn sahasının, komşu bir beldenin meskûn sahası ile birleşmesi veya bu sahalar arasındaki mesafenin 5.000 metrenin altına duşmesi ve buralarda oturan secmenlerin yarısından bir fazlasının komşu beldeye katılmak icin başvurması hÂlinde, katılınacak belde sakinlerinin oylarına başvurulmaksızın, katılmak isteyen koy veya belde veya bunların kısımlarında başvuruya ilişkin oylama yapılır. Oylama sonucunun olumlu olması hÂlinde başvuruya ait evrak, valilik tarafından katılınacak belediyeye gonderilir. Belediye meclisi evrakın gelişinden itibaren otuz gun icinde başvuru hakkındaki kararını verir. Belediye meclisinin uygun gormesi hÂlinde katılım gercekleşir. Buyukşehirlerde birleşme ve katılma işlemleri, katılınacak ilce veya ilk kademe belediye meclisinin goruşu uzerine, buyukşehir belediye meclisinde karara bağlanır. Katılma sonrası oluşacak yeni sınır hakkında, 6 ncı maddeye gore işlem yapılır ve sonuc İcişleri Bakanlığına bildirilir.

Bir beldenin bazı kısımlarının komşu bir beldeye katılmasında veya yeni bir belde ya da koy kurulmasında, beldenin nufusunun 5.000'den aşağı duşmemesi gerekir.

Buyukşehir belediyesi bulunan yerlerde ayrılma yoluyla yeni bir belde kurulması icin belde nufusunun 100.000'den aşağı duşmemesi ve yeni kurulacak beldenin nufusunun 50.000'den az olmaması şarttır.

Bu madde uyarınca gercekleşen katılmalarda, katılınan belde ile bazı kısımları veya tumu katılan koy veya belde arasında; taşınır ve taşınmaz mal, hak, alacak ve borcların devri ve paylaşımı, aralarında duzenlenecek protokolle belirlenir.

Birleşme ve katılma işlemlerinde bu maddede duzenlenmeyen hususlarda 4 uncu madde hukmune gore işlem yapılır.

MAHALLE VE YONETİMİ

Madde 9 - Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yonetilir.

Belediye sınırları icinde mahalle kurulması, kaldırılması, birleştirilmesi, bolunmesi, adlarıyla sınırlarının tespiti ve değiştirilmesi, belediye meclisinin kararı ve kaymakamın goruşu uzerine valinin onayı ile olur.

Muhtar, mahalle sakinlerinin gonullu katılımıyla ortak ihtiyacları belirlemek, mahallenin yaşam kalitesini geliştirmek, belediye ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarıyla ilişkilerini yurutmek, mahalle ile ilgili konularda goruş bildirmek, diğer kurumlarla iş birliği yapmak ve kanunlarla verilen diğer gorevleri yapmakla yukumludur.

Belediye, mahallenin ve muhtarlığın ihtiyaclarının karşılanması ve sorunlarının cozumu icin butce imkÂnları olcusunde gerekli ayni yardım ve desteği sağlar; kararlarında mahallelinin ortak isteklerini goz onunde bulundurur ve hizmetlerin mahallenin ihtiyaclarına uygun bicimde yurutulmesini sağlamaya calışır.

BELDE ADININ DEĞİŞTİRİLMESİ

Madde 10 - Bir beldenin adı, belediye meclisi uye tam sayısının en az dortte uc coğunluğunun kararı ve valinin goruşu uzerine İcişleri Bakanlığının onayı ile değiştirilir. Bu karar Resmî Gazetede yayımlanır. Beldenin adının değişmesi ile belediyenin adı da değişmiş sayılır.

TUZEL KİŞİLİĞİN SONA ERDİRİLMESİ

Madde 11 - Meskûn sahası, bağlı olduğu il veya ilce belediyesi ile nufusu 50.000 ve uzerinde olan bir belediyenin sınırına, 5.000 metreden daha yakın duruma gelen belediye ve koylerin tuzel kişiliği; genel imar duzeni veya temel alt yapı hizmetlerinin gerekli kılması durumunda, Danıştayın goruşu alınarak, İcişleri Bakanlığının teklifi uzerine muşterek kararname ile kaldırılarak bu belediyeye katılır. Tuzel kişiliği kaldırılan belediyenin mahalleleri, katıldıkları belediyenin mahalleleri hÂline gelir. Tuzel kişiliği kaldırılan belediye ile koylerin taşınır ve taşınmaz mal, hak, alacak ve borcları katıldıkları belediyeye intikal eder.

