Okul oncesi donem cocuk edebiyatının genel hedefleri;
2-14 yaş cocuklarının hayali duygu ve duşuncelerine yonelik sozlu ve yazılı tum eserleri icine alır.
1. Cocukların ruhsal ihtiyaclarını karşılamak, boşanma, guven, sevgi, sevilme, sevme, oğrenme, bir gruba ait olma, oyun, değişiklik ve estetiklik gibi ruhsal ihtiyaclar
2. Cocukların değişik yaşlarda ilgi duydukları konuları goz onune almak
3. Cocukların alıcı ve ifade edici dil gelişimlerine katkıda bulunmak
4. Cocuğun algı gelişimini desteklemek (gorsel,işitsel ,dokunsal algı )
5. Sosyal ve duygusal gelişimlerini desteklemek
6. Cocuğun zihinsel gelişimini katkıda bulunurken kavram gelişimini desteklemek
7. Cocuğa ilk kitap sevgisini aşılamak
8. Cocuğa ilk edebi ve estetik değerleri vermek
9. Cocukların gelişmekte olan ic ve dış dunyalarına katkıda bulunmak
10. Cocukları yaşam gerceklerine hazırlamak
11. Cocukların yaratıcı guclerini ,harekete gecirmek
12. Dinleme yeteneğini geliştirmek
13. Eleştiri yeteneğini geliştirmek
14. Kitabın eğlence ve bilgi kaynağı olduğunu oğretebilmek
15. İyi cocuk kitabı kavramını verilen uygun orneklerle kazandırmak
16. Cocuk kitaplarının turlerini tanıtmak
17. Cocuklara uygun fiziksel ozelliklerde kitaplar sunmak
18. Hikaye ve masalları, kitap,renkli resimler,kukla, golge oyunu, pandomim, cubuk figurler sembolleri gibi yontemlerle anlatabilmek
19. Cocuklara uygulanan eğitim programlarını destekleyici ozelliklere sahip kitaplar verebilmek
Dunyada Cocuk Edebiyatının Tarihcesi:
Batı dunyasında cocuk edebiyatı ninniler ve buyukler tarafından anlatılan masallarla başlar. Eski zamanlarda hic kitap yoktu. Kabilelerdeki hikaye anlatıcıları kulturun, adetlerin, değerlerin ve tarihin birer koruyucusuydular. Hikaye anlatma asırlar boyunca bir nesilden diğerine bir toplumun geleneklerini ve inanışlarını aktarmanın temel yontemi olmuştur. O devirlerde anlatılan hikayeler aslında buyukler icindi. Ama cocuklar da bunları dinleyip kendilerine uygun olanları benimserlerdi.
Daha sonraları halk ozanları bu hikayeleri derleyip, toplumdan topluma taşıdılar. Balat yani şarkıyla hikaye anlatma, destan, epik gibi halk masalı turleri de boyle oluşmuştur. 15. yuzyılda İngiliz matbacı Caxton ilk defa buyukler icin kucuk cep masalları basmıştır. Heyecan ve macera iceren bu kitapları İngiliz toplumunun halk tabakası okumaktaydı. Ust kesim ise Horn Book adı verilen ve boynuzdan yapılmış koruyucuların icine yerleştirilmiş bakır levhalardan oluşan kitapları okuyorlardı.
18. yuzyıla gelinceye kadar İngiltere'de aşırı dinci bir akım olan Quakerizm vardı. Bu akım cocukların son derece sıkı bir disiplinle yetişmesini savunuyordu. Cocuklar icin hazırlanmış kitaplar daha cok İncil'den kaynaklanan kitaplardı ve hikayelerin sonu hep olumle bitiyordu. Bu cocuk kitapları karamsarlık ve dindarlık aşılıyordu.
Bu sıralarda Fransa'da Charles Pearault 14. Lui doneminde cocuk kitaplarının babası olarak anılmaktaydı. Halk ağzında dolaşan masalları toplayıp, kısaltarak cocuklar icin 1697 yılında basmıştır. Bunların icinde "Kul Kedisi", "Parmak Cocuk", "Mavi Sakal", "Kırmızı Başlıklı Kız", "Cizmeli Kedi", Uyuyan Guzel" gibi eserler vardır. Boylece ilk kez Fransız cocukların kendilerine ait kitapları olmuştur.
