Mesleğim icabı artık bu bolumde daha faal olmaya calışacağım. İlk konum İshak Paşa Sarayı. Dunyanın ilk merkezi ısıtma sistemi olan yapıdır.

[IMG]http://img91.**************/img91/8555/ihsakpasasarayi7zi.jpg[/IMG]


İshak Paşa Sarayı, saraydan ote bir kulliyedir. İstanbul Topkapı Sarayı'ndan
sonra son devirde yapılmış sarayların en unlusudur.

Doğubeyazıt İlcesi'nin 5 km. doğusunda, bir dağın yamacındaki tepe uzerine kurulan Saray, Osmanlı İmparatorluğu'nun Lale Devrindeki son buyuk anıt yapısıdır. 18. yy. Osmanlı mimarisinin en belirgin ve seckin orneklerinden olduğu kadar, sanat tarihi yonunden de değeri buyuktur. Sarayın Harem Dairesi Takkapı kitabesine gore yapılış tarihi Hicri 1199, Miladî 1784'tur.

Saray binasının bulunduğu zemin vadi yakası olduğundan, kayalık ve sert bir yerdir. Eski Beyazıt şehrinin merkezinde olmasına rağmen, bu yapının uc tarafı (kuzey, batı, guney) dik ve meyillidir. Sadece doğu tarafında musait bir duzluk vardır. Sarayın giriş kapısı buradadır. Aynı zamanda en dar cephesidir.

Saray, kalelerin ozelliğini kaybettiği; ateşli silahların bulunduğu bir cağda yapıldığından, doğu yonundeki tepelere karşı mudafaası zayıftır. Cumle kapısı mudafaa bakımından en zayıf noktasıdır. Cumle kapısı bolumu, İstanbul ve Anadolu'da kurulan saraylarınkinden farksız olup, taş işciliği ve oymacılığı yonunden muntazamdır.

Turklere ozgu tarihi saray ornekleri bugun ulkemizde pek az sayıda kalmıştır. Bunlardan biri de İshak Paşa Sarayı ve Kulliyesi'dir.

İshak Paşa Sarayı şu mimari bolumlerden meydana gelir:


1- Dış cephe,
2- Birinci ve ikinci avlu,
3- Selamlık dairesi,
4- Cami binası,
5- Aşevi (Daruzziyafe),
6- Hamam,
7- Harem dairesi odaları,
8- Merasim ve eğlence salonu,
9- Takkapılar,
10- Cephanelik ve erzak odaları,
11- Turbe binası,
12- Fırın,
13- Zindan,
14- İc mimariden bazı bolumler (kapılar, pencereler, dolaplar, şerbetlikler, şomineler vs.)

Saray Osmanlı, Fars ve Selcuklu uygarlığının mimari uslubunu bunyesinde toplayan bir ozellik taşır. Cildıroğullarından II. İshak Paşa ile Colak Abdi Paşa'ca 1685'te yaptırılan saraya, 1784'te son şekil verilmiştir. Yapı yaklaşık olarak 115x50 m. olculerinde bir alana kurulmuştur. Kesme taştan yapılan sarayın doğu cephesindeki portali kabartma ve suslemeleriyle Selcuklu sanatının ozelliklerini yansıtır.

Saray iki avlu ve bu avluda bulunan yapılar topluluğundan meydana gelmiştir. Birinci avludaki yapıların bazıları yıkılmıştır. Dort tarafı yapılarla cevrili ikinci avlu dikdortgen planlıdır. Girişe gore sağ tarafta selamlık ve onun arkasında haremlik vardır. Bunların sonunda cami ve turbe bulunmaktadır. Turbe Selcuklu kumbet mimarisi uslubunda inşa edilmiştir. Saray bolumu iki kattan oluşmaktadır. 366 oda da bu iki kat icinde yer almaktadır. Her odada taştan yapılmış ocaklar vardır. Taş duvarlardaki boşluklar butun yapının merkezi bir ısıtma sistemine sahip bulunduğunu gostermektedir. Divan salonu 20x3 m. boyutlarındadır. Duvarları ve tabanı taştandır. Duvarları Turk hat sanatının ornekleriyle, sulusle yazılmış ayet ve beyitlerle susludur. Burada yer alan "İshak meram uzere kerem kıldı cihanı-Binyuzdoksandokuz buna oldu tarih" beytinden sarayın miladî 1784 yılında tamamlandığı anlaşılmaktadır. Sarayın ikinci avlusundaki turbe, kesme taştan yapılmıştır. Bu sekizgen turbe, Selcuklu turbe mimarisi geleneğinin tipik orneği olan kumbet şeklindedir ve iki katlıdır. Duvarları geometrik motiflerle susludur. Bu turbede Colak Abdi Paşa, İshak Paşa ve yakınları yatmaktadır.

Kaynak: Turizm Bakanlığı
__________________