APEC, Asya-Pasifik bolgesindeki ekonomik gelişmeyi ve refah duzeyini daha ileriye taşımak ve Asya Pasifik Topluluğu arasındaki bağları guclendirmek amacıyla 1989 yılında kurulmuştur. APEC'in "Uye Ekonomiler" olarak da anılan 21 uyesi vardır. Bunlar Avustralya, Brunei, Kanada, Şili, Cin, Hong Kong (Cin), Tayvan (Cin), Endonezya, Japonya, Kore, Malezya, Meksika, Yeni Zelanda, Papua Yeni Cine, Peru, Filipinler, Rusya Federasyonu, Singapur, Tayland, Amerika Birleşik Devletleri ve Vietnam'dır. APEC uyeleri dunya nufusunun yuzde 40’ına, dunya GSYMH'sinin yuzde 56'sına ve dunya ticaret hacminin yaklaşık yuzde 48'İne tekabul etmektedir.

APEC bircok uluslararası orgutten faklı olarak bağlayıcılığı olmayan taahhutler temelinde acık diyalog esasına gore faaliyetlerini yurutmektedir. APEC, uyelerine antlaşmalara dayanan hukuki yukumlulukler getirmemekte, kararlar oy birliğiyle alınmakta, yukumlulukler ise gonullu olarak ustlenilmektedir.

APEC bunyesinde ticaret ve yatırımları izleme, yatırım ve teknoloji transferi, insan kaynaklarını geliştirme. enerji, telekomunikasyon, deniz kaynaklarının korunması, balıkcılık, ulaştırma ve turizm konularda calışma grupları bulunmakta, yuksek duzeyli memurlar ve bakanlar duzeyinde toplantılar duzenlenmekte ve ulke liderlerinin katıldığı zirvelerde APEC cercevesindeki gelişmelere yon verilmektedir

APEC cercevesindeki işbirliğinin temel hedefleri uyeler arasında gumruk tarifelerinin duşurulmesi ve diğer ticaret engellerinin azaltılması, yerel bazda verimli ekonomilerin oluşmasına katkı sağlanması, bu sayede ithalatın onemli bir bicimde artırılmasıdır. APEC'in koyduğu bu hedeflerin gercekleştirilmesi acısından APEC'e Uye Ulke liderlerinin 1994'te Endonezya'nın Bogor şehrinde kabul ettikleri "Bogor Hedefleri" anahtar bir yer tutmaktadır. Sanayileşmiş Ulkeler acısından 2010, gelişmekte olan ulkeler tarafından ise 2020 yılında hayata gecirilmesi ongorulen bu hedefler, ozetle, Asya-Pasifik bolgesinin bir serbest ticaret ve yatırım alam haline getirilmesini hedeflemektedir. Bunun yanında, soz konusu belgede sanayileşmiş ekonomilerin gelişmekte olan ekonomilerin kalkınmasına katkıda bulunması, cok taraflı uluslararası ticaret sisteminin guclendirilmesi, Asya Pasifik bolgesinde ticaret ve yatırım serbestisinin artırılması, Asya-Pasifik kalkınma işbirliğinin yoğunlaştırılması gibi hedeflere yer verilmiş ve APECin icine donuk bir ticari blok haline gelmesine karşı olunduğu vurgulanarak, cok taraflı ticaret muzakerelerinin başarıyla sonuclanmasına yonelik desteğin altı cizilmiştir.

Doğu ve Guneydoğu Asya ekonomileri 1980'ler boyunca dunyanın geri kalanından iki kar daha hızla hızla buyumekteydi. Bu buyumeyle birlikte, Doğu ve Guneydoğu Asya bolgesindeki uluslararası ticaret de Avrupa ve Kuzey Amerika'dakinin neredeyse iki katı oranında arttı. Bu gelişmenin en carpıcı noktalarından biri de farklı ekonomik gelişmişlik seviyelerinde bulunan ulkeler arasında yakalanan uyumdu

1986'dan itibaren Asya ici ticaret ve yatırım, Asya'nın uluslararası ekonomik ilişkileri icinde en onemli ve en hızla buyuyen boyutu oluşturmaya başladı. Bu ticari gelişmeler aynı zamanda, Pasifik bolgesinde, Doğu ve Guneydoğu Asya ekonomilerinin ABD'nin en onemli bolge ticaret ortağı konumuna gelmesine yol actı.

