Kanun No. 4632

Kabul Tarihi : 28/03/2001

Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 07/04/2001

Yayımlandığı Resmi Gazete Sayısı: 24366

BİRİNCİ BOLUM : AMAC, KAPSAM VE TANIMLAR

AMAC VE KAPSAM

Madde 1 - Bu Kanunun amacı, kamu sosyal guvenlik sisteminin tamamlayıcısı olarak, bireylerin emekliliğe yonelik tasarruflarının yatırıma yonlendirilmesi ile emeklilik doneminde ek bir gelir sağlanarak refah duzeylerinin yukseltilmesi, ekonomiye uzun vadeli kaynak yaratarak istihdamın artırılması ve ekonomik kalkınmaya katkıda bulunulmasını teminen, gonullu katılıma dayalı ve belirlenmiş katkı esasına gore oluşturulan bireysel emeklilik sisteminin duzenlenmesi ve denetlenmesidir.

Bu Kanunun kapsamı, emeklilik şirketlerinin kuruluş, calışma, yonetim ve denetimine, kişilerin sisteme katılma, ayrılma ve emeklilik koşullarına, emeklilik yatırım fonlarının kuruluşuna, katkıların bu fonlarda toplanmasına ve değerlendirilmesine, aracılık hizmetlerine, kamuya acıklanacak bilgilerin kapsamına ve bireysel emeklilikle ilgili diğer hususlara ilişkin esas ve usulleri duzenlemektir.

Bu Kanunda hukum bulunmayan hallerde sermaye piyasası ve sigortacılık mevzuatının ilgili hukumleri ve genel hukumler uygulanır.

TANIMLAR

Madde 2 - Bu Kanunda gecen deyimlerden;

a) Bakan veya Bakanlık : Hazine Musteşarlığının bağlı olduğu Bakan veya Bakanlığı,

b) Musteşarlık : Hazine Musteşarlığını,

c) Kurul : Sermaye Piyasası Kurulunu,

d) Katılımcı : Emeklilik sozleşmesine kendi ad ve hesabına taraf olan gercek kişiyi,

e) Katkı payı : Emeklilik sozleşmesi hukumlerine gore odenmesi gereken tutarı,

f) Şirket : Emeklilik şirketini,

g) Fon : Emeklilik yatırım fonunu,

h) Portfoy yoneticisi : Kuruldan portfoy yoneticiliği yetki belgesi almış ve Kurulca uygun gorulen portfoy yonetim şirketini,

ı) Saklayıcı : Emeklilik yatırım fonu portfoyundeki varlıkların saklandığı ve Kurulca uygun gorulen saklama kuruluşunu,

j) Bireysel emeklilik hesabı : Emeklilik sozleşmesi cercevesinde katılımcı ad ve hesabına odenen katkılar ve bu katkılara ilişkin her turlu getirinin katılımcı bazında izlendiği hesabı,

k) Birikim : Bireysel emeklilik hesabındaki katkılar ile bunların getirilerinin toplamını,

l) Bireysel emeklilik aracıları : Her ne ad altında olursa olsun herhangi bir emeklilik şirketine bağlı olmaksızın, bir sozleşmeye dayanarak, daimi bir surette emeklilik şirketlerinin emeklilik sozleşmelerine aracılık eden veya bunları emeklilik şirketi adına yapan gercek veya tuzel kişileri,

İfade eder.

İKİNCİ BOLUM : BİREYSEL EMEKLİLİK DANIŞMA KURULU

YAPISI VE GOREVLERİ

Madde 3 - Bireysel emeklilik politikalarını belirlemek ve bunların gercekleştirilmesi icin alınması gerekli onlemler konusunda onerilerde bulunmak uzere Bireysel Emeklilik Danışma Kurulu kurulmuştur. Bireysel Emeklilik Danışma Kurulu, Hazine Musteşarının başkanlığında Maliye Bakanlığı, Calışma ve Sosyal Guvenlik Bakanlığı, Hazine Musteşarlığı ve Sermaye Piyasası Kurulu tarafından gorevlendirilecek en az genel mudur duzeyinde birer temsilciden oluşur. Bireysel Emeklilik Danışma Kurulu en az uc ayda bir Musteşarlıkca onerilen tarih ve gundemle toplanır.

