Sağlıklı bir cinsel ilişkinin yolu doğum kontrol yontemlerinden geciyor. Ama herkesin aklında sorular var. İşte doğum kontrol yontemleri hakkında bilmedikleriniz.
Cinsel hayat secimlerden ibarettir. Cinsellik yaşayacak uygun bir eş seceriz, cinselliğe ne zaman hazır olduğumuzu, ne zaman beklememiz gerektiğini ve neyi yaparken rahat olduğumuzu seceriz. Son olarak, guvenli bir cinsel deneyim yaşayıp yaşamak istemediğimizi seceriz.
Hamile kalmamak icin butun doğum kontrol yontemlerinin artıları ve eksileri masaya yatırılmalı. Cinsel ilişkiye girdiğiniz her sefer kullanabileceğiniz, kendinizi rahat hissettiğiniz, doğru ve etkili bir doğum kontrol yontemi secmelisiniz.
Onunuzde bircok alternatif olduğundan bir doğum kontrol yontemi secmek kafa karıştırıcı olabilir. Aşağıda bir doğum kontrol yontemi belirlemeden once kendinize sormanızda fayda olan sorular yer alıyor.
Sectiğim doğum kontrol yontemini kullanırken kendimi ne kadar rahat ve guvende hissedeceğim?
Bir doğum kontrol yontemi secmeden once, bu yontemin sizin icin ne derece rahat olduğunu duşunun. Eğer duşunduğunuz seceneği gonul rahatlığıyla kullanamayacaksanız ya da herhangi bir sebepten dolayı bu seceneğe ısınamadıysanız uzun vadeli bir doğum kontrol yontemi icin diğer secenekleri gozden gecirmeniz gerekecektir.
•Sectiğiniz yontemin sizde ya da eşinizde fiziki veya manevi bir rahatsızlık yaratıp yaratmayacağını gozden gecirin.
•Vucudunuza yabancı maddelerin girmesine ne derece sıcak baktığınızı duşunun. Doğum kontrol diyaframı veya gebelik onleyici halka gibi doğum kontrol yontemlerinden bazıları vajinanıza yabancı bir madde yerleştirmenizi ve belirli bir sure sonunda bu maddeyi cıkarmanızı gerektirmektedir. Erkekler icinse bu durum prezervatif kullanımında gecerlidir. Bu konularda nasıl hissettiğiniz hakkında kendinize karşı durust olmanız oldukca onemlidir.
Gebelik onleyici yontemler cinsel temas yoluyla bulaşan hastalıkları da onler mi?
Prezervatifler (kadın ve erkek icin olan iki ceşidi de), HIV gibi cinsel temas yoluyla bulaşan hastalıklara yakalanma riskini neredeyse sıfıra indiren tek doğum kontrol yontemidir. Unutmayın, partnerinizin cinsel yolla bulaşan bir hastalık taşımadığından ve sizden başka birisiyle ilişkiye girmediğinden emin olmadığınız surece cinsel yolla bulaşan hastalıklara yakalanma riskiniz vardır. Eğer cinsel ilişkiye girdiğiniz insan yukarıdaki tanıma uyuyorsa, kendinizi olası hastalıklardan korumak icin doğum kontrol yontemlerine ek olarak prezervatif kullanmanız gereklidir. Fakat unutmayın, kadın prezervatifi ile erkek prezervatifi asla aynı anda kullanılmamalıdır.
Doğum kontrol yontemlerinde kullanım kolaylığı ne kadar onemlidir?
Bazı doğum kontrol yontemleri gerek işleyiş prensibini anlama gerekse kullanım acısından diğerlerine kıyasla daha kolaydır. Orneğin sadece haftada bir değiştirilmeye ihtiyac duyan deri yaması, doğum kontrol diyaframından daha uygun bir yontemdir. Aynı şekilde 3 ayda bir yapılan depo – provera adlı hormon iğnesi, doğal aile planlama yontemlerinden (orneğin kocakarı ilacları) cok daha elverişli bir yontemdir. Yukarıda bahsi gecen etkenlerin sizin icin ne ifade ettiğini ve yaşamınızda ne gibi değişikliklere sebep olacağını durust ve mantıklı bir şekilde değerlendirmelisiniz.
Gelecekte bir cocuk sahibi olmak istiyor muyum?
Oncelikle, kalıcı bir doğum kontrol yontemi isteyip istemediğinize, yani ilerde bir cocuk sahibi olmayı isteyip istemediğinize karar vermelisiniz. Eğer gelecek hakkında kararsızsanız gecici bir yontem kullanın. Ayrıca bir doğum kontrol yontemi secmeden once bu yontemi kullanmayı bıraktıktan ne kadar sure sonra cocuk sahibi olabileceğinizi de hesaba katın.
Cocuğunuz yoksa, daha fazla cocuk isteyip istemediğinizden emin değilseniz, yaşınız gencse, kalıcı doğum kontrol yontemlerini maddi sebeplerden dolayı tercih ediyor ya da bunu sadece eşiniz istediği icin yapıyorsanız kalıcı bir yontem kullanmaktan pişmanlık duyma ihtimalinizin olduğunu asla unutmayın.
Kullanacağım doğum kontrol yonteminin ne kadar etkili olmasını istiyorum?
Bazı doğum kontrol yontemleri diğerlerinden daha guvenli olsa da, hicbir doğum kontrol yontemi gebelik onlemede %100 etkili değildir. Bu yuzden, etkili bir doğum kontrolu seciyor olmanız onemlidir. Genellikle kalıcı yontemler ve hormonal yontemler diğerlerine kıyasla daha etkilidir. Doğum kontrol yontemlerinin etkinlik derecesi tipik kullanım ve mukemmel kullanım olarak ikiye ayrılır. Coğunlukla fazla ilgilenmenizi gerektirmeyen doğum kontrol yontemlerinin başarısızlık oranı daha azdır. Doğum kontrol yontemi belirlemeden once bu yontemin ne kadar etkili olmasını istediğinizi ve yontemin etkinlik oranının uzerinizdeki etkisini iyi duşunun.
