"Sınai Mulkiyet" kavramı genel tanımı ile, sanayide ve tarımdaki buluşların, yeniliklerin, yeni tasarımların ve ozgun calışmaların ilk uygulayıcıları adına veya ticaret alanında uretilen ve satılan malların uzerlerindeki ureticisinin veya satıcısının ayırdedilmesini sağlayacak işaretlerin sahipleri adına kayıt edilmesini ve boylece ilk uygulayıcıların urunu uretme ve satma hakkına belirli bir sure sahip olmalarını sağlayan gayri maddi bir hakkın tanımıdır. Sınai Mulkiyet hakları şu konuları kapsamaktadır: patentler ve faydalı modeller, markalar, endustriyel tasarımlar, coğrafı işaretler entegre devrelerin topoğrafyaları

Turkiye'de Sınai Mullkiyet Haklarına İlişkin İşlemlerin Yurutulmesi ile Hangi Kurum Gorevlidir?

24 Hazian 1994 tarih ve 21970 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Turk Patent Enstitusu'nun Kuruluş ve Gorevleri Hakkında Kanun Hukmunde Kararname ile kurulan Turk Patent Enstitusu gorevlidir. Turk Patent Enstitusu'nun adresi ve haberleşme bilgileri aşağıdadır:
Adres : Hipodrom Caddesi No:115 06330 Yenimahalle-ANKARA
Tel : 0 (312) 303 10 00 Faks : 0 (312) 303 12 20

Endustriyel Tasarım Koruması Nedir?

Bilgisayar programları ve yarı iletkenlerin topografyalari haric olmak uzere, endustriyel yolla veya elle uretilen herhangi bir nesnenin yanısıra bileşik bir sistem veya bunu oluşturan parcaları, setler, takımlar, ambalajlar gibi nesneleri, birden cok nesnenin veya sunuşun birarada algılanabilen bileşimleri, grafik sembolleri ve tipografik karakterleri icine alan urun yelpazesinde yer alan urunlerin kendilerinin veya bir parcasının yenilik ve ayırt edici niteliğe sahip olmak şartıyla dış gorunumlerinin koruma kapsamı altına alınmasıdır.

Başvuru sahibi, tasarımı veya tasarımın uygulandığı urunun tescilini 4 defa yenilemek suretiyle 25 yıla kadar uretme hakkına sahip olacaktır.

Tasarımdan doğan hakları tecavuze uğrayan tasarım hakkı sahibi, mahkemeden tecavuzun giderilmesini, maddi ve manevi zararın tazminini talep edebilir. Tasarımdan doğan haklara tecavuz eden tarafından tasarımın kotu şekilde uretimi veya uygun olmayan bir tarzda piyasaya surulmesi sonucunda tasarımın itibarı zarara uğrarsa, tasarım hakkı sahibi bu nedenle ayrıca tazminat isteyebilir.

Buluş Nedir?, Patent Nedir?

Buluş, "tarım dahil, sanayideki herhangi bir spesifik sorunun cozumu" olarak tanımlanır.
Patent, buluş sahibinin buluş konusu urunu belirli bir sure uretme, kullanma, satma veya ithal etme hakkıdır. Bu hakkı gosteren belgeye de patent denir. Geleneksel terminoloji ile sınai mulkiyet haklarının icinde onemli bir yer tutan "patent hakkı", ozellikle teknoloji transferinin aracı olması bakımından gelişmekte olan ulkeleri daha cok ilgilendiren maddi olmayan bir mala ilişkin haktır.

Buluşların Patent İle Korunmasının Amacları Nelerdir?

1- Zihni yaratmanın tanınması,
2- Buluş faaliyetinin ozendirilmesi,
3- Buluş sahibinin odullendirilmesi,
4- Araştırma geliştirme sonuclarının acıklanarak, teknik bilginin yaygınlaştırılması.

Bu amaclara ulaşmak uzere geliştirilen patent sistemi, buluş sahiplerinin buluşlarını, başkalarının kolayca anlayabileceği ve bundan yararlanarak daha iyi calışmalar yapabileceği bicimde ayrıntılı olarak acıklamaları karşılığında kendilerine, buluş konusu urunu uretme, kullanma ve satma konusunda belirli bir sure ayrıcalık veren bir sitemdir. Buluş sahibinin odullendirilerek buluş yapmanın ozendirilmesi ve buluşlarla ilgili bilginin ortaya koyulması, bu bilgiler ışığında yeni kişilerin yeni buluşlar yapabilmelerini ve bu buluşların sanayiye uygulanmasını sağlamakta ve boylece ulkedeki ekonomik gelişmeye buyuk katkı sağlanmaktadır.

