Akut ishaller, en sık 0-5 yaş grubunda rastlanan ve ozellikle ilk 2 yaştaki olum nedenlerinin başında gelen bir hastalık grubudur. İshal barsakta peristaltik hareketlerin artması, emilimin azalması ve\veya barsak sıvılarının artması sonucu dışkı miktarının coğalması ile gunluk dışkı sayısının artması ve dışkı kıvamının bozularak yumuşak ve sulu bir gorunum alması olarak tanımlanır.
Gunde 4 defadan fazla sayıda sulu dışkılama, ishal olarak kabul edilir. Yalnızca sık dışkılama, kıvam bozuk değilse ishal sayılmaz. Ozellikle kucuk bebeklerde beslenme şekline gore dışkılama sayısı ve ishal tanımı değişebilir. Orneğin, anne sutu alan bebeklerde dışkı sayısı gunluk 7’ye varabilir.

Cocukluk cağında akut gastroenterit etkenleri arasında viral gastroenteritler ve ozellikle de rota virus infeksiyonları onem taşır. Rota virus, tum dunyada her yıl milyonlarca kişiyi etkileyen bir virustur. Ozellikle cocukluk cağındaki gastroenteritlerin en sık etkenidir. Bircok kişide rotavirus ishali selim seyrederken olumcul sonuclar doğurması nedeniyle onemli bir halk sağlığı problemidir. İnce barsakları etkileyip, sıvı ve elektrolit emilimini bozarak vucuttan ciddi sıvı kaybına neden olur. Bu nedenle ishale bağlı hastaneye yatışlarda ilk sırayı alır. En sık kış aylarında (Aralık-Ocak) gorulmekle birlikte, yılın her doneminde ishaller gorulebilir. Her yaşta gorulebilmekle birlikte, en sık 4-24 ay arası cocukları etkiler. Rotavirus, taşıyan kişinin dışkısıyla, yiyecekler ve eller aracılığıyla bulaşırken, kapı kolları, telefonlar, yuvalar, oyuncaklar da infeksiyonun yayılmasında rol oynayabilir.

Hastalığın kulucka suresi 1-3 gundur. Bu sure sonunda hafif ateş olur, beraberinde kusma olabilir veya olmayabilir. Sonrasında karın ağrısı ve cok bol su gibi ishal başlar. Cocukta şiddetli ve direncli iştahsızlık yapar. Bu da cocuğun yeterince sıvı almasını engelleyebilir. İshal o kadar sıktır ki, cocuk kısa surede susuz kalabilir (dehidratasyon). Ateş ve kusma coğunlukla 2 gunde gecer, ishal ise 5-8 gun surebilir. İshal sırasında hafif ust solunum yolu enfeksiyonu bulguları (oksuruk, burun akıntısı) gorulebilir. Tanı icin yapılan dışkı tahlilinde kan ve lokosit yoktur, dışkı kulturunde ureme olmaz. Rota virus antijen testi ile kısa surede tanı konulmaktadır.

Rotavirus enfeksiyonunun ozel bir tedavisi yoktur. Antibiyotik kullanmanın faydası olmaz. En onemli tedavi, kaybedilen sıvının yerine konmasıdır. Anne sutu alıyorsa kesinlikle devam edilir. İshalin ağırlığına gore şeker-tuz solusyonları (ORS) doktor tavsiyesine uygun olarak verilmesi sıvı kaybını dengelemede yardımcı olur. Az yağlı ishal diyeti uygulanabilir. Yoğurt, patates, muz, pirinc lapası (cocuğun yaşı uygun ise) verilebilir. Azar azar ve sık beslenme barsaklardan gıdaların emilimini arttıracaktır.

En onemli korunma yontemi ise ellerin sık yıkanması, ozellikle yuvalarda ortam temizliğine dikkat edilmesi, hasta cocukların diğer cocuklar ile temas etmelerini engellemek olacaktır. Hastalığın aşısı yoktur.
__________________