Guney Yarımkure'nin en guneyinde bulunan ve Guney Kutbu'nu iceren kıtadır. Afrika ve Okyanusya'nın guneyinde olan ve icinde ulke bulunmayan tek kıta. Dunyanın en kurak yeridir, kıtanın bazı yerlerine 2 milyon sene yağmur yağmamıştır.
“Guneydeki efsanevi kıtanın bulunması 200 yıllık bir arayıştan sonra, ancak 1840'ta başarıyla sonuclanmıştır. Yelkenlisiyle kıyılar boyunca yaklaşık 2.000 km yol alan Charles Wilkes, denizlerden oluşan Kuzey Kutbu'nun tersine, Guney Kutbu'nun olduğu yerde gercekten buyuk bir kıta bulunduğunu kanıtlamıştır. 14,4 milyon km²'lik yuzolcumuyle bu kıta neredeyse Afrika’nın yarısı buyukluğundedir. Bu bolgenin icinde Guney Shetland, Guney Georgia gibi birkac takımada da yer alır.
Adı, “Arktika'nın karşısındaki” (Yunanca: Antarktikos) anlamına gelir. Antarktika'yı ortalama 2.000 m kalınlığında buyuk bir buz katmanı zırh gibi orter. Bir zamanlar “ulaşılamaz” diye adlandırılan kutup noktasında buzun kalınlığı 4.335 m’yi bulur. Bu buz kutlesi 24 milyon km³'luk hacmi ile yeryuzundeki butun buzların yuzde 92’sini oluşturmaktadır. Kıyılarından kopan 350-600 m kalınlığındaki buz parcaları gunde 1-3 m hızla ilerler ve birbiri ustune yığılır. Bu tur yuzen yığınlardan biri olan Ross Buzlası 540.000 km'yi bulan alanıyla neredeyse Fransa buyukluğundedir. Gelgit olayının buzladan kopardığı buyuk parcalar yuzerek cevreye dağılır. Bu tur buzdağları arasında 20.000 km² buyukluğe ulaşanlar olur.
Guney Kutbu'nda yeryuzunun en soğuk ve en fırtınalı iklimi egemendir. Ortalama sıcaklık yaz aylarında -20° C’dir ve bu, guneyden fırtınalar estiğinde -70 °C'ye kadar duşebilir. Coğrafi Guney Kutbu noktasında bulunan ABD gozlem istasyonunda yapılmış olcumlerde sıcaklığın yıllık ortalamasının -50° C olduğu, en sıcak ayda ancak -29° C'ye yukseldiği belirlenmiştir. Yani yeryuzunun bu en buyuk buzdolabının sıcaklığı Kuzey Kutbu'ndan ortalama 22 derece daha duşuktur. Bu durum doğal olarak yaşam koşullarını etkilemektedir. Kuzey Kutbu'nda 400'e yakın cicek acan bitki turu sayılabilirken, Guney Kutbu'nda bir tane bile olmaması bunun bir belirtisidir. Buna karşılık kıtanın kıyılarında ve acık denizlerinde cok sayıda hayvan yaşar. Penguenler, martılar, foklar ve balinalar soğuk, ama besin maddesi acısından zengin Guney Kutbu denizlerindeki planktonları ve balıkları yiyerek yaşamlarını surdururler.
Antarktika'nın uluslararası telefon kodu +672'dir.
İlk Okuma - Antartika, Lucy Bowman,Kurşat şimşek
Lucy Bowman
TUBİTAK YAYINLARI ....
__________________