Bireysel Emeklilik Danışma Kurulunun sekretarya hizmetleri Musteşarlık tarafından yurutulur. Bireysel Emeklilik Danışma Kurulunun calışma esas ve usulleri Bireysel Emeklilik Danışma Kurulunun uygun goruşu alınarak Musteşarlıkca bir yonetmelikle duzenlenir.

UCUNCU BOLUM : EMEKLİLİK SOZLEŞMESİ

EMEKLİLİK SİSTEMİNE KATILMA VE EMEKLİLİK SOZLEŞMESİ

Madde 4 - Bireysel emeklilik sistemine medeni hakları kullanma ehliyetini haiz kişiler katılabilir. Sisteme katılacak kişiler şirket ile emeklilik sozleşmesi imzalamak zorundadırlar.

Emeklilik sozleşmesi katılımcının sisteme girmesine, sistemden ayrılmasına, emekli olmasına, katkıların odenmesine, bu katkıların bireysel emeklilik hesaplarında izlenmesine, fonlarda yatırıma yonlendirilmesine ve katılımcı veya lehdarına yapılacak odemelere ilişkin esaslar ile tarafların diğer hak ve yukumluluklerini duzenleyen, esas olarak katılımcı ve şirketin taraf olarak yer aldığı bir sozleşmedir. Emeklilik sozleşmesinde bulunacak hususlara ilişkin esas ve usuller Kurulun uygun goruşu alınarak Musteşarlıkca belirlenir.

KATILIMCININ VE ŞİRKETİN HAK VE YUKUMLULUKLERİ

Madde 5 - Katılımcı, emeklilik sozleşmesinde belirtilen esaslar dahilinde, şirket nezdinde acılacak bireysel emeklilik hesabına katkı yapar. Katılımcı, emeklilik sozleşmesinde yer alacak şartlar cercevesinde, katkı payının aynı şirkete ait birden fazla fon arasında paylaştırılmasına karar verebilir. Katılımcı, bireysel emeklilik hesabındaki birikimlerinin başka bir emeklilik şirketine aktarılmasını talep edebilir. Bu halde şirket bildirimden itibaren en gec yedi iş gunu icerisinde talebi yerine getirmekle ve birikimlerle birlikte bu hesaba ilişkin bilgi ve belgeleri aktarmakla yukumludur. Başka bir şirkete aktarım talebinde bulunulabilmesi icin, bu Kanun kapsamında yapılan ilk emeklilik sozleşmesinin yururluk tarihinden itibaren en az bir yıl gecmesi gereklidir. Aktarıma, aktarım talebine ve aktarımda sure kısıtlamalarının istisnalarına ilişkin esas ve usuller Kurulun uygun goruşu alınarak Musteşarlık tarafından belirlenir.

Şirket, bu maddede ongorulen aktarma yukumluluğunu yedi iş gunu icerisinde yerine getirmezse, yedinci iş gununun sonunda ihtara gerek kalmaksızın kendiliğinden mutemerrit hale gelir. Bu halde uygulanacak aylık temerrut faizi, katılımcının dahil olacağı fonun son aylık getirisinin iki katından aşağı olamaz.

Şirket, katkı paylarını, şirkete intikalini takip eden en gec ikinci iş gununde yatırıma yonlendirmek zorundadır. Bu yukumluluğun suresi icerisinde yerine getirilmemesi halinde, katılımcının dahil olacağı fonun son aylık getirisinin iki katı tutarında aylık gecikme cezası uygulanır ve bu tutar katılımcının hesabına ilave edilir.

EMEKLİ OLMA VE EMEKLİLİK SECENEKLERİ

Madde 6 - Katılımcı, sisteme giriş tarihinden itibaren en az on yıl sistemde bulunmak koşulu ile 56 yaşını tamamladıktan sonra emekli olmaya hak kazanır. Emekliliğe hak kazanan katılımcı, bireysel emeklilik hesabındaki birikimlerinin bir kısmının veya tamamının defaten odenmesini ya da yapacağı yıllık gelir sigortası sozleşmesi cercevesinde kendisine maaş bağlanmasını talep edebilir. Şirket, katılımcının kısmen veya tamamen odeme talebini, katılımcının emeklilik sozleşmesi gereği hak sahibi olduğu tarihten itibaren yedi iş gunu icerisinde yerine getirmekle yukumludur. Katılımcının bu madde kapsamında birikimlerin odenmesini talep etmesi veya başka bir şirket veya hayat sigorta şirketi ile yıllık gelir sigortası sozleşmesi yapması halinde, hesabındaki birikimler herhangi bir kesinti yapılmadan yazılı bildirimden itibaren en gec yedi iş gunu icerisinde kendisine odenir veya ilgili şirkete aktarılır.

