GUNEY ASYA BOLGESEL İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI

(SOUTH ASIAN ASSOCIATION FOR REGIONAL COOPERATION-SAARC)

MERKEZ

SAARC Sekreterliği Tri Devi Marg

Thamel Kathmandu Nepal

Genel Sekreter : Yadab Kant Sılwal

Tel: (977) (1 22-1785

(977) (1 22-1794

Faks.. (977) (1 22-1794

Kullanılan diller: İngilizce

KURULUŞ VE FONKSİYONLARI

Guney Asya Bolgesel İşbirliği Teşkilatı’nın (SAARC) tuzuğu 7-8 Aralık 1985’te Bangladeş’in Daka kentinde ilgili ulkelerin Devlet ve Hukumet Başkanları’nın katılımı ile yapılan ilk toplantıda, 8 Aralık 1985’te kabul edilmiştir. Bu toplantı 1981’den beri, once Dışişleri Sekreterleri daha sonra Dışişleri Bakanları duzeyinde gercekleştirilen bir dizi toplantıdan sonra; Bhutan, Bangladeş, Hındistan, Maldivler, Nepal, Pakistan ve Sri Lanka’nın Devlet ve Hukumet Başkanları duzeyinde gercekleşen ilk toplantı olmuştur.

Teşkilatın amacları şoyledir;

a)Guney Asya Halklarının refah duzeyini yukseltmek,

b)Bolge icerisinde iktisadi buyumeyi ve toplumsal kalkınmayı teşvik etmek,

c)Guney Asya ulkeleri arasında guven duygusunun teşvik etmek ve guclendirmek,

d)Karşılıklı guven duygusunun geliştirilmesi icin diğer ulkelerin sorunlarını anlamaya calışmak,

f)Diğer kalkınmakta olan ulkelerle ve uluslararası orgutlerle işbirliğini arttırmak ve ortak cıkarlarda uluslararası orgutlerle işbirliğine gitmek.

SAARC cercevesinde işbirliği; bağımsızlık ve eşitlik, sınır butunluğu, siyasi bağımsızlık, ulkelerin birbirlerinin icişlerine karışmaması ve karşılıklı fayda ilkelerine dayanmaktadır. Bu tur bir işbirliği mevcut iki taraflı ve cok taraflı işbirliğini tamamlamayı amaclamaktadır ve her turlu iki ve cok taraflı yukumluluklerle uyumlu bulunmaktadır. Teşkilatın tuzuğune gore “iki taraflı ve ihtilaflı konular” Teşkilatın ve tartışmaların dışında tutulmaktadır.

Teşkilatın faaliyetleri, uye ulkelerin milli butcelerinden SAARC harcamaları olarak tahsis edilen gonullu fonlarla finanse edilmektedir. Teşkilatın mevcut faaliyetleri Entegte Eylem Programı (Integrated Program for Actıon, IPA) altında 13 sahayı kapsamaktadır; Tarım ve Orman, Sağlık ve Nufus Faaliyetleri, Meteoroloji, Posta Hizmetleri, Uyuşturucu Trafiğini ve Kullanımını Onleme, Kırsal Kalkınma, Bilim ve Teknoloji, Spor, Sanat ve Kultur, İletişim, Ulaşım, Kalkınmada Kadın, Eğitim ve Turizm’dir. SAARC faaliyetlerinin diğer alanları, 1986 Bangalora Zirvesinde tesbit edilmiştir. Bunlar; Organize Turizmin Teşviki, SAARC Kursusu, Burs Programı, SAARC Gorsel- İşisel Değişim Programı, SAARC Genc Gonulluler Programı, SAARC Dokumantasyon Merkezi , Tarımsal Bilgi Merkezi (SAIC)’dir. SAIC Daka’da Aralık 1988’den beri bolgesel bir kurum olarak faaliyet gostermektedir.

Bunlara ilave olarak, IPA’nın da faaliyetlerini kapsayan cok ceşitli sahalarda bolgesel kurumların kurulmasına yonelik teklifler vardır. Kasım 1987’de Katmandu Zirvesinde SAARC Gıda Emniyet Rezervi’ni kuran anlaşma imzalanmıştır. 12 Ağustos 1988’de yururluğe giren anlaşmaya gore, uye ulkelerdeki acil durumları karşılamak icin halen 241.580 ton tahıl, ihtiyat olarak tutulmaktadır. SAARC Terorizmi Onleme Bolgesel Kongresi 22 Ağustos 1988’de yururluğe girmiştir.

Ucuncu Zirvede tanımlanan cevre ve iktisadi işbirliği konuları doğal afetlerin sebeb ve sonucları hakkında ulusal calışmalar, cevrenin korunması, ticaret, imalat ve hedef sahalar tamamlanmıştır.