Patentle Korunacak Buluşlarda Aranan Kriterler Nelerdir ? Hangi Buluşlar Patent İle Korunabilir?

Patentle korunacak buluşlarda aranan kriterler şunlardır; yenilik, tekniğin bilinen durumunun aşılması, sanayiye uygulanabilirlik

Yenilik, başvuru yapılmadan once başkaları tarafından yazılı, sozlu ya da uygulanarak acıklanmamış olmak anlamında mutlak yeniliktir. Tekniğin bilinen durumunun aşılması kriteri ise "konuda uzman bir kişinin kolayca duşunup uygulamaya koyamayacağı" nitelik anlamındadır. Sanayiye uygulanabilirlik, buluşun tumuyle kuramsal olmak yerine pratiğe uygulanabilir ozellik taşıması demektir. Bu uc kriteri taşıyan buluşlar patent ile korunurlar.

Patent Verilemiyecek Konular ve Buluşlar Nelerdir?

Aşağıda sayılanlar buluş niteliğinde olmadıkları icin patent kapsamı dışında kalır ve bunlar icin koruma talep edilmesi halinde patent verilmez.

a - Keşifler, bilimsel teoriler, matematik metotları;
b - Zihni, ticari ve oyun faaliyetlerine ilişkin plan, usul ve kurallar;
c - Edebiyat ve sanat eserleri, bilim eserleri, estetik niteliği olan yaratmalar, bilgisayar yazılımları;
d - Bilginin derlenmesi, duzenlenmesi, sunulması ve iletilmesi ile ilgili teknik yonu bulunmayan usuller.
e - İnsan veya hayvan vucuduna uygulanacak cerrahi ve tedavi usulleri ile insan, hayvan vucudu ile ilgili teşhis usulleri.
(e) bendindeki hukum bu usullerin herhangi birinde kullanılan terkip ve maddeler ile bunların uretim usullerine uygulanmaz.

Aşağıda belirtilen buluşlar patent verilerek korunmaz:

a - Konusu kamu duzenine veya genel ahlaka aykırı olan buluşlar.
b - Bitki veya hayvan turleri veya onemli olcude biyolojik esaslara dayanan bitki veya hayvan yetiştirilmesi usulleri.
Faydalı Model Nedir ve Yararları Nelerdir?

Turkiye'de ve dunyada yeni olan ve sanayiye uygulanabilen buluşların sahiplerine belirli bir sure (10 yıl), bu buluş konusu urunu uretme ve pazarlama hakkının tanınmasıdır.

Faydalı model belgesi verilmesi işlemleri, patent verilmesine oranla, hem zaman hem de masraf acısından daha elverişlidir. Faydalı model koruması elde etme işlemlerinin basit ve ucuz olmasının, ozellikle kucuk ve orta olcekli sanayicilerimizin ve araştırma kuruluşlarımızın buluş yapmalarını ve bunları sanayiye uygulamalarını ozendireceği duşunulmuştur. Diğer taraftan, ozellikle gunumuzde, kucuk ve orta buyuklukteki işletmelerin gercekleştirdiği yeniliklerin, rakiplerce hemen hemen aynısının yapılarak taklit edilmesi tehlikesi mevcuttur. Kucuk ve orta buyuklukteki bu işletmelerin, mutevazi de olsa, bu buluşlarını faydalı model belgesi vererek korumak, onların ekonomik varlıklarının idamesine hizmet edecektir. Başka bir deyişle, faydalı model koruması, tecavuz fiillerine karşı, patent korumasına oranla daha cabuk ve seri bir işlev gorecek şekilde duzenlenmiştir.

Ruchan Hakkı Nedir ve Buluş Sahibine Ne Gibi Yararlar Sağlar?