Yıllık gelir sigortası, toplu veya belirli sureler icinde yapılan katkılara gore sigortalının yaşaması halinde hemen veya belli bir sure sonra başlayan, sigortalıya veya lehdarlarına omur boyu veya belirli sureler icin yapılan duzenli odemelerdir. Yıllık gelir sigortası sozleşmesine gore belirlenen emeklilik maaşı, aylık, ucer aylık, altı aylık veya yıllık olarak odenebilir. Yıllık gelir sigortası sozleşmelerinde, yıllık gelir sigortası genel şartları cercevesinde ilgili şirketin ustlenmiş olduğu rizikonun, tazminat yukumluluğunun turu ve kapsamının, tarafların hak ve yukumluluklerinin, odeme donemlerinin, sozleşme suresi ve sozleşmeyi sona erdiren hallerin ve ilgili diğer hususların belirtilmesi zorunludur.

Emeklilik sozleşmesi suresi icerisinde, katılımcının vefat etmesi halinde lehdarı, surekli iş goremezlik durumunun ortaya cıkması halinde ise katılımcı, bireysel emeklilik hesabındaki birikimlerin kendisine odenmesini talep edebilir. Katılımcının emekliliğe hak kazanmadan sistemden ayrılma talebinde bulunması halinde ise, bireysel emeklilik hesabındaki birikimler emeklilik sozleşmesi hukumleri cercevesinde kendisine odenir.

Şirket, bu maddede ongorulen aktarma ve odeme yukumluluklerini yedi iş gunu icerisinde yerine getirmezse, yedinci iş gununun sonunda ihtara gerek kalmaksızın kendiliğinden mutemerrit hale gelir. Bu halde uygulanacak aylık temerrut faizi, katılımcının dahil olduğu fonun son aylık getirisinin iki katından aşağı olamaz.

Emeklilik sozleşmesi veya yıllık gelir sigortası sozleşmesi hukumlerine gore, hak sahiplerine odenmesi gereken tutar, odemeyi gerektiren tarihten itibaren on yıl icinde hak sahipleri tarafından aranmamış ise, onuncu yılı takip eden yılbaşından itibaren altı ay icerisinde hak sahiplerinin adı, soyadı ve hak kazandıkları para miktarını gosterir şekilde tanzim edilecek bir cetvel ile Musteşarlık emrine Turkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına aktarılır. Turkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına yatırılan bu paralar iki yıl icinde sahipleri tarafından aranmadığı takdirde Hazineye gelir kaydedilir.

Şirket tarafından ilk kez uygulamaya konulacak emeklilik sozleşmeleri ve yıllık gelir sigortası sozleşmeleri ile bunlara ilişkin değişiklikler Musteşarlığın tasdikine tabidir. Bu madde kapsamında hak sahiplerinin bulunması icin şirket ve Turkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından yapılması gereken araştırmalara, soz konusu tutarın on yıllık sure icerisinde şirketce ve iki yıllık sure icerisinde Turkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca değerlendirilmesine ilişkin esas ve usuller Kurulun uygun goruşu alınarak Musteşarlık tarafından belirlenir.

GİRİŞ AİDATI, YONETİM VE FON İŞLETİM GİDERLERİ

Madde 7 - Şirket, katılımcının sisteme ilk kez katılması sırasında ve yeni bir bireysel emeklilik hesabı actırması halinde giriş aidatı talep edebilir. Soz konusu giriş aidatları bireysel emeklilik hesabına odenen katkılardan ayrı olarak azami bir yıl icerisinde taksitler halinde de odenebilir. Katkı payı, fon varlıkları veya fon gelirleri uzerinden yonetim gideri ve fon işletim masrafı kesintisi yapılabilir. Bireysel emeklilik hesaplarından yapılacak her turlu kesintilerin ve giriş aidatlarının emeklilik sozleşmesinde ve yapılacak ilan ve reklamlarda acık olarak belirtilmesi zorunludur. Giriş aidatı, yonetim ve fon işletim giderleri miktar ya da oranları ve bunlara ilişkin esas ve usuller Kurulun uygun goruşu alınarak Musteşarlık tarafından belirlenir.