1988’de İslamabat’ta yapılan IV. Zirvede uye ulkelerin gıda, giyim, barınma, eğitim, temel sağlık hizmetleri, nufus planlaması, cevre koruması gibi konularda değişik derecede sorunlarla karşılaşıldığı tesbit edilmiştir. Bu amacla, uye ulke liderlerinin kendileri icin en onemli konularda milli persfektif planlarını tesbit etmeleri veya bu tur planlar hazırlamaları ve SAARC 2000 (SAARC 2000: Temel İhtiyaclar Perspektifi) olarak tanımlanan, bolgesel plana uygun hale getirmeleri istenmiştir. Aynı Zirve’de insan kaynakları gelişiminin (HRD) onemi de vurgulanarak, Pakistan Hukumeti’nin İslamabat’ta HRD merkezi acması takdirle karşılanmıştır. Diğer onemli kararlar arasında 1989 yılının “SAARC Uyuşturucu Kullanımını ve Trafiğini Onleme Yılı” olarak kabul edilmesi, uyuşturucu kontrolu hakkında bolgesel bir kongrenin hazırlanması ve bazı insanların seyahatlerinde vize alma zorunluluğunun kaldırılması sayılabilir.

Kasım 1990’da Mal’da toplanan V. Zirve’de SAARC Narkotik Uyuşturucular ve Psikotropik Maddeler Anlaşması imzalanmıştır. Ayrıca 1991-1992-1993 yılları sırasıyla “SAARC Barınma Yılı”, “SAARC Cevre Yılı” ve “SAARC Sakatlar Yılı” olarak kabul edilmiştir. Mal’da alınan bir diğer onemli kararda, SAARC Organize Turizmin Teşviki Projesi’nin yururluğe konması olmuştur.

Aralık 1991’de Kolombo’da toplanan VI. Zirvede alınan onemli kararlar arasında;

1) Bağımsız Guney Asya Yoksulluğu Azaltma Komisyonu kurulması,

2) Bolgesel projeler icin bir SAARC fonu kurulması,

3) Cevre Komitesi kurulması,

4) Uye ulkeler arasında Ticaretin Serbestleştirilmesi Anlaşmasının hazırlanması ve 1997’de SAARC Tercihli Ticaret Anlaşması (SAPTA)’nın hukumlerinin tesbit edilmesi icin Hukumetler arası bir grup kurulması,

sayılabilir. .Zirvede ayrıca SAARC Genel Sekreterliği’ne Bhutan Krallığı’nın, Guney Asya Kalkınma Fonu kurulması teklifini araştırması icin bir Uzmanlar Paneli oluşturması direktifi verilmiştir.

SAPTA Anlaşması uye ulkelerin Bakanları tarafından Nisan 1993’te Daka’daki VII. SAARC Zirvesi’nde imzalanmıştır. Bu anlaşma bolge ici ticarette tarife ve tarife-dışı engelleri adım adım serbestleştiren kuralları kapsayan bir iceriğe sahiptir. Anlaşma’nın 7 uye ulkenin parlementolarında onaylandıktan sonra 1995 yılının sonlarına doğru yururluğe girmesi planlanmıştır.

VIII. SAARC Zirvesi Mayıs 1995’te Yeni Delhi’de toplanmıştır. SAPTA cercevesinde yurutulen ticaret goruşmelerinin birinci turu tamamlanmış ve bir karar yayınlanarak SAPTA’nın onaylanmasına hız verilmesi istenmiştir.

UYELER

7 uye ulke bulunmaktadır; Bangladeş, Bhutan, Hindistan, Maldivler, Nepal, Pakistan ve Sri Lanka.

YAPI

Teşkilatın en yetkili mercii yılda bir kez toplanan, uye ulke Devlet ve Hukumet Başkanları’nın oluşturduğu Kurul’dur. Devlet ve Hukumet Başkanları ya da bağlı organlarda alınan butun kararlar, oybirliği ile alınmaktadır.

Uye ulkelerin Dışişleri Bakanları’ndan oluşan Bakanlar Konseyi, Teşkilatın Politikalarını oluşturmaktan ve gerekli ilave mekanizmaları kurmaktan sorumludur. Bakanlar Konseyi yılda iki kez olağan olarak ve uye devletlerin isteği ile olağanustu olarak toplanmaktadır.

Daimi Komite uye ulkelerin Dışişleri Sekreterlerinden oluşmaktadır ve Teşkilatın ortak programının izlenmesi ve koordinasyonundan, proje ve programların onaylanmasından, gerekli mali duzenlemelerin yapılmasından, sektorler arası onceliklerin tesbit edilmesinden, bolgesel ve bolgesel olmayan kaynakların oluşturulmasından ve yeni işbirliği sahalarının belirlenmesinden sorumludur. Daimi Komite Bakanlar Konseyine surekli rapor verir ve meydana gelen siyasi sorunları Konseye iletir.

SAARC Sekreterliği 16 Ocak 1987’de Katmandu’da acılmıştır. Sekreterliğin gorevleri; SAARC faaliyetlerinin takibi ve uygulanmasını koordine etmek, Teşkilatın toplantılarına hizmet vermek, SAARC ve diğer uluslararası kuruluşlarla iletişim kurmaktır.

BAŞLICA YAYINLAR

Daka ve Bangalora Zirveleri Ortak Basın Acıklamaları, Katmandu Zirvesi Ortak Basın Acıklamaları, SAARC Gıda Guvenlik Reservi Kurulması Anlaşması, SAARC Terorizmi Onleme Bolgesel Anlaşması, Greenhouse Etkisinin Bolgeye Tesiri Uzerine Bir Araştırma , SAARC Ticaret, İmalat, Hizmetler Araştırması, Zirve Acıklamaları, Delhi Deklerasyonu
__________________