Nufusu 2.000'in altına duşen belediyeler, Danıştayın goruşu alınarak, İcişleri Bakanlığının onerisi uzerine muşterek kararname ile koye donuşturulur. Tuzel kişiliği kaldırılan belediyenin tasfiyesi il ozel idaresi tarafından yapılır. Bu belediyenin taşınır ve taşınmaz malları ile hak, alacak ve borcları ilgili koy tuzel kişiliğine intikal eder. İntikal eden borcların karşılanamayan kısımları il ozel idaresi tarafından ustlenilir ve vali tarafından İller Bankasına bildirilir. İller Bankası bu miktarı, takip eden ayın genel butce vergi gelirleri tahsilat toplamının belediyelere ayrılan kısmından keserek ilgili il ozel idaresi hesabına aktarır.

KARARLARININ UYGULANMASI VE NUFUS

Madde 12 - 4, 6, 7, 8 ve 9 uncu maddelerde belirtilen kararlar kesinleşme tarihini takip eden yılın ocak ayının birinci gununden itibaren yururluğe girer. 4 uncu maddeye gore belediye kurulan yerlerde 2972 sayılı Mahallî İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Secimi Hakkında Kanunun 29 uncu maddesine gore secim yapılır.

8 inci maddede gecen birleşme ve katılmalara, 9 uncu maddede gecen mahalle kaldırılmasına, 11 inci maddede gecen belediye ve koy tuzel kişiliğinin kaldırılmasına veya bir beldenin koye donuşturulmesine dair kararlar ilk mahallî idareler secimlerinde uygulanır ve secimler bu yerlerin yeni durumlarına gore yapılır.

(Ek fıkra: 06/03/2007-5594 S.K./2.mad.) Birleşme, katılma veya tuzel kişiliğin kaldırılması sonucu tuzel kişiliği ilk mahallî idare secimlerine kadar devam edecek olan belediye ve koylerde, birleşme ve katılma işleminin gercekleşmesi veya muşterek kararnamenin yayımlandığı tarihten itibaren yeni nazım ve uygulama planı yapılmaz; mevcut planlarda yapılması gereken zorunlu değişiklik ve her turlu imar uygulaması katılınacak belediyenin uygun goruşu alınarak yapılır. Uygun goruş verilmeyen plan değişiklikleri yapılamaz.

(Ek fıkra: 06/03/2007-5594 S.K./2.mad.) Tuzel kişiliği sona erecek belediye ve koylerin taşınmazlarının satılması ile vadesi tuzel kişiliğin sona ereceği tarihi aşan borclanma yapılması İcişleri Bakanlığının onayına tabidir.

(Ek fıkra: 06/03/2007-5594 S.K./2.mad.) Belediye ihbar ve kıdem tazminatlarının odenmesi konusunda, 68 inci maddenin (d) bendinde ongorulen sınırlamaya bağlı olmaksızın İcişleri Bakanlığının onayı ile borclanma yapabilir. Bu amacla yapılan borclanmalar ihbar ve kıdem tazminatı dışında hicbir gider icin kullanılamaz.

Bu Kanunda ongorulen nufus buyukluğu icin Devlet İstatistik Enstitusu Başkanlığınca bildirilen nufus esas alınır.

HEMŞEHRİ HUKUKU

Madde 13 - Herkes ikamet ettiği beldenin hemşehrisidir. Hemşehrilerin, belediye karar ve hizmetlerine katılma, belediye faaliyetleri hakkında bilgilenme ve belediye idaresinin yardımlarından yararlanma hakları vardır. Yardımların insan onurunu zedelemeyecek koşullarda sunulması zorunludur.

Belediye, hemşehriler arasında sosyal ve kulturel ilişkilerin geliştirilmesi ve kulturel değerlerin korunması konusunda gerekli calışmaları yapar. Bu calışmalarda universitelerin, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının, sendikaların, sivil toplum kuruluşları ve uzman kişilerin katılımını sağlayacak onlemler alınır.

Belediye sınırları icinde oturan, bulunan veya ilişiği olan her şahıs, belediyenin kanunlara dayanan kararlarına, emirlerine ve duyurularına uymakla ve belediye vergi, resim, harc, katkı ve katılma paylarını odemekle yukumludur.