Eğer buluşun birden fazla ulkede korunması istenirse, ilk patent başvurusunun herhangi bir ulkede yapılması tarihinden itibaren 12 aylık bir sure icinde aynı buluş icin başka bir ulkede başvuru yapma konusunda bir haktan yararlanılabilir, buna ruchan hakkı denir. Bir başvuru sahibinin herhangi bir ulkede yaptığı başvurunun tarihi ile bu başvurusuna dayanarak daha sonra yaptığı başvurunun tarihi arasında ucuncu kişilerce buluş konusuna benzer bir konu icin patent başvurusu yapılırsa, o başvuru karşıt dokuman olarak gosterilemez. Başvuru sahibi, yararlanmak istediği ruchan hakkını başvuru ile birlikte veya başvuru tarihinden itibaren iki ay icinde talep eder. Bununla ilgili ruchan hakkı belgesini, patent başvurusu tarihinden itibaren uc ay icerisinde vermediği takdirde ruchan hakkından yararlanma talebi yapılmamış sayılır. Yabancı ulkelerde patent verilmesi icin yapılan bir başvurunun farklı ulkelerde yapılmış olmasına bakılmaksızın birden cok ruchan hakkı talebinde bulunulabilir.

Patent Başvurusu Yapmadan Once Neler Yapılabilir?

Patent başvurusu yapılmadan once başvuru sahibinin buluş konusu teknik ile ilgili Turk Patent Enstitusune başvurarak patent araştırması yapması onerilir. Tekniğin bilinen durumunun araştırılması, buluş sahibine kendi buluşunu mevcut patentlerle karşılaştırma, benzerlikleri ve farklılıkları gorme olanağını sağlar. Başvuru sahibi buluşunun yeni olup olmadığı konusunda genel bir fikre sahip olur. Boylece mevcut teknoloji bilinerek yapılan bir patent başvurusunun reddedilme olasılığı azaltılmış olur.

Turkiye’de Kac Ceşit Patent Sistemi Vardır?

Turkiye’de biri incelemesiz; diğeri incelemeli olmak uzere iki ceşit patent sistemi vardır. İncelemesiz sistemde, ulkemizde mali kaynakları kısıtlı olan buluş sahiplerine ucuz, suratli, ancak suresi nisbeten kısıtlı, 7 yıllık bir koruma sağlanmaktadır. İncelemeli sistemde işlemler daha uzun surmekte, ancak incelemeli patent, başvurunun patentlenebilirlik kriterlerine sahip olup olmadığını gosteren bir inceleme raporuna dayanarak verildiği icin daha sağlam ve daha uzun bir koruma elde edilmektedir. İncelemesiz patent, gerekli şartlar yerine getirilmek ve incelenmek şartıyla incelemeli patente donuşturulebilmektedir.

Patent Verilen Bir Konudaki Urunleri Uretme ve Pazarlama Hakkı Patent Sahibinin Tekelinde Midir?

Patent koruması genel nitelikli değildir. Yani sanayinin herhangi bir alanının herhangi bir konusundaki bir buluşun patentle korunuyor olması, sanayinin o konudaki tum urunlerinin uretim ve pazarlama hakkının patent sahibine verildiği anlamına gelmez. Patent başvurusu veya patentten doğan korumanın kapsamı, buluş konusunu acıklayan tarifnamenin bir parcası olan istem veya istemler ile belirlenir. İstem veya istemler, bir yandan patent başvurusu veya patent sahibine hakkı olan korumayı sağlayacak ve diğer yandan da ucuncu kişilere korumanın kapsamı acısından makul bir duzeyde kesinlik ifade edecek şekilde birlikte yorumlanır. Bu korumanın sınırlarını buluş konusu ile aynı olan butun urunleri kapsar şekilde duşunmemek gerekir. Bir başka araştırmacının bir başka cozum yolu ile aynı sonuca ulaşması mumkundur. Dolayısıyla birbirinden farklı teknik cozum yolları ile elde edilen sonucların her biri ayrı ayrı patent verilerek korunabilir. Buluş yeni bir urun ile ilgili olabileceği gibi bir urunun uretilmesi icin geliştirilen yeni bir yontem ile de ilgili olabilir.

Bir Ulkede Alınan Patentin Tum Dunyada Gecerli Midir?

Buluşların patent ile korunması her ulkede gecerli olan ulusal yasalar cercevesinde sağlanmaktadır. Yani bir buluşun patent ile korunması icin, korunma istenen her ulkede patent başvurusunun yapılması zorunludur.

