Hava taşıtlarının tamamına yakınında ana surat saati işarî hava suratini (IAS) gosterir. Deniz seviyesinde, standart atmosfer basıncında ve duşuk suratlerde (100 KIAS ve altı) işarî hava surati ve hakîki hava surati hemen hemen aynıdır.[2] Hava yoğunluğu irtifa arttıkca duşer. Cok yuksek irtifalarda hava yoğunluğu sıfıra yakın değerlere ulaşır.[3] Orneğin Dunya'nın yorungesinde donen bir yapay uydu saatte binlerce km yer surati ile hareket eder. Eğer bu uydunun surati normal ucaklardaki pito-statik sistemle olculurse; işari (IAS), duzeltilmiş (CAS) ve eşdeğer (EAS) suratlerinin neredeyse sıfır olduğu gorulur.[3] İrtifa arttıkca, aynı IAS'ı muhafaza edebilmek icin TAS'ın gitgide arttığı gorulur.
Hesaplanması
Ucuş komputeri ile TAS hesaplama. Surat penceresinde haricî hava sıcaklığı irtifa ile eşleştirilir. İc cemberdeki suratin (IAS veya CAS) karşısına gelen dış cemberdeki surat TAS'tır (ornekte 100 KIAS=106,5 KTAS). IAS veya CAS ucak duşuk suratlerde iken yakın değerlerde olacağı icin bazen IAS-CAS donuşumu ihmal edilir.
IAS veya CAS kullanarak hakikî suratin hesaplanabilmesi icin pilotun uctuğu irtifadaki hava yoğunluğunu ve sıcaklığını bilmesi gerekir. Bazı surat saatleri bu donuşumu yapacak mekanizmalara sahiptir. TAS'ı yaklaşık olarak hesaplamaya yarayan basit bir yontem, her 1000 feet irtifa artışı icin IAS veya CAS'ı %2 oranında artırmaktır.[2] İrtifa arttıkca TAS ile IAS arasındaki fark (TAS lehine) artacaktır (TAS yukselecektir).
Hakikî hava surati, ruzgar şiddetinin sıfır olduğu durumlarda yer surati (GS), yani taşıtın yerdeki izduşumunun surati ile aynıdır. Ruzgarın yonu ve şiddeti biliniyorsa TAS'a etki eden ruzgar vektoru hesaplanarak ucağın yer surati hesaplanabilir.[3]
RuzgÂr sapması hesaplamalarında TAS ve ucağın başı (HDG), "TAS/HDG" vektorunu oluşturur ve bu vektor duz bir cizgi uzerinde tek yon oku ile gosterilir.
Galeri
TAS/HDG, W/V ve TR/GS vektorleri ile ruzgÂr sapması
__________________