Bu kitaplar once İngiltere'de sonra da Almanya'da basıldılar. İngiltere'de bunları John Newberry İngilizce'ye cevirip , 1727 yılında "Tales of Matter Goose" adı altında yayınladı. Gerek İngiltere'de gerekse Fransa'da cocuklar icin yazılan kitaplar bu donemden sonra artış gosterdi.
Daha sonra kitaplar bildiğimiz gibi basılmaya ve ciltlenmeye başlamıştır. Cocuklar Daniel Defoe'nun Robinson Crusoe'su ve Jonathan Swift"in Gulliver'in Gezileri gibi yetişkin kitaplarını benimsemişlerdir. 1744 yılına kadar John Newbery"nin "A little Pretty Pocket book" isimli kitabı yayınlandı (Kucuk Şirin Cep Kitabı). 18. yuzyılın ikinci yarısında Sarah Trimer ve diğer yazarlar başlamış olan bu oğretici, eğitici geleneği surdurduler.
Cocuk kitapları sozel geleneklerden beslenen ve derlenerek bir araya getirilen hikayelerdir. Ayrıca Joseph Jacobs tarafından kayda gecirilerek korunan İngiliz masallarının yanısıra Grimm Kardeşler tarafından derlenmiş olan Alman hikayeleri de mevcuttur. 19. yuzyılda İngiliz Edward Lear tekerleme turu şiirlerden oluşan "Book of Non Sense" isimli bir kitap yazdı. Cocuk edebiyatına neşe ve yaşama sevinci getiren bu kitap cok tutulmuştur.
Cocuk kitaplarındaki gelişme 19. yuzyıla kadar yavaş olmuştur. Bu donemde duşunceleri yaygınlaşan J.J Rousseau'nun eğitim teorisi yanlış anlaşılmış ve pek cok didaktik icerikli eser ortaya cıkmıştır. 19 yuzyılda cocuk kitaplarının konuları genişletilmiştir. Loise May Alcott'un "Kucuk Kadınlar"ı aile hikayelerini populer hale getirmiştir. Robert Louisse Stevenson'un "Define Adası" da aynı etkiyi macera hikayeleri acısından yaratmıştır. 20 yuzyılın başlamasından hemen onceleri Anna Swell'in "Siyah İnci" gibi hayvan hikayeleri ve Lewis Carroll'un "Alice Harikalar Diyarında" gibi fantazileri o gune değin varolan kitap turlerini genişletmiştir.
19. yuzyıl sonlarına doğru ozellikle kucuk cocuklar icin yazılan dergiler ortaya cıkmaya başladı. Cocuklar icin yazılanların oğretici olmak zorunda olmadığına inanan Mary Mapes Dadge "St Nicholas" isimli derginin editorluğunu yapmıştır. 20. yuzyıl başlarında Lucy Sprague Mitchell'in "The Here and Now Story Book" isimli kitabı ile yetişkinler ilk defa cocukların kucuk yetişkinler değil başka varlıklar olduğu fikriyle karşılaştılar. Bu donemde cocuk edebiyatındaki ceşitlilik genişlemeye devam etmistir. Bu yuzyılın başlarında C.B Falls'un ABC isimli kitabının resimleri kaliteli ağac oyma tekniğinin orneklerini iceriyordu ve yeni gelişen teknoloji olanaklar resimli kitaplara yonelişi kolaylaştırıyordu.
Rudyard Kipling cocuklar icin mizahın onemli olduğunu duşunuyordu. 1902'de yayınlanan "Just so Stories" adli kitabı bugun de populerdir. Beatrice Potter aynı yıl "The Story of Petter Rabbit" isimli kitabıyla edebiyata hayvan oykulerini sokmuştur. O zamandan itibaren de hayvan hikayeleri cocuklarin en sevdigi tur olmuştur. Daha sonra dunyanın tum ulkelerinde cocuk edebiyatı ornekleri her gun biraz daha gelişerek ve artarak yayınlanmaya başlamıştır.
__________________
Eğitim / Öğretmenlik Cocuk Edebiyatı Genel Hedefleri ve Tarihcesi [ Okul Oncesi O.]
Üniversite Ders Notları0 Mesaj
●136 Görüntüleme
- ReadBull.net
- Eğitim Forumları
- Üniversiteler
- Üniversite Ders Notları
- Eğitim / Öğretmenlik Cocuk Edebiyatı Genel Hedefleri ve Tarihcesi [ Okul Oncesi O.]