Dunya Patenti veya Uluslararası Patent bir hedef olmakla birlikte bu hedefe henuz ulaşılamamıştır. Sadece 20 Avrupa ulkesi tarafından kabul edilen ve Avrupa Patent Sozleşmesi olarak adlandırılan bolgesel koruma sistemi, dunya patenti veya uluslararası patent uygulamasının bir denemesi olarak kabul edilebilir. Ama bu Sozleşmeye gore yapılan tek bir başvuru ile alınan patent belgesi ile buluşun korunması, yine patentin gecerli olduğu ulusal kanunlar cercevesinde olmaktadır.

Patent Haklarına İlişkin İhlaller ve Tecavuzler Konusunda Suc ve Cezalar Nelerdir?

Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hukmunde Kararnamenin 73/A maddesinde, patent hakları konusundaki ihlal ve tecavuz hallerine ilişkin suclar uc ayrı grupta toplanmış ve herbiri icin ayrı cezai hukumler getirilmiştir.

Birinci grupta; patent hakkı sahibi olarak belirtilmesi gereken kimlik bildiriminin gerceğe aykırı olarak yapılması; patent koruması olan bir eşya veya ambalajı uzerine konulmuş, patent koruması olduğunu belirten işaretin, yetkisi olmadan kaldırılması; bir kişinin kendisini haksız olarak patent başvurusu veya patent hakkı sahibi olarak gostermesi durumları tanımlanmış ve bu durumda suclular hakkında ucyuz milyon liradan altıyuz milyon liraya(*) kadar ağır para cezası ve bir yıldan iki yıla kadar hapis cezası ongorulmuştur.

İkinci grupta ise; mevcut olmadığını veya uzerinde tasarruf yetkisi bulunmadığını bildiği veya bilmesi gerektiği halde, patent korumasına ilişkin mevzuatın devir ve intikal, rehin ve haciz ile ilgili maddelerinde yazılı haklardan birini veya bu haklarla ilgili lisansı, başkasına devretme veya verme veya rehnetme veya bu haklar uzerinde herhangi bir tasarrufta bulunulması, korunan bir patent hakkının sahibi olmadığı veya koruma suresi bittiği veya herhangi bir sebeple patent hakkının hukumsuzluğu veya patent korumasından doğan hakkının sona ermesi durumlarında; kendisinin veya başkasının imal ettiği veya satışa cıkardığı eşyaya veya ambalajlarına veya ticari evrakına veya ilanlarına, hukuken korunan bir patent hakkı ile ilgili olduğu kanısını uyandıracak şekilde, işaretler koyma veya bu amacla yazılı ve gorsel basındaki ilan ve reklamlarda, bu tarzda yazı, işaret veya ifadelerin kullanılması durumları tanımlanmış ve bu durumda suclular hakkında altı yuz milyon liradan bir milyar liraya(*) kadar ağır para cezası ve iki yıldan uc yıla kadar hapis cezası ongorulmuştur.

Ucuncu grupta ise patent haklarına tecavuz sayılan fiillerden birini işleyenler hakkında, altı yuz milyon liradan bir milyar liraya(*) kadar para cezası ve iki yıldan dort yıla kadar hapis cezası ongorulmuştur. Ayrıca, haklarında bu tur suclardan dolayı cezalara hukmolunanların, varsa işyerlerinin bir yıldan az olmamak uzere kapatılması ve aynı sure ticaretten men edilmeleri hukum altına alınmıştır.

(*)28.07.1999 tarih ve 4421 sayılı “Turk Ceza Kanunu ile Cezaların İnfazı Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile (Madde 4 b/9) 01.01.1994 ila 31.12.1998 tarihleri arasında yururluğe girmiş bulunan kanunlardaki para cezaları sekiz kat arttırılmıştır.

Patent Sahibi Patenti Kullanmıyorsa, Ne Şekilde Lisans Verme Teklifinde Bulunabilir?

Patent sahibi patent konusu buluşu kullanmıyorsa, Enstitu'ye yapacağı yazılı bir başvuru ile ve ucret listesinde belirtilen ucreti odeyerek, patent konusu buluşu kullanmak isteyen herkese lisans vereceğini bildirebilir. Enstitu, lisans verme tekliflerini Patent Siciline kayıt ederek ilan eder. Lisans verme teklifleri halkın incelemesine acıktır.

Patent Hakkının Sona Ermesinin Sebepleri Nelerdir?

Patent hakkı; koruma suresinin dolması, patent sahibinin patent hakkından vazgecmesi, yıllık ucretlerin ve ek ucretlerin ongorulen surelerde odenmemesi sebeplerinden birinin gercekleşmesi ile sona erer.
__________________