DORDUNCU BOLUM : EMEKLİLİK ŞİRKETİNE İLİŞKİN DUZENLEMELER

KURULUŞ ESASLARI VE KURULUŞ İZNİ

Madde 8 - Emeklilik şirketi, bu Kanuna gore kurulan ve bireysel emeklilik sisteminde faaliyet gostermek uzere bu Kanun ile ihdas edilen emeklilik branşında ruhsat almış şirketi ifade eder. Şirket, 21/12/1959 tarihli ve 7397 sayılı Sigorta Murakabe Kanunu hukumlerine gore hayat ve ferdi kaza sigortaları branşlarında da ruhsat alabilir.

Şirketin emeklilik branşı dışında başka bir branşta da faaliyet gostermesi halinde her bir branşa ait hesaplar ayrı tutulur.

Şirket kuruluş izni Bakan tarafından verilir. Kurulacak şirketin ticaret unvanında "emeklilik" ibaresinin bulunması zorunludur. Kuruluş izni icin Musteşarlığa başvuruda bulunulur.

Kurulacak şirketin;

a) Anonim şirket şeklinde kurulması,

b) Faaliyet konusunun bu Kanunda belirtilen faaliyetlerle sınırlandırılmış olması,

c) Sermayesinin yirmi trilyon liradan az olmaması ve odenmiş sermayesinin asgari on trilyon olması ve kalanının uc yıl icerisinde odenmesinin taahhut edilmesi,

d) Hisse senetlerinin nakit karşılığı cıkarılması ve tamamının nama yazılı olması,

e) Ana sozleşmesinin bu Kanun hukumlerine uygun olması,

f) İş planı ve sistem tasarımı ile yapılabilirlik raporlarının sunulması,

g) Kurucularının;

1. Tasfiyeye tabi tutulan bankerler, bankalar, sigorta şirketleri ile para ve sermaye piyasalarında faaliyet gosteren diğer kurumlarda doğrudan ve dolaylı yuzde on veya daha fazla bir oranda pay sahibi olmaması,

2. İlgili mevzuat cercevesinde faaliyetlerinin tamamen veya belirli faaliyet alanları itibariyle surekli veya başvuru tarihinden onceki bir yıl icerisinde bir ay veya daha fazla sureyle gecici sureyle durdurulma kararı verilmemiş olması,

3. Muflis veya konkordato ilan etmiş olmaması, taksirli suclar haric olmak uzere affa uğramış olsalar dahi ağır hapis veya beş yıldan fazla hapis yahut basit veya nitelikli zimmet, curum işlemek icin teşekkul oluşturmak, irtikap, ruşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kotuye kullanma, dolanlı iflas gibi yuz kızartıcı suclar ile istimal ve istihlak kacakcılığı dışında kalan kacakcılık sucları, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, karapara aklama veya Devlet sırlarını acığa vurma, vergi kacakcılığı veya vergi kacakcılığına teşebbus suclarından dolayı kesinleşmiş mahkumiyet kararlarının bulunmaması,

4. Emeklilik şirketi olmanın gerektirdiği mali guc ve itibara sahip olması,

Gerekir.

Sermayenin en az yuzde ellibirinin mali piyasalar konusunda yeterli bilgi ve tecrubeye sahip tuzel kişilere ait olması ve tuzel kişi kurucuların yonetim ve denetimine sahip gercek kişilerin, bu maddenin dorduncu fıkrasının (g) bendinin (4) numaralı alt bendi haric kurucularda aranan şartları taşımaları gerekir.

Kuruluş izni icin gerekli sermaye tutarı, Devlet İstatistik Enstitusu Toptan Eşya Fiyat Endeksinin iki katının gerektirdiği miktar ve sınırları aşmamak uzere Musteşarlık tarafından artırılabilir.
__________________