AMANULLAH HAN (1892-1960)

Memleketini Batı medeniyetine ulaştırmaya calışmış bir Afganistan kralıdır. Habibullah Han’ın kucuk oğlu olan Amanullah, ozel oğretim gordu. Afganistan Emiri olan babasının oldurulmesi uzerine (28 şubat 1919) tahta gecen amcasını uc gun icinde bertaraf ederek kendisini kral ilan etti. Amanullah Han tahta gecince ilk iş olarak memleketin bağımsızlığını ilan ettiyse de Hindistan hukumetinin razı olmaması savaşa yol actı. Uc yıl muddetle ingilizler istedikleri başarıyı elde edemediler. Bunun uzerine 22 aralık 1911′de Afganistan’ın bağımsızlığını tanıdılar.

Amanullah Han tahta gecince ilk iş olarak memleketin bağımsızlığını ilan ettiyse de Hindistan hukumetinin razı olmaması savaşa yol actı. Uc yıl muddetle İngilizler istedikleri başarıyı elde edemediler. Bunun uzerine 22 aralık 1911′de Afganistan’ın bağımsızlığını tanıdılar.

Amanullah Han cıktığı bir seyahat sırasında 1927 yılında Turkiye’ye de geldi. Memleketimizdeki yenilikleri gormesi ona cesaret vermişti. Afganistan’a donunce yeniden buyuk bir ıslahat hareketine girişti. Buna gore, carşaf ve pece kalkacak, yeni okullar acılacak, miladi takvim, kabul edilecek, tatil gunu cuma yerine pazar olacaktı. Ancak, bu yenilik hareketinde kendisinin Hz. Muhammed gibi bir oncu olduğunu soyleyecek kadar ileri gitmesi buyuk bir hoşnutsuzluk uyandırıyordu. Nihayet memlekette isyan cıktı. Amanullah, tahtı ağabeysi İnayetullah’a bırakarak Kandıhar’a kactı. İsyan hareketine onderlik eden Becce Saka da İnayetullah’tan mukavemet gormeden Afgan tahtını ele gecirdi.

Amanullah tahtını kurtarmak icin bir teşebbuste bulunduysa da başarı kazanamadı ve 20 mayıs 1929′da tekrar Kandıhar’a dondu. Oradan da Roma’ya gitti, 1960′da oldu.



NKFU
__________________