Bu donemde, soz konusu bolgede gelişen bolgesel ticaret, uluslararası alanda değişen mukayeseli ustunluk durumuna cevap verdiği icin, sanayi uretiminin bolge icinde surekli olarak yeniden yapılandırılması ve yeniden yerleştirilmesine dayanmaktaydı. Onceleri yabancı doğrudan yatırım, genellikle japonya’nın emek-yoğun endustrilere yaptığı yatırımdan oluşmaktayken daha sonraları, Yeni Endustrileşen Ekonomiler {NIE)'in de gelişmekte olan ASEAN ulkelerinde ihracata yonelik emek yoğun sektorlerde onemli yatırımcılar haline geldikleri gozlendi, Boylece gelişen yabancı doğrudan yatırım, Cin ve ASEAN ulkelerine ihracata yonelik bir sanayileşmeyi teşvik ederek, bu ulkelerin ekonomileri arasındaki birbirini tamamlama oğesinin daha da gelişmesini sağladı. Artık verimli gorulmeyen uretimin, yer ve rekabet acısından daha buyuk avantajlar sunan komşu bolge ulkelerine kaydırılması yoluyla, japonya ve NİE'lerden gelen yatırımlar, gelişmekte olan Asya ulkelerinin ihracatlarım buyuk oranda artırmalarını ve bolgedeki endustri-ici ticaretin hızlı bir şekilde gelişmesini sağladı. Yeniden konumlandırılan endustrilerin urunlerinin buyuk bir kısmı ABD'ye ihrac edildiğinden, bu gelişmeler Asya ve Kuzey Amerika arasındaki ticaretin yapıla geliş şekline de etki yapmış oldu,

Doğu ve Guneydoğu Asya ekonomileri, bolgesel ekonomik faaliyetlere yaklaşımlarında daha dışa acık ve cok taraflılık yanlısıydılar. Ozellikle NIE ye AS EAN ulkeleri, ticaret odaklı kalkınma stratejileri uyguladıklarından, korumacı tedbirler dolayısıyla zarara uğramaktan cekiniyorlardı

Boyle bir ortam icinde APEC, bir Asya-Pasifik ekonomik işbirliği cabası fikri cercevesinde ve herhangi bir kurumsal yapıya bağlı olmadan oluşmaya başladı. APEC'in coğrafi kapsamı ya da uyelik kriterleri bile net olarak ortaya konmamıştı, Kucuk bir Sekretarya kurulmasına ancak, 1992'de, Singapur'da yapılan dorduncu Bakanlar Toplantısı'nda karar verildi, APECin oynaması gereken rol konusunda, kendisini oluşturan değişik gelişmişlik seviyesi ve ekonomik buyukluğe sahip ulkeler arasındaki goruş ayrılıkları da zaman zaman su yuzune cıkıyordu, Daha ilk başta Japonya, APEC'in Asya Pasifik havzasında ekonomik işbirliğini sağlayacak ve karşılıklı ekonomik bağımlılığı temin edecek projeleri hayata gecirecek bolgesel bir yapı olması arzu ederken, ABD ticari konuların istişare edilebileceği gevşek bir yapıdan yanaydı. ABD'de başkanlığa Clinton'un secilmesinin ardından APEC, ABD'nin Asva'ya yonelik ticari stratejilerinde onemli bir konuma geldi, Bu kez de ABD'nin APEC'i ticari muzakerelerin yapılacağı Uruguay Turu'nun başarısızlığı halinde GATT'a alternatif hale gelecek bir forum haline donuşturmesi fikri, bunun kendi eşit konumlarını kaybettireceğini duşunen Malezya onderliğindeki ASEAN ulkeleri tarafından tepkiyle karşılandı ASEAN ulkeleri, esasında daha APEC'e katıldıkları donemde APEC'in herhangi bir hukuki bağlayıcılığı ve kendi adına muzakere etme yetkisi olmaması ayrıca GATT'ın otesine gecen bir bolgesel ticari anlaşma yapma amacı gutmemesi konusunda kendi tutumlarını ortaya koymuşlardı.
__________________