Turkiye'de sermaye piyasasını duzenleyen ve 30 Temmuz 1981 tarihinde yururluğe giren 2499 sayılı "Sermaye Piyasası Kanunu"nun getirdiği bir kamu tuzel kişisidir. Yetkilerini kendi sorumluluğu altında bağımsız olarak kullanan bu kurulun merkezi Ankara'dadır. Ancak kurulun gerekli gorduğu yerlerde buro acma yetkisi vardır.

Kurul biri başkan, biri başkan vekili olmak uzere yedi uyeden oluşur. Kurul uyeleri Maliye Bakanlığı'nca gosterilen altı aday arasından uc, Adalet Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, Merkez Bankası ve Bankalar Birliği'nce gosterilecek ikişer adaydan birer kişi olarak Bakanlar Kurulu tarafından secilir.

Butun uyeler uc yıl icin kararnameyle atanır. Herhangi bir nedenle boşalan yerlere esas hukumlere gore atama yapılır. Atanma koşullarını kaybeden, yasaya aykırı davranışları gorulen ya da kusur ve ihmalleri belirlenen uyeler sureleri dolmadan Bakanlar Kurulu'nca gorevden alınır.

Kurulun başkan ve diğer uyeleri ozel bir kanuna da yanmadıkca resmi veya ozel hicbir gorev alamazu ticaretle uğraşamaz, ortaklıklarda pay sahibi olamazlar. Maliye Bakanlığı kurulun yıllık hesaplarını, her turlu işlemlerini denetlemeye ve gerekli gorduğu onlemleri almaya yetkilidir. Ayrıca kurulun işlemleri ve faaliyetleri hakkında Bakanlar Kurulu'na rapor sunmakla gorevlidir.

Kurul gunluk calışmalarını kuruluş yasasının 29. maddesince ongorulen ve Bakanlar Kurulu tarafından hazırlanmış olan "Sermaye Piyasası Kurulu Teşkilat, Gorev ve Calışma Esasları Yonetmeliği"ne gore yurutmektedir. 24 Haziran 1982 tarihinde yururluğe giren bu yonetmeliğe gore, kurulun "faaliyetlerinin yonetimine ilişkin ana teşkilatı" Başkanlık, Genel Sekreterlik ve Hizmet Birimleri'nden oluşmaktadır.

Sermaye Piyasası Kurul'nun gorev ve yetkileri 2499 sayılı yasanın 22. maddesinde ve anılan yonetmeliğin 9. maddesinde ayrıntılı olarak belirlenmiştir. Bunları sekiz başlık altında toplamak mumkundur:

Denetleme: Menkul kıymetleri halka arzedilen ve sermaye piyasasında faaliyet gosteren kuruluşlar nezdinde ya da bu kuruluşlardan gelen periyodik bildirimler uzerinden merkezde, bu kuruluşların faaliyetlerini mevzuat ve mali bunye acısından denetlemek, denetim kuruluşlarına ilişkin kuruluş şartlarını ve calışma esaslarını belirlemek.

İzleme: Sermaye piyasasında izinli ya da izinsiz faaliyet gosteren kuruluşları, bu piyasada işlem goren menkul değerleri ve sermaye piyasasını ilgilendiren her turlu yayın, duyuru ve reklamları izlemek, bu amacla arşiv oluşturmak.

Kayıt tutma: Sermaye Piyasası Kanunu'na tabi kuruluşların ve halka arz edilen her turlu menkul değerlerin kaydını tutmak.

Araştırma yapma: Yurt ve dunya ekonomisinin gidişi ve eğilimlerinin sermaye piyasası uzerine etkileri, sermaye piyasası uygulamasında ortaya cıkan sorunlar ve Maliye Bakanlığı'nca istenecek diğer konularda araştırma yaparak, alınması gereken ekonomik ve mali onlemler ile mevzuatta yapılması gereken değişiklikler konusunda Maliye Bakanlığı'na oneride bulunmak.

İnceleme: Kurula yapılan başvuruları incelemek, izin vermek, başvuruyu reddetmek, ozel kural ve koşullar koymak, ek bilgi ve belgeler istemek, sure vermek, sure uzatmak.

Değerlendirme: Alınan, derlenen ve kendisine tevdi edilen bilgi ve belgelerden, denetim ve izlemelerden elde edilen sonucları inceleyip değerlendirmek, yapılacak işlemleri, alınacak onlemleri kararlaştırmak, halka izinsiz arz ve satışı durdurmak, yanıltıcı ilan ve reklamları yasaklamak, daha once verilmiş izin ve belgeleri iptal etmek, finansman durumu zayıflayan ortaklıkları uyarmak, bu konularda yetkili mercilere yapılacak onerileri saptamak ve ozel idari nitelikli bu tur kararlarını ilgililere, yetkili kamu kuruluşlarına, gerekirse yargı organlarına ve kamuya duyurmak.

Menkul kıymetlerin halka arz ve satışını duzenlemek, denetlemek ve yonlendirmekamacıyla; menkul kıymetleri halka arzolunan anonim ortaklıkların ve aracı kuruluşların uyacakları esasları, bunların kurula başvurularının ve bildirimlerinin kural, yontem, bicim ve koşullarını belirlemek,

Kamunun aydınlatılmasını sağlamak amacıyla; Sermaye Piyasası Kanunu'na tabi kuruluşlar tarafından halka acıklanacak bilanco, kÂr ve zarar tablosu, yıllık rapor, denetim raporu ve diğer bilgiler icin standart tablolar saptamak, kamuya yapılacak her turlu davet ve duyuruların bicim, kapsam ve iceriğini belirlemek.
__________________