Turk hukukunda adi şirketlere ait hukumler genel olarak Borclar Kanununda yer almaktadır (Borclar Kanunu: Madde.520-541). Kanun koyucu tarafından adi şirketlerle ilgili hukumlere Borclar Kanununun Ozel Borc İlişkileri bolumunde yer verilmesi, amacı ekonomik olan adi şirket*lerin bir borc akdi tipi gibi duşunulmesinden ileri gelmiştir.

Adi Şirket, iki veya daha fazla kimsenin emek ve mallarını ortak amaclarına erişmek icin sozleşmeye dayanarak bir araya getirdikleri şahıs birliğidir.

Bir şirket akdinin "Adi şirket" sayılabilmesi icin Ticaret Kanununda tanımlanan şirketlerin mumeyyiz vasıflarını haiz olmaması da gerekir. Başka bir soyleyişle, Ticaret Kanununda tanımlanan şirketlerin ayırıcı nite*liklerini (mumeyyiz vasıflarını) taşımayan şirketler adi şirkettir (Bk: Md.520, MK:Md.55, TTK: Md.156, 244).

Adi Şirketler, gercek kişiler arasında kurulabileceği gibi bir veya daha cok kişi ile ticaret şirketi arasında da kurulabilir (Yargıtay 11.HD, 10.7.1975 T, 1975/2845 E, 1975/4804 K.). Bunların tuzel kişiliği de yok*tur (Yargıtay 13. HD, 19.12.1974 T, 974/5508 E, 3728 K.). Bu nedenle, ticaret siciline tescili mumkun değilse de, ortakları tacir sıfatını haiz iseler, ayrı ayrı T.Ticaret Kanununun 42 inci maddesine gore sicile tescil edilmeleri gerekir (Yargıtay Ticaret Dairesi, 2.2.1971 T, 1970/3109 E, 790 K.). Tacir sıfatını taşıyan kimseler bir adi şirket kurarak aynı ticari işletmede calışsalar bile ayrı ticaret unvanı kullanmak ve ayrı ticari defter tutmak zorundadırlar (Yargıtay Ticaret Dairesi, 17.5.1966 T, 64/3724 E, 2510 K.).

Şirketler Hukukumuzda, adi şirketlerle ilgili olarak yer alan hukumler genel olarak yukarıda değinilen duzenlemelerle sınırlıdır.

Vergi Hukukumuzda ise Kurumlar Vergisi mukellefleri belirlenirken, "İş Ortaklıkları" adı altında yeni bir kavram getirilmiş ve bu kavram, adi şirketlerin yalnızca bir turunu kapsama alacak şekilde tanımlanmıştır (Kurumlar Vergisi Kanunu Mukerrer Madde: 6). Kurumlar Vergisi Kanununun Mukerrer 6 ncı maddesindeki tanıma gore İş Ortaklıkları, "Sermaye Şirketleri, Kooperatifler, İktisadi Kamu Muesseseleri ile Dernek ve Vakıflara ait İktisadi İşletmelerin kendi aralarında, Şahıs Ortaklıkları veya gercek kişilerle belli bir işin birlikte yapılmasını muştereken taahhut etmek ve kazancını paylaşmak amacıyla kurdukları ortaklıklardır".

İş ortaklıklarını, başka hukuki duzenlemelerde yer alan ve bir diğer adi şirket turunu oluşturan "Muşterek Teşebbus (Joint Venture)" ile de karıştırmamak gerekir. Muteahhitlik-Mimarlık-Muşavirlik Hizmetlerinin Duzenlenmesi ve Geliştirilmesine Dair 87/12317 sayılı Bakanlar Kurulu Kararındaki (Resmi Gazete: 6.1.1988/19686) bu Muessese (*); iş ortaklıklarının yanı sıra gercek kişilerin ve şahıs ortaklıklarının belli bir işin birlikte yapılmasını muştereken taahhut etmek ve kazancını paylaşmak amacıyla kendi aralarında kurdukları ortaklıkları da kapsamına alacak genişliktedir. Daha acık soyleyişle, Muşterek Teşebbus (veya daha sıkca kullanılan şekliyle joint venture); "Kamu ve ozel tuzel kişiler, Dernek ve Vakıflara ait iktisadi işletmeler ile gercek kişilerin kendi aralarında belli bir işin birlikte yapılmasını ve kazancını paylaşmak amacıyla kurdukları ortaklıklardır" şeklinde tanımlanabilir.

Son zamanlarda ve ozellikle inşaat, onarma, montaj ve teknik hizmetlerde yaygınlaşan bir başka adi şirket turu de "Konsorsiyumlar"dır. Bu şirket turu, hukukumuzda acıkca (tanımlanmış bir hukuki muessese olarak) yer almamasına rağmen uygulamada; "Ortaklarının, işin belirli bir bolumunun yapılmasını taahhut ettikleri adi şirketlerdir" şeklinde tanımlan*makta ve bu anlamıyla hukuk pratiğimizde kabul gormektedir.

Kısaca ozetlemek gerekirse, Muşterek Teşebbus (Joint Venture), bir işin muştereken yapılması icin kurulan adi şirketlerden olduğu halde Konsorsiyumlar, işin belirli bolumlerinin belli ortaklarca yapılmasını ongoren bir adi şirket turu olmaktadır. İş ortaklıkları ise Vergi Hukukuna has bir muessese olup Şirketler Hukukumuz yonunden adi şirket konu*mundaki Muşterek Teşebbusun (joint venture) daha dar (gercek kişilerle şahıs şirketlerinin kendi aralarındaki ortaklıklarını kapsamına almayan) ve ozel bir turunu ifade etmektedir.

Şu halde, nasıl adlandırılırsa adlandırılsın gerek Muşterek Teşebbus (Joint venture), gerek Konsorsiyumlar, gerekse İş Ortaklıkları, Şirketler Hukukumuz yonunden Borclar Kanununun 520-541 inci maddeleri hukumlerine tabi birer adi şirket sayılmakta, Vergi Hukukumuz acısından ise bu adi şirket turlerinden yalnızca İş Ortaklıkları, Kurumlar Vergisi mukellefi olarak kabul edilmektedir
__________________