Hesapta olmayan bir gebelik hayatımı nasıl etkiler?
Bu soruya vereceğiniz cevap hangi doğum kontrol yontemini tercih etmeniz gerektiği konusunda oldukca etkili olacaktır. Aşağıdaki durumlarda yuksek derecede etkili doğum kontrol yontemlerini tercih etmeniz tavsiye edilir:
•Eğer isteğiniz dışında gercekleşen gebelik gelecek planlarınızı cok ciddi olarak etkileyecekse
•Eğer hesapta olmayan bir gebeliği cekilmez bir ızdırap olarak algılıyorsanız
Duzgun bir ilişki icerisinde olmanız, duzenli bir gelirinizin olması ve gelecekte cocuk sahibi olmayı planlamanız durumlarında (gebe kalmayı istemiyor, fakat gebe olmanız durumunda cocuğu doğurmak istiyorsanız) daha az etkili doğum kontrol yontemlerini kullanırken bile kendinizi rahat hissediyor olabilirsiniz.
Gebelik onleyici yontem secimimi kısıtlayacak bir sağlık problemim bulunuyor mu?
Eğer belirli sağlık sorunlarınız ya da başka risk faktorleriniz varsa bazı doğum kontrol yontemleri sizin icin cok guvenli olmayacaktır. Fakat diğer sağlık sorunlarının secilecek doğum kontrol yontemlerini etkilemesi cok sık karşılaşılan bir durum değildir. İşi sağlama almak icin ilk iş olarak doktorunuzla sağlık durumunuz hakkında konuşun. Duşunmeniz gereken bir diğer sağlık durumu da cinsel temas yoluyla bulaşan bir hastalığınız olup olmadığıdır. Bu durumu acıklığa kavuşturduktan sonra sizin icin en guvenli doğum kontrol yontemini secebilirsiniz.
Dini ve ahlaki değerlerim kararıma etki edecek mi?
Eğer ahlaki tercihiniz (orneğin, vejeteryanlar hayvansal urunlerden yapılan prezervatifleri kullanmamaktadır), manevi ya da dini inancınız belirli doğum kontrol yontemlerini kullanmamanızı gerektiriyorsa eşlerin karşılıklı uzlaşma ve işbirliği sonucu başarıyla kullanılabileceği doğal aile planlama yontemleri de bulunmaktadır. Bu yontemlere başvuran ciftler geleneklerine ve yaşam tarzına uyan bir yontem secmeleri durumunda, doğal aile planlama yontemlerinin başarılı sonuclar vermesinin yanısıra manevi olarak da oldukca buyuk bir tatmin sağladığını bildirmişlerdir. Bu yontemler genellikle pek rağbet gormez fakat bunlara bir goz atmadan seceneklerin dışarısına atmamanızı tavsiye ederiz. Dışarı boşalma her ne kadar doğal bir doğum kontrol yontemi olarak duşunulse de cok etkili olmadığı bilinen bir gercektir.
Doğum kontrol yonteminin maliyeti ne kadar olacak?
Gebelik onleyici her yontemin farklı bir maliyeti bulunur. Herhangi bir gebelik onleyici yontem kullanırken bu yonteme ek olarak aşağıdaki maliyetleri de hesaplamanızda fayda var.
•Receteli ilaclar duzenli doktor kontrolu isteyecektir, bu durumda muayene ucretlerini de ek maliyet olarak hesaplamalısınız.
•ParaGard IUD ve Implanon gibi cihazların yerleştirilmesi ve cıkartılması da ekstra maliyetler yaratacaktır.
•Olası yan etkilerin tedavisi icin oluşan ek maliyetler olabilir.
•Acil doğum kontrolu maliyeti (mevcut doğum kontrol yonteminin başarısız olması durumunda gecerlidir.)
Ayrıca, bir seferlik uygulanan ve yuksek maliyete sahip olan gebelik onleyici yontemlerin doğum kontrol hapı, deri yaması ve prezervatif gibi surekli kullanım gerektiren urunlerden toplamda daha ucuz olabileceğini hesaba katmanızda fayda var.
Aradığım doğum kontrol yonteminin ilave faydalarının da olmasını istiyor muyum?
Doğum kontrol yontemleri istenmeyen gebeliği onlemede kullanılır. Doğumun ya da gebeliğin getirdiği tıbbi riskler herhangi bir gebelik onleyicinin teşkil ettiği risklerden cok daha fazladır. Bazı doğum kontrol yontemleri gebeliği onlemenin yanı sıra bazı ek faydalar da sağlamaktadır. Bunlardan bazıları aşağıda yer almaktadır:
Doğum kontrol hapı. Bu yontem yumurtalık ve rahim kanseri riskini ve adet oncesi yaşanılan rahatsızlıkların etkisini azaltır fakat sivilce ve aknelere sebep olabilir.
Lateks prezervatifler. Bu yontem sizi HIV gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklardan koruyacaktır.
Sadece progesteron iceren yontemler. Mirena IUD, depo provera enjeksiyonu, ve sadece progesteron iceren (mini hap) gibi secenekler adet kanaması ve krampların ağrı veren etkilerini azaltmaya yardımcı olabilir. Bu yontemlerin kullanımı sonucunda adet kanamaları gecikebilir ya da hepten durabilir. Bu durum da kansızlık (anemi) riskini azaltır.