UCUNCU BOLUM : BELEDİYENİN GOREV, YETKİ VE SORUMLULUKLARI

BELEDİYENİN GOREV VE SORUMLULUKLARI

Madde 14 - Belediye, mahallî muşterek nitelikte olmak şartıyla;

a) İmar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel alt yapı; coğrafî ve kent bilgi sistemleri; cevre ve cevre sağlığı, temizlik ve katı atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve ambulans; şehir ici trafik; defin ve mezarlıklar; ağaclandırma, park ve yeşil alanlar; konut; kultur ve sanat, turizm ve tanıtım, genclik ve spor; sosyal hizmet ve yardım, nikÂh, meslek ve beceri kazandırma; ekonomi ve ticaretin geliştirilmesi hizmetlerini yapar veya yaptırır. Buyukşehir belediyeleri ile nufusu 50.000'i gecen belediyeler, kadınlar ve cocuklar icin koruma evleri acar.

b) Okul oncesi eğitim kurumları acabilir; *1* Devlete ait her derecedeki okul binalarının inşaatı ile bakım ve onarımını yapabilir veya yaptırabilir, her turlu arac, gerec ve malzeme ihtiyaclarını karşılayabilir; sağlıkla ilgili her turlu tesisi acabilir ve işletebilir; kultur ve tabiat varlıkları ile tarihî dokunun ve kent tarihi bakımından onem taşıyan mekÂnların ve işlevlerinin korunmasını sağlayabilir; bu amacla bakım ve onarımını yapabilir, korunması mumkun olmayanları aslına uygun olarak yeniden inşa edebilir. Gerektiğinde, oğrencilere, amator spor kuluplerine malzeme verir ve gerekli desteği sağlar, her turlu amator spor karşılaşmaları duzenler, yurt ici ve yurt dışı musabakalarda ustun başarı gosteren veya derece alan sporculara belediye meclisi kararıyla odul verebilir. Gıda bankacılığı yapabilir.

Belediye, kanunlarla başka bir kamu kurum ve kuruluşuna verilmeyen mahallî muşterek nitelikteki diğer gorev ve hizmetleri de yapar veya yaptırır. *1*

Hizmetlerin yerine getirilmesinde oncelik sırası, belediyenin malî durumu ve hizmetin ivediliği dikkate alınarak belirlenir.

Belediye hizmetleri, vatandaşlara en yakın yerlerde ve en uygun yontemlerle sunulur. Hizmet sunumunda ozurlu, yaşlı, duşkun ve dar gelirlilerin durumuna uygun yontemler uygulanır.

Belediyenin gorev, sorumluluk ve yetki alanı belediye sınırlarını kapsar.

Belediye meclisinin kararı ile mucavir alanlara da belediye hizmetleri goturulebilir.

4562 sayılı Organize Sanayi Bolgeleri Kanunu hukumleri saklıdır.

(Ek fıkra : 01/07/2006 - 5538 S.K/29/a.mad) Sivil hava ulaşımına acık havaalanları ile bu havaalanları bunyesinde yer alan tum tesisler bu Kanunun kapsamı dışındadır.

BELEDİYENİN YETKİLERİ VE İMTİYAZLARI

Madde 15 - Belediyenin yetkileri ve imtiyazları şunlardır:

a) Belde sakinlerinin mahallî muşterek nitelikteki ihtiyaclarını karşılamak amacıyla her turlu faaliyet ve girişimde bulunmak.

b) Kanunların belediyeye verdiği yetki cercevesinde yonetmelik cıkarmak, belediye yasakları koymak ve uygulamak, kanunlarda belirtilen cezaları vermek.

c) Gercek ve tuzel kişilerin faaliyetleri ile ilgili olarak kanunlarda belirtilen izin veya ruhsatı vermek.

d) Ozel kanunları gereğince belediyeye ait vergi, resim, harc, katkı ve katılma paylarının tarh, tahakkuk ve tahsilini yapmak; vergi, resim ve harc dışındaki ozel hukuk hukumlerine gore tahsili gereken doğal gaz, su, atık su ve hizmet karşılığı alacakların tahsilini yapmak veya yaptırmak.

e) Muktesep haklar saklı kalmak uzere; icme, kullanma ve endustri suyu sağlamak; atık su ve yağmur suyunun uzaklaştırılmasını sağlamak; bunlar icin gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek ve işlettirmek; kaynak sularını işletmek veya işlettirmek.

f) Toplu taşıma yapmak; bu amacla otobus, deniz ve su ulaşım aracları, tunel, raylı sistem dÂhil her turlu toplu taşıma sistemlerini kurmak, kurdurmak, işletmek ve işlettirmek.

g) Katı atıkların toplanması, taşınması, ayrıştırılması, geri kazanımı, ortadan kaldırılması ve depolanması ile ilgili butun hizmetleri yapmak ve yaptırmak.

h) Mahallî muşterek nitelikteki hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla, belediye ve mucavir alan sınırları icerisinde taşınmaz almak, kamulaştırmak, satmak, kiralamak veya kiraya vermek, trampa etmek, tahsis etmek, bunlar uzerinde sınırlı aynî hak tesis etmek.

i) Borc almak, bağış kabul etmek.

j) Toptancı ve perakendeci hÂlleri, otobus terminali, fuar alanı, mezbaha, ilgili mevzuata gore yat limanı ve iskele kurmak, kurdurmak, işletmek, işlettirmek veya bu yerlerin gercek ve tuzel kişilerce acılmasına izin vermek.

k) Vergi, resim ve harclar dışında kalan dava konusu uyuşmazlıkların anlaşmayla tasfiyesine karar vermek.

l) Gayrisıhhî muesseseler ile umuma acık istirahat ve eğlence yerlerini ruhsatlandırmak ve denetlemek.

m) Beldede ekonomi ve ticaretin geliştirilmesi ve kayıt altına alınması amacıyla izinsiz satış yapan seyyar satıcıları faaliyetten men etmek, izinsiz satış yapan seyyar satıcıların faaliyetten men edilmesi sonucu, cezası odenmeyerek iki gun icinde geri alınmayan gıda maddelerini gıda bankalarına, cezası odenmeyerek otuz gun icinde geri alınmayan gıda dışı malları yoksullara vermek.

n) Reklam panoları ve tanıtıcı tabelalar konusunda standartlar getirmek.

o) Gayrisıhhî işyerlerini, eğlence yerlerini, halk sağlığına ve cevreye etkisi olan diğer işyerlerini kentin belirli yerlerinde toplamak; hafriyat toprağı ve moloz dokum alanlarını; sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) depolama sahalarını; inşaat malzemeleri, odun, komur ve hurda depolama alanları ve satış yerlerini belirlemek; bu alan ve yerler ile taşımalarda cevre kirliliği oluşmaması icin gereken tedbirleri almak.

p) Kara, deniz, su ve demiryolu uzerinde işletilen her turlu servis ve toplu taşıma aracları ile taksi sayılarını, bilet ucret ve tarifelerini, zaman ve guzergÂhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler uzerinde arac park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik duzenlemesinin gerektirdiği butun işleri yurutmek.

(l) bendinde belirtilen gayrisıhhî muesseselerden birinci sınıf olanların ruhsatlandırılması ve denetlenmesi, buyukşehir ve il merkez belediyeleri dışındaki yerlerde il ozel idaresi tarafından yapılır.

Belediye, (e), (f) ve (g) bentlerinde belirtilen hizmetleri Danıştayın goruşu ve İcişleri Bakanlığının kararıyla suresi kırkdokuz yılı gecmemek uzere imtiyaz yoluyla devredebilir; toplu taşıma hizmetlerini imtiyaz veya tekel oluşturmayacak şekilde ruhsat vermek suretiyle yerine getirebileceği gibi toplu taşıma hatlarını kiraya verme veya 67 nci maddedeki esaslara gore hizmet satın alma yoluyla yerine getirebilir.

İl sınırları icinde buyukşehir belediyeleri, belediye ve mucavir alan sınırları icinde il belediyeleri ile nufusu 10.000'i gecen belediyeler, meclis kararıyla; turizm, sağlık, sanayi ve ticaret yatırımlarının ve eğitim kurumlarının su, termal su, kanalizasyon, doğal gaz, yol ve aydınlatma gibi alt yapı calışmalarını faiz almaksızın on yıla kadar geri odemeli veya ucretsiz olarak yapabilir veya yaptırabilir, bunun karşılığında yapılan tesislere ortak olabilir; sağlık, eğitim, sosyal hizmet ve turizmi geliştirecek projelere İcişleri Bakanlığının onayı ile ucretsiz veya duşuk bir bedelle amacı dışında kullanılmamak kaydıyla arsa tahsis edebilir.

Belediye, belde sakinlerinin belediye hizmetleriyle ilgili goruş ve duşuncelerini tespit etmek amacıyla kamuoyu yoklaması ve araştırması yapabilir.

Belediye mallarına karşı suc işleyenler Devlet malına karşı suc işlemiş sayılır. 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 75 inci maddesi hukumleri belediye taşınmazları hakkında da uygulanır.

Belediyenin proje karşılığı borclanma yoluyla elde ettiği gelirleri, şartlı bağışlar ve kamu hizmetlerinde fiilen kullanılan malları ile belediye tarafından tahsil edilen vergi, resim ve harc gelirleri haczedilemez.
__________________