Toplumsal nitelikteki olaylarla ilgili sayısal (kantitatif) verileri toplamak, bu verileri analiz etmek ve bunlardan politikaya ilişkin sonuclar cıkarılmasında kullanılan matematiğe dayalı bilim dalı. Ozellikle, sosyal bilimlerde ve biyoloji ve tıp alanlarında kullanılır. Toplum olaylarıyla onları etkileyen değişkenler arasındaki munasebetler hakkında genellemeler yapılmasına imkan verir
Menşei, Romaimparatorluğuna kadar dayanan sayısal (kemmi) bilgi toplama faaliyeti ilk defa 1748 yılında Achenwall, devletle (status) ilgili bilgi anlamına gelen istatistik olarak adlandırılmıştır. İlk olarak doğum, olum, goc ve evlenme olayları incelenmesi yoluyla demografi (nufus bilim) olarak ortaya cıkan istatistik, gunumuzde ozellikle iktisat ve diğer sosyal bilim alanında geniş bir tatbikat sahası bulmuştur.
İstatistik metodolojisi, dort safhaya ayrılmaktadır:
1) Sayısal bilgilerin derlenmesi,
2) Bu bilgilerin duzenlenmesi,
3) Duzenlenen bilgilerin tablo veya grafik halinde sunulması,
4) Tablo veya grafiklerde sunulan duzenli bilgilerin genelleme yapılabilmesi icin analizi.
Sozlukte "istatistik" ne demek?

1. Bir sonuc cıkarmak icin olguları yontemli bir bicimde toplayıp sayı olarak belirtme işi, sayılama.
2. Bir dizi olayın ya da sayıyla gosterilen olguların yontemli obekleştirilmesine dayanan ve ilkelerini olasılık kuramlarından alan, matematiğin uygulamalı dalı, sayımbilim.
İstatistik kelimesinin ingilizcesi

n. statistic, statistics
Koken: Fransızca
Istatistik ne demek? (Ticari terimler kategorisi)

(Statistics) Kokeni Latince’deki "status" kelimesidir ki bu da "durum" demektir. Almanya’da universitelerde okutulan ve devletlerin durumunu inceleyen bir konuya 1748 de Gottfried Achenwall, "istatistik" adını vermişti, istatistik kelimesi ilk kez bu şekilde ortaya cıkmıştır. Ancak istatistik uzun sure, doğum ve olum gibi olayları konu alan ve deskriptif (tanımlayıcı) nitelik taşıyan bir konu olarak kalmıştır. Modern anlamda istatistik aynı zamanda olayların analizine dayanan bilimsel bir yontemdir, istatistik şu gibi anlamlarda kullanılır : (a) Belirli olaylar veya durumlar hakkındaki rakamsal bilgileri toplamak, gruplandırmak ve sınıflandırmak suretiyle seriler haline getirmek, serileri ortalama ve oran gibi tek sayıyla ozetlemek, analiz etmek şeklindeki bilimsel yontem. Bu anlamda istatistik, kantitatif (nicel) bir analiz tekniğidir. (’&#187 Yeterli derecede bilinmeyen bir butun hakkında tahminde bulunma, bilgi elde etme yolu, (c) Bir dizi gozlem veya deney sırasında belirlenen bir durumun veya olayın az ya da cok tekrarlanma ozelliği, (d) Milli gelir, fiyatlar, uretim, nufus sayıları, dış ticaret, v.b. ekonomik, sosyal, siyasal veya fiziki olaylar hakkında toplanmış ve yayınlanmış rakamsal bilgiler, (e) Sayısal verilerin ve bunlar arasındaki bağlılıkların incelenmesi. İstatistik yontem gunumuzde bilimsel araştırmalarda yaygın olarak kullanılan bir arac durumundadır. Ekonomi, sosyoloji, siyaset bilimi, işletme, biyoloji, tıp, v.b. bilim dallarında istatistik yonteminden geniş olcude yararlanılır. İstatistik yontemin başlıca uc aşaması vardır : Birinci aşama incelenecek olay hakkında rakamsal bilgi toplanmasıyla ilgilidir. Bu deskriptif bir aşamadır. İkinci aşama, toplanan verileıin gruplandırılması, sınıflandırılması ve ceşitli yontemler uygulanarak olaylar arasındaki ilişkilerin keşfedilmesi aşamasıdır. Ucuncu aşama ise keşfedilen ilişkilerin yorumlanması, genelleştirilmesi, modelleştirilmesi ve ongorude bulunmaya yarayacak bicimde sistemleştirilmesdir. Bu işlemler yapılırken, ulaşılan sonucların hangi olasılıkta ve ne gibi koşullar altında gecerli olacağı da belirtilir. Aslında bilim yontemi acısından istatistik, Tumevarım ve Tumdengelim yontemlerini birlikte kullanır. Şoyle ki istatistik yontemini kullanan araştırmacı, tek tek olayları gozlemek suretiyle bunlardan bir sonuc cıkartmaya calışır ki bu, araştırmanın hipotezini oluşturur. Ozelden genele doğru gecişi ongoren bu işlem tumevarım yontemine dayanır. Daha sonra araştırmacı, tekrar olaylara donmek suretiyle kurduğu hipotezi test etmeye calışır. Olayların doğruladığı hipotez bilimsel bilgi niteliği kazanır, aksi durumda ise değiştirilir veya tamamen terk edilir. Bu şekilde hipotezin olaylara donulerek test edilmesi işlemi de genelden ozele 4oğru geciş şeklinde olduğu icin, tumdengelim yontemine ornek niteliğindedir. Butun araştırmalarda olduğu gibi istatistik yontemini kullananlarda da, sonucların doğruluğunun soz konusu edilmesi doğaldır. Fakat bazı cevrelerde istatistiki araştırmaların sonuclarına daha buyuk bir "guvensizlik" vardıır. Bunun nedenlerinden birisi istatistiki yontemde kullanılan rakamsal verilerin doğruluğu ile ilgilidir. Kuşkusuz ele alınan verilerin gerceği yansıtmaması, bunların işlenmesi sonucu ulaşılacak sonucların da gerceklerden uzak olmasına yol acar. Ote yandan tum ekonomik ve sosyal olayları rakamlarla ifade etmek de her zaman mumkun olmayabilir. Rakamlar, olayın ancak bir yonunu yansıtır. Boyle bir durumda yalnızca olculebilen bilgilerle (rakamlar) surdurulen bir araştırma, olayı tum yonleriyle acıklamakta yetersiz kalacaktır. Butun bu gucluklere karşın, yontemin sınırlandırmalarının bilincinde olarak yapılan istatiksel calışmalar, bilimsel araştırmalarda cok sağlıklı sonuclar verebilir. Nitekim yontemin bugun yaygın şekilde kullanılması da bunu gostermektedir.

__________________