Kreatin kinaz, vucudun hızlı enerji elde etmek icin kullandığı, bir enzim ya da bir protein formudur. Normal olarak, kreatin kinaz kas hucreleri ile sınırlıdır. Hasar olduğunda, kas hucreleri kreatin kinazın kan dolaşımına girmesine izin verecek şekilde sızabilir. Kanda kreatin kinaz duzeylerindeki yukselme, bir yaralanma ya da hastalık belirtisi olabilir. Fakat bunun yanı sıra, bircok sporcuda egzersiz sonrasında yuksek seviyelere cıkması normaldir.
[h=2]Normal Kreatin Kinaz Duzeyleri[/h]Doktorlar, her hasta icin normal kreatin kinaz duzeyinin belirlenmesinde bircok faktoru değerlendirmelidirler. Normal değer, yaş, ırk ve cinsiyete bağlı farklılık gosterdiği gibi, hastanın kilosu, kas oranı, aktivite duzeyi ve hatta iklime gore farklılık gostermektedir. “Aile Hekimliği Dergisi,” ‘ne gore, erkeklerde egzersiz oncesi normal kreatin kinaz seviyeleri litre başına 55 ile 170 adet arasında ve kadınlarda litre başına 30 ile 135 adet arasında değişmektedir.
[h=2]Kreatin Kinazı En Cok Yukselten Egzersizler[/h]Kreatin kinaz seviyeleri onemli olcude uc noktalarda olabilir, ama bu gecici bir sure icin ve yorucu aktivitelerden sonra meydana gelmektedir. Maratoncular, sporcular, halterciler ve yokuş aşağı koşucular bu enzimin buyuk yukselmelerin gorulduğu bireyler arasında yer almaktadırlar. “Aile Hekimliği Dergisi”, yarıştan sonraki 24 saat icinde erkek maratoncularda, normal duzeyden 22 kat daha fazla kan kreatin kinaz duzeyi gosterdiklerini ve kadın maratoncuların normalin 8,6 kat kreatin kinaz duzeyi olduğu, yani sporcuların kreatin kinaz duzeyinin normal duzeye gore ortalama olarak 12 kat arttığını bildirmiştir. Ancak sağlıklı bireylerde, kreatin kinaz seviyeleri kısa surede gerilemiştir, normal ve her birey icin uygun olan seviyelere geri donen efor ile elde edilen kaslar, fitness seviyesi, yaş, cinsiyet ve etnik kokene dayanmaktadır.
[h=2]Aktivitelerin Kreatin Kinaz Duzeyleri Uzerindeki En Duşuk Etkisi [/h]Ağırlık kaldırma egzersizleri kreatin kinaz seviyelerinde buyuk artışa neden olmaktadır. Ağırlık taşınması olmayan faaliyetlerde, orneğin yuzuculer, bisikletciler ve diğerlerinde kreatin kinaz seviyelerinde sadece kucuk yukselme gorulmektedir.
[h=2]Yukselmiş Kreatin Kinaz Seviyelerinin Zamanlaması[/h]Kreatin kinaz duzeyleri normal olarak, yarış veya egzersiz sonrasında 16 ila 24 saat normal olarak en yuksek seviyesindedir. Doruk performanstan sonra duzeyleri yavaş yavaş azalmaya başlar ve genellikle yaklaşık 72 saat icinde normale doner.
[h=2]Spor Duzeyleri ve Kreatin Kinaz[/h]Kandaki kreatin kinaz hastanın bir olcude kas hasarının yaşadığının gostergesidir. Yıllardır duzenli egzersiz yapan ve fiziksel durumu iyi olan bir kişi, egzersize yeni başlayan bireye gore daha az kas hasarı yaşamaktadır. Bu nedenle, yeni başlayan birey ile duzenli egzersiz yapan birey aynı egzersizi yaptığında, zinde katılımcının kreatin kinaz artışı, tecrubesiz katılımcıdan daha duşuk bir orana sahip olacaktır. Bundan dolayı, doktorların hastanın creatine kinaz seviyelerinin uygun şekilde yukselip yukselmediğine karar vermeleri icin, hastanın eğitim ve fitness duzeyini değerlendirmeleri